„Gangsterzy i filantropi” mają 50 lat

"Gangsterzy i filantropi" to debiut fabularny Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego, którzy znani byli jako dokumentaliści. Wieloletnie doświadczenia w pracy nad dokumentami wykorzystali przy fabularnym debiucie. Ponad połowa zdjęć zrealizowana została w plenerach - na ulicach Warszawy i w stołecznych lokalach, dzięki czemu możemy zobaczyć jak wyglądała Warszawa na początku lat 60.

Film składa się z dwóch nowel. W pierwszej gangster o pseudonimie "Profesor” organizuje napad na samochód wiozący utarg z domu handlowego do banku. Plan jest niezwykle precyzyjny, ale nawet najprzebieglejszy złoczyńca nie jest w stanie przewidzieć wszystkich utrudnień, na jakie można trafić w Warszawie. W drugiej noweli safandułowaty chemik Anastazy Kowalski zostaje w restauracji przypadkiem uznany za kontrolera jakości i zaczyna utrzymywać rodzinę z oferowanych mu przez restauratorów łapówek. Była też trzecia historia o handlarzach butelek po żurku, ale została ona odrzucona przez cenzurę.


Gustaw Holoubek jako Profesor. Fot. SF Oko
Prace nad scenariuszem trwały ponad dwa lata. Tekst pisało kilka osób, poczynając od reżyserów -  Hoffmana i Skórzewskiego, następnie do pracy nad scenariuszem zaangażowano Jerzego Stawińskiego, a ostateczny kształt dialogom nadał Bohdan Czeszko.

"Gangsterzy i filantropi" mieli swoją premierę 15 lutego 1963 roku i zostali dobrze przyjęci przez krytykę. Poza komediowym scenariuszem i świetnymi zdjęciami Jerzego Lipmana, dużym atutem filmu jest aktorska obsada. W pierwszej noweli zagrali m.in.: Gustaw Holoubek, Kazimierz Opaliński i Gustaw Lutkiewicz. W drugiej części przed kamerą pojawili się: Wiesław Michnikowski, Hanka Bielicka, Ryszard Pietruski oraz reżyser Stanisław Bareja w epizodzie gościa w restauracji.