Hetman polskiego kina kończy 81 lat

Zawsze był ryzykantem, choć on sam woli, by widzieć w nim chuligana. Istotnie, w jego podejściu do życia i artystycznych wyzwań zawsze było coś zuchwałego. Jak wtedy, gdy wdawał się w bójki do pierwszej krwi z wyrostkami na dalekiej Syberii, gdzie rzuciły go wojenne losy lub wtedy, gdy udając ekipę Polskiej Kroniki Filmowej rejestrował popaździernikowe spotkanie Gomułki i Chruszczowa na moskiewskim dworcu. Ta młodzieńcza zuchwałość się opłacała: co najmniej dwa filmy, jakie nakręcił z Edwardem Skórzewskim, „Uwaga, chuligani!” i „Pamiątka z Kalwarii”, nie tylko stanowią o obliczu polskiego dokumentu lat 50., ale i pokazały drogę następnym pokoleniom twórców.

Do dzisiaj patrzymy na trylogię Henryka Sienkiewicza przez pryzmat jego filmów. Pytany w jednym z wywiadów-rzek, kiedy po raz pierwszy wpadł na pomysł, by zekranizować to największe dzieło polskiego noblisty Jerzy Hoffman odparł: "Marzyłem o tym od pierwszego roku studiów. Miał na tym punkcie hopla. Koledzy traktowali moje plany, delikatnie mówiąc, z przymrużeniem oka. A dla mnie powieści Sienkiewicza były jak scenariusze". I dodał: "Znajdowałem w sienkiewiczowskich powieściach wszystko, co jest mi bliskie: przygodę rzuconą na historyczne tło, wielkie uczucia i namiętności oraz barwne, pełnokrwiste postaci".


Jerzy Hoffman. Fot. AKPA.

Jako pierwszy powstał "Pan Wołodyjowski" z wybitną rolą Tadeusza Łomnickiego jako Jerzego Michała Wołodyjowskiego, małego rycerza o ogromnej odwadze i równie wielkim sercu. Pięć lat później Jerzy Hoffman nakręcił "Potop", w którym niezapomnianą kreację stworzył Daniel Olbrychski vel Andrzej Kmicic. Film przyniósł reżyserowi nominację do Oscara oraz Złote Lwy na pierwszym FPFF w Gdańsku. Na nakręcenie trzeciej części, a chronologicznie pierwszej - "Ogniem i mieczem" - musiał jednak czeka aż ćwierć wieku. Film miał swoją premierę w stołecznym Teatrze Wielkim w 1999 roku. Romantyczną parę bohaterów zagrali w nim Michał Żebrowski (Jan Skrzetuski) oraz  Izabella Scorupco (Helena Kurcewiczówna), a w Jerzego Wołodyjowskiego tym razem wcielił się Zbigniew Zamachowski. Nie zabrakło też miejsca dla Daniela Olbrychskiego (Tuhaj-Bej), który wystąpił we wszystkich trzech częściach sienkiewiczowskiej epopei, notabene jednych z najdroższych filmów w dziejach polskiej kinematografii. "Ogniem i mieczem" również obsypano nagrodami (trzy Orzeł, Złota Kaczka, nagroda jury na FPFF w Gdyni, nagroda za reżyserię na MFF w Moskwie). W tym samym roku czytelnicy tygodnika "Polityka" umieścili "Potop" na 5. miejscu wśród najciekawszych polskich filmów XX wieku.