Pół wieku z "Ptakami" Hitchcocka

Po ukończeniu i sukcesie filmu "Psychoza" z 1960 roku Alfred Hitchcock szukał pomysłu na nowy obraz. Rok później, po przeczytaniu w prasie o przypadkach ataków ptaków na ludzi w nadmorskiej miejscowości, przypomniał sobie o noweli "Ptaki" Daphne du Maurier. Tak rozpoczęła się praca nad filmem.


Reżyser rozważał kilka kandydatur na stanowisko scenarzysty, ale jego wybór padł na pisarza Evana Huntera. "Prawdę mówiąc, za szansę pracy z Alfredem Hitchcockiem nad filmem fabularnym zgodziłbym się napisać scenariusz na podstawie książki telefonicznej Bronksu" - wspominał Hunter przywołany na kartach książki "Alfred Hitchcock. Życie w ciemności i pełnym świetle".

Historia opowiada o młodej kobiecie Melanie Daniels, która udaje się do nadmorskiej miejscowości, gdzie prawnik Mitch Brenner spędza weekend z matką i siostrą. Wkrótce po przyjeździe Melanie rozpoczynają się ataki ptaków na ludzi.

Hitchcock marzył, aby w "Ptakach" zagrali Grace Kelly i Cary Grant. Aktorka wycofała się jednak z zawodu po ślubie z księciem Rainierem z Monako, a Cary Grant miał za duże wymagania finansowe. W końcu reżyser zdecydował, iż "jedynymi gwiazdami w tym filmie mają być ptaki i ja".

Ostatecznie rolę Melanie Daniels zagrała mało  znana wówczas modelka Natalie "Tippi" Hedren (matka Melanie Griffith). Do pozostałych ról zaangażowano Roda Taylora, Susanne Pleshette oraz największą gwiazdę spośród obsady  Jessicę Tandy.

Kluczową rolę w filmie odegrały jednak efekty specjalne z ptakami w roli głównej. Eksperymenty z mechanicznymi ptakami okazały się niezadowalające i Hitchcock postanowił wykorzystać prawdziwe zwierzęta na pierwszym planie, a sztuczne i animowane w scenach zbiorowych i na dalszych planach.

Zdjęcia rozpoczęły się 5 marca 1962 roku od sekwencji plenerowych. Prawdziwym wyzwaniem dla ekipy były nagrania w studiach wytwórni Universal. W wielu scenach wykorzystywano żywe ptaki i wszyscy cierpieli z powodu uderzeń i zadrapań. Według świadków, czasem nawet do dwunastu członków ekipy dziennie miało opatrywane rany.

W kwestii ścieżki dźwiękowej Hitchcock wpadł na radykalny pomysł. Zamiast muzyki wykorzystano tylko przetworzone elektronicznie odgłosy ptaków.

– "Ptaki" to horror bardzo kliniczny, w czym i jego słabość, i siła. Dziś nie ma szans przerazić widza tak, jak czynił to w 1963 roku. Kino i widownia za bardzo się zmieniły. Ale dla wielu widzów jest to ostatni wybitny film Hitchcocka – ocenia krytyk filmowy Michał Oleszczyk.

Pierwszy publiczny pokaz „Ptaków” odbył się 28 marca 1963 roku. Film odniósł sukces frekwencyjny; amerykańskie wpływy w wysokości 5 milionów dolarów dawały mu miejsce w pierwszej dwunastce najpopularniejszych filmów z 1963 roku. Jednak dochody niemal zrównoważyły wydatki poniesione na produkcję, a tytuł do dziś wymieniany jest na listach najlepszych dreszczowców.