Przykłady Europejskie
Francja
Pomoc bezpośrednia dla francuskiego sektora audiowizualnego jest bardzo zcentralizowana. Ponad 90% środków ulokowane jest w Centre National de la Cinematographie (CNC). Pozostała część funduszy pochodzi z małych regionalnych i lokalnych agencji.
CNC powstało na mocy ustawy w 1948 roku. Jest instytucją publiczną i chociaż posiada niezależny budżet, za jego realizację odpowiada przed Ministerstwem Kultury. Budżet CNC wynosi ponad 526 mln euro rocznie. Poza wsparciem dla sektora audiowizualnego, CNC jest również odpowiedzialne za tworzenie i wdrażanie ram prawnych dla sektora audiowizualnego w kraju.
Budżet CNC zasilany jest przez:
• odpisy od biletów kinowych (11%)
• odpisy od obrotów telewizji o profilu ogólnym (nie dotyczy to kanałów
tematycznych), które obejmują przychody z reklam i opłat abonamentowych (5,5%)
• odpisy od nagranych kaset VHS i płyt DVD (5%).
Dodatkowo telewizje niekodowane mają obowiązek samodzielnego inwestowania 3% obrotów w produkcję filmową (francuską i europejską) oraz w zakupy praw do emisji takich produkcji. Zachętą dla inwestorów zewnętrznych do finansowania produkcji audiowizualnych są odpisy podatkowe - firmy mogą odpisać od dochodów opodatkowanych 50%, a osoby fizyczne 25% inwestycji. Wpłaty dokonywane są na konto funduszy inwestycyjnych zwanych SOFICA.
W 2007 roku, do grupy podmiotów zasilających budżet CNC, rewizja prawa o "Telewizji przyszłości" włączyła również dostawców telewizji internetowej. W wyniku tej zmiany suma środków do rozdysponowania przez CNC w 2008 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła o 10 mln euro.
We Francji istnieje ponad 40 agencji regionalnych, powołanych przez samorządy lokalne w celu wspierania lokalnej produkcji audiowizualnej. Najprężniej działające z nich posiadają roczne budżety w wysokości około 2 mln euro. Od 2003 roku, również na mocy postanowień rządu francuskiego, do każdych 2 euro wydanych na produkcję przez fundusz regionalny, CNC dokłada kolejne 1 euro. W ten sposób całkowita suma dofinansowania produkcji w regionach wynosi około 70 mln euro rocznie. Środki pochodzące z CNC to około 1/3 tej sumy.
Niemcy
German Federal Film Board (FFA - Niemiecka Federalna Rada Filmowa) powstała na mocy prawa Filmförderungsgesetz (FFG) z 1968 roku. Do jej zadań należy przede wszystkim poprawa sytuacji niemieckiej kinematografii oraz jej promocja w kraju i za granicą, ale także koordynowanie wsparcia dla tego sektora, zarówno na szczeblu krajowym jak i regionalnym. Zarówno samo prawo, jak sposób finansowania i działania FFA były wielokrotnie zmieniane.
Ostatnia zmiana została wprowadzona w lipcu 2008 roku, kiedy to rząd niemiecki postanowił przedłużyć działanie uchwały, na mocy której do 2012 roku corocznie zobowiązany był tworzyć fundusz - German Federal Film Fund (DFFF) w wysokości 60 mln euro. O przyznaniu dofinansowania w ramach tego funduszu decyduje FFA.
Całkowity budżet FFA to blisko 70 mln euro. Pozostałe środki pochodzą z odpisów pobieranych od podmiotów prowadzących kina (1,8- 3% rocznych obrotów brutto) oraz od dystrybutorów (1,8 - 2,3% obrotów netto). Wkłady telewizji, zarówno prywatnych jak i publicznych, regulowane są porozumieniami z FFA.
