Czas Wojciecha Staronia

"Dawn" ("Ausma") to pierwsza w historii polsko-łotewsko-estońska koprodukcja. Jej autorką jest znana łotewska reżyserka Laila Pakalnina. Film, w którym jedną z najistotniejszych ról zagrał Wiktor Zborowski, miał swoją światową premierę na zakończonym niedawno Black Nights Film Festival 2015 w Tallinie dokładnie w Dniu Święta Niepodległości Republiki Łotewskiej (18 listopada).

Wiktor Zborowski w filmie fabularnym "Dawn".

"Dawn" został zainspirowany historią wiejskiego chłopca Pawki Morozowa (1928-1932), który zadenuncjował własnego ojca, uczestnika spisku kułaków przeciwko komunistom, chcącym założyć we wsi kołchoz. Po swojej śmierci Pawlik został wypromowany na patrona ruchu pionierskiego w Związku Radzieckim jako wzór donosicielstwa i niszczenia więzi rodzinnych w imię wyższego dobra, jakim jest istnienie państwa radzieckiego. Na podstawie ww. opowieści Izaak Babel napisał scenariusz filmu, który następnie na ekran przeniósł Siergiej Eisenstein ("Łąki bieżyńskie"). Laila Pakalnina przeniosła swoich bohaterów do lat 60. XX wieku do radzieckiej wioski, znajdującej się na terenie obecnej Łotwy. Obserwujemy  życie młodego Janisa, który jest również jest pionierem w kołchozie o nazwie Dawn. Donosi na swojego ojca i zostaje zaadoptowany przez lokalnego włodarza partyjnego Karlisa (w tej roli Wiktor Zborowski). Wierzy w utopijny świat, jaki wmawiają mu komuniści, ale jego biologiczny ojciec mści się na nim...

Łotewska reżyserka zrealizowała półtoragodzinną czarno-białą tragikomiczną opowieść. Zagraniczni krytycy podkreślają, że zarówno w swojej treści jak i formie "Dawn" przypomina trochę "Białą wstążkę" Hanekego oraz "Idę" Pawła Pawlikowskiego. Znamienne jest to, że nagrodzony za zdjęcia do tej koprodukcji Wojciech Staroń ma już na swoim koncie czarno-białą fabułę. Chodzi oczywiście o "Papuszę" Krzysztofa Krauzego, przy której pracował wespół z Krzysztofem Ptakiem.

Nagroda zdobyta w Estonii to niejedyny sukces Wojciecha Staronia w Estonii. Wyreżyserowani przez niego dokumentalni "Bracia" zdobyli m.in. nagrodę sekcji "SemainDeLaCritique" na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno, Złotego Gołębia oraz Nagrodę Jury Ekumenicznego na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku oraz Wyróżnienie Specjalne w Konkursie Pełnometrażowych Filmów Dokumentalnych na Camerimage w Bydgoszczy. Z kolei szwedzki dokument "Don Juan" (reż. Jerzy Śladkowski), do którego zrobił zdjęcia, wygrał prestiżowy Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych IDFA w Amsterdamie. Na premierę czeka film "Ptaki śpiewają w Kigali" (reż. Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze), do którego również robił zdjęcia.