Kino Kawalerowicza. Dlaczego „Austeria” do dziś jest arcydziełem?

Jerzy Kawalerowicz wyreżyserował „Austerię” w 1982 roku na podstawie powieści Juliana Stryjkowskiego z 1966 roku. Twórcami scenariusza oprócz reżysera byli Tadeusz Konwicki i Julian Stryjkowski. Świat galicyjskich Żydów ukazany jest w filmie w niezwykłym momencie końca epoki, zaraz po wybuchu I wojny światowej. "Austeria" została nagrodzona Złotymi Lwami w 1984 roku na 9. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku.

Tomasz Raczek i Konstanty Gebert, fot. Borys Skrzyński

ZOBACZ RELACJĘ ZE SPOTKANIA

Rozmowa Tomasza Raczka i Konstantego Geberta, dziennikarza i publicysty koncentrowała się na analizie ukazanego w filmie świata polskich Żydów, ich kultury, tradycji i religii. Gebert kilkakrotnie zwracał uwagę na zachwyt i wdzięczność ukazania pozytywnego wizerunku Żydów. Według niego brakuje jednak w dziele Kawalerowicza prawdy o zachowaniu chasydów, które niejednokrotnie jest pokazane groteskowo. Przypadkowo zebrani w karczmie Żydzi prezentują różne postawy wobec tradycji: są w różnym stopniu zasymilowani, mają różny status majątkowy. Znakomita kreacja Franciszka Pieczki wykracza poza schematy, aktor zagrał karczmarza Taga, który przyjmuje pod swój dach uciekinierów z terenów ogarniętych I wojną światową. Warto zwrócić również uwagę na świetną Liliannę Głąbczyńską-Komorowską (obecną na pokazie w kinie Kultura) w roli Jewdochy, którą według Geberta trudno zapomnieć.

fot. Borys Skrzyński/SFP

Dyskutujący zgodzili się, że film o dramacie żydowskiej tożsamości  staje się wzorcem do ukazania mechanizmów działania świata. Ponadto opowieść o Atlantydzie zrealizowana jest z mistrzowskimi zdjęciami Zygmunta Samosiuka. Na koniec spotkania Raczek zapytał się Geberta o to, co zmieniło się w odbiorze filmu od jego premiery. Publicysta w odpowiedzi podał  przykład tureckiego melodramatu kryminalnego „Klub” (premiera w serwisie Netflix w 2021 roku) opowiadającego o żydowskiej społeczności Stambułu. Jego znajomi zachwycają się sposobem przedstawienia Żydów w serialu. Podobnie jest do dziś z odbiorem „Austerii”. Dla Geberta to bezdyskusyjne arcydzieło, ale publicysta ma kilka krytycznych, nieumniejszającyh wartości filmu spostrzeżeń, o których z zaangażowaniem, przed pokazem filmu, rozmawiał z Tomaszem Raczkiem.

 

W kolejnych dniach przeglądu odbędą się następujące rozmowy i pokazy:

wtorek, 18 stycznia
19:00 Rozmowa: Tomasz Raczek i ks. Andrzej Luter
19:30 Projekcja filmu „Quo vadis”


środa, 19 stycznia
19:00 Rozmowa: Tomasz Raczek, Jacek Bromski, Janusz Majewski
19:30 Projekcja filmu „Pociąg”