Ze względu na federalną strukturę administracyjną Niemiec, blisko 60% środków publicznych przeznaczonych na wspieranie kinematografii znajduje się w gestii landów. W każdym z nich istnieje regionalny fundusz filmowy, funkcjonujący jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, którego zadaniem jest wspieranie i finansowanie sektora filmu. Fundusze regionalne finansowane są ze środków samorządów lokalnych, regionalnych banków i nadawców. Zadaniem RFF jest wspieranie produkcji filmowej na każdym etapie, począwszy od prac scenariuszowych, poprzez development i produkcję, a na dystrybucji i promocji skończywszy.
Największe z funduszy mają do swojej dyspozycji blisko 40 mln euro.
Szwecja
Szwedzki Instytut Filmowy powstał w 1963 roku. Od tego czasu wspiera produkcję, promocję i dystrybucję szwedzkich filmów, dba o zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz o obecność szwedzkich produkcji za granicą. Szwedzkie Ministerstwo Kultury corocznie przyznaje grant na jego działanie.
Zadania Instytutu regulowane są przez porozumienie pomiędzy rządem, sektorem przemysłu filmowego i mediami. Obecne porozumienie, obowiązujące od 2006 roku, reguluje głównie wsparcie dla produkcji i dystrybucji krajowej, finansowane ze środków rządowych, nadawców telewizyjnych, właścicieli kin (obciążonych na rzecz instytutu 10% odpisem z przychodu brutto). Pozostałymi stronami porozumienia są: Swedish Exhibitors Association (właściciele kin), National Federation of People's Parks and Community Centres (stowarzyszenie parków i centrow rozrywki), Temperance Centres' Association, Swedish Film Distributors (dystrybutorzy), oraz Swedish Film Producers Association (stowarzyszenie producentów), a także stacje telewizyjne - Sveriges Television, TV4, Modern Times Group MTG, Kanal 5 i C More Entertainment. Całkowita suma środków publicznych przeznaczona na wsparcie kinematografii pochodzi więc z wielu źródeł.
Instytut na swoje cele statutowe i rocznie do dyspozycji około 337 mln SEK (115 mln zł). Wkład z budżetu państwa to około 185 mln SEK w 2008 roku. Dodatkowo państwo przeznacza jeszcze 125 mln SEK (43 mln zł) rocznie na dodatkowe działania związane m.in. z polityką w sferze kinematografii. Po uwzględnieniu powyższych środków oraz tych pochodzących z funduszy regionalnych, sektor kinematografii w Szwecji rocznie jest wspierany przez ponad 530 mln SEK (ok.182 mln zł) pochodzących ze środków publicznych.
Regionalne wsparcie dla kinematografii w Szwecji jest coraz bardziej znaczącym źródłem finansowania tego sektora. Największym funduszem regionalnym jest Film i Vast zwany też Trollywood, ze względu na swoje centrum w Trollhattan. Jego roczny budżet to około 8 mln euro, na które składają się środki pochodzące od samorządów lokalnych regionu i gminy, środki ze Szwedzkiego Instytutu Filmowego (0,3 mln euro), środki unijne z ERDF oraz własne dochody funduszu. W sumie w Szwecji istnieje 19 regionalnych centrów filmu, wspierających produkcję, promocję i edukację filmową.
Norwegia
W Norwegii sektor kinematografii ze środków budżetowych wspiera kilka instytucji. Większość środków znajduje się w gestii Norweskiego Instytutu Filmowego (NFI). NFI finansowany jest przez Ministerstwo Kultury oraz część wpływów z odpisów z biletów kinowych. Jego roczny budżet wynosi około 35 mln NOK (14 mln zł). W ramach tej alokacji 28 mln NOK musi zostać przeznaczone na produkcję filmową, 3mln NOK na wsparcie regionalnych centrów i funduszy, 1 mln NOK na zachowanie, restaurowanie i wsparcie kina norweskiego oraz 3 mln NOK na stworzenie nowego instytutu, który zastąpi istniejące instytucje: Norwegian Film Fund, Norwegian Film Development i Norwegian Film Commission.
