Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
Billy Wilder
URODZONY: 22 czerwiec 1906, Sucha [Beskidzka]
ZMARŁ: 27 marzec 2002 w wieku 95 lat, Los Angeles (USA)
Filmografia
SCENARIUSZ (14)
1974
Strona tytułowa
Scenariusz
1972
Avanti!
Scenariusz
1963
Słodka Irma
Scenariusz
1961
Raz, dwa, trzy
Scenariusz
1960
Garsoniera
Scenariusz
1959
Pół żartem, pół serio
Scenariusz
1957
Świadek oskarżenia
Scenariusz
1955
Słomiany wdowiec
Scenariusz
1953
Stalag 17
Scenariusz
1950
Bulwar Zachodzącego Słońca
Scenariusz
1945
Stracony weekend
Scenariusz
1944
Podwójne ubezpieczenie
Scenariusz
1931
Emil i detektywi
Scenariusz
1930
Ludzie w niedzielę
Scenariusz
PION REŻYSERSKI (12)
1974
Strona tytułowa
Reżyser
1972
Avanti!
Reżyser
1963
Słodka Irma
Reżyser
1961
Raz, dwa, trzy
Reżyser
1960
Garsoniera
Reżyser
1959
Pół żartem, pół serio
Reżyser
1957
Świadek oskarżenia
Reżyser
1955
Słomiany wdowiec
Reżyser
1953
Stalag 17
Reżyser
1950
Bulwar Zachodzącego Słońca
Reżyser
1945
Stracony weekend
Reżyser
1944
Podwójne ubezpieczenie
Reżyser
PRODUKCJA (7)
1972
Avanti!
Producent
1963
Słodka Irma
Producent
1961
Raz, dwa, trzy
Producent
1960
Garsoniera
Producent
1959
Pół żartem, pół serio
Producent
1955
Słomiany wdowiec
Producent
1953
Stalag 17
Producent
Opis
Austriacki scenarzysta i reżyser filmowy, początkowo pracujący w Berlinie, a od 1933 w Hollywood. Dzieciństwo spędził w Wiedniu, gdzie przerwał studia prawnicze, by wyjechać do Berlina, gdzie w 1929 zadebiutował jako scenarzysta. W ciągu czterech lat udało mu się zrealizować około 20 scenariuszy, w tym do klasycznego dziś film młodzieżowego „Emil i detektywi” (1931) Gerharda Lamprechta. Po dojściu Hitlera do władzy opuścił Niemcy i przez Paryż wyjechał do USA, gdzie współpracował między innymi z Ernestem Lubitschem przy „Ósmej żonie Sinobrodego” (1938) i „Ninoczce” (1939). Jako reżyser zadebiutował we Francji melodramatem „Zła krew” (1934), w Stanach za kamerą stanął dopiero w 1942. Rozgłos przyniosły mu filmy „Podwójne ubezpieczenie” (1944, siedem nominacji do Oscara, w tym dla filmu roku, za scenariusz i reżyserię) i „Stracony weekend” (1945, Grand Prix w Cannes, cztery Oscary, w tym dla filmu roku, za scenariusz i reżyserię). Wyspecjalizowany w kinie gatunków, realizował musicale („Cesarski walc” 1948), dramaty wojenne („Stalag 17” 1953, nominacja do Oscara za reżyserię), thrillery („Świadek oskarżenia” 1957, siedem nominacji do Oscara, w tym za reżyserię), melodramaty („Fedora” 1978), ale przede wszystkim komedie: („Słomiany wdowiec” 1955, „Pół żartem, pół serio” 1959, sześć nominacji do Oscara, w tym za scenariusz i reżyserię, „Garsoniera” 1960, pięć Oscarów, w tym dla filmu roku oraz za scenariusz i reżyserię, „Strona tytułowa” 1974). Osobne miejsce w filmografii Wildera zajmuje dramat „Bulwar Zachodzącego Słońca” (1950, trzy Oscary, w tym za scenariusz oraz osiem nominacji, w tym dla filmu roku oraz za reżyserię) – nostalgiczny rozrachunek z Hollywood czasu kina niemego. Aktywny za kamerą do 1981, Wilder przyczynił się do popularności wielu gwiazd kina z Marilyn Monroe, Audrey Hepburn, Shirley McLaine, a przede wszystkim aktorskiego tandemu Jacka Lemmona i Waltera Mattahau.
Konrad J. Zarębski
opis redakcji
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024