Norwegian Film Fund powstał w 2001 roku. Fundusz administruje dotacją państwową na produkcję filmową, telewizyjną i produkcje interaktywne. Służy również jako organ doradczy dla Ministerstwa Kultury w kwestiach związanych z polityką audiowizualną. NFF zajmuje się również współpracą z Eurimages i Media Desk Norway. Poza produkcją filmową NFF dysponuje również środkami na 7 innych programów:
• filmy fabularne pełnometrażowe - development, produkcja i postprodukcja
• filmy fabularne pełnometrażowe zależne od oceny rynku - produkcja i dystrybucja
• koprodukcje międzynarodowe
• filmy krótkie - development i produkcja
• seriale telewizyjne - development i produkcja
• produkcje interaktywne - development
• fundusz po-dystrybucyjny, zależny od liczby sprzedanych biletów
W 2006 roku NFF dysponował kwotą alokacji w wysokości 270 mln NOK (108 mln zł).
Zadaniem Norwegian Film Development jest wspieranie developmentu w norweskiej kinematografii. Prowadzi szkolenia i doskonalenie zawodowe dla osób zajmujących się produkcja filmową. Rocznie dysponuje kwotą 3.6 mln NOK (1.5 mln zł) na development filmów fabularnych pełnometrażowych oraz wsparcie dla developmentu filmów krótkometrażowych, łącznie z pomocą przy poszukiwaniu producenta.
Kolejną instytucją jest Fundacja Kultury Audiowizualnej, również finansowana przez Ministerstwo Kultury i częściowo przez telewizje NRK i prywatną TV2. Ponadto w Norwegii istnieje stowarzyszenie skierowane do rynku kinowego - Film & Kino, finansowane z odpisów z biletów (2,5%) i sprzedaży oraz wynajmu kaset i płyt DVD, a także ze składek samorządów miejskich będących jej członkami. Przyznaje ona dotacje na dystrybucję oraz dotuje kina studyjne lub placówki mające słabą frekwencję.
Wielka Brytania
Za kreowanie i realizację polityki w zakresie przemysłów kultury i filmu w Wielkiej Brytanii odpowiedzialny jest Departament Kultury, Mediów i Sportu (Department for Culture, Media and Sport - DCMS) rządu brytyjskiego. Zadania w zakresie realizacji tej polityki polegają na Finansowaniu Rady Filmowej Wielkiej Brytanii (UK Film Council) oraz Narodowej Szkoły Filmu i Telewizji (National Film and Television School).
UK Film Council jest rządową agencją strategiczną, której celem jest stworzenie jak najlepszych warunków dla rozwoju kinematografii w Wielkiej Brytanii, podniesienie liczby widzów w kinach, udostępnianie wiedzy na temat sektora i możliwości rozwoju oraz promocji filmu brytyjskiego za granicą. W tym celu współpracuje ściśle zarówno z brytyjskim rządem, jak i przedstawicielami przemysłu filmowego. UK Film Council kształtuje politykę audiowizualną w Wielkiej Brytanii i dofinansowuje ten sektor.
Każdego roku UK Film Council dystrybuuje około 27 mln £ (ok.110 mln zł), pochodzących z Narodowej Loterii oraz drugie 27 mln £ dotacji rządu brytyjskiego. Wsparcie udzielane jest na prace scenariuszowe, produkcję, filmy krótkometrażowe, eksport filmów za granicę, dystrybucję, kina, edukację filmową, kulturę, archiwa i festiwale. UK Film Council dofinansowuje także działalność First Light, Skillset, British Film Institute (Brytyjskiego Instytutu Filmowego) oraz wielu regionalnych i narodowych agencji.
British Film Institute, poza dotacją z UK Film Council, otrzymuje również subwencje od telewizji publicznej i stacji prywatnych. W sumie ma do dyspozycji kwotę około 36 mln £ (150 mln zł) rocznie. BFI finansuje filmy niekomercyjne, eksperymentalne, często niskobudżetowe, a także projekty młodych reżyserów.
W Wielkiej Brytanii istnieje 12 regionalnych agencji filmowych, z których 9 mieści się w Anglii, a pozostałe 3 w Walii, Szkocji i Irlandii Północnej. Wszystkie są finansowane ze środków samorządów terytorialnych, prywatnych telewizji regionalnych oraz ze środków budżetowych pochodzących z UK Film Council.
