"Chodowiecki" - animacja o gdańskim artyście, który zafascynował świat

Obejrzyj film!

Pięcio- i półminutowy dokument według scenariusza i w reżyserii Jakuba Pączka zadebiutował 16 października 2020 roku na stronie www.Chodowiecki.com

Daniel Chodowiecki urodził się w Gdańsku w 1726 roku. Film z humorem opowiada o jego drodze od dzieciństwa w Gdańsku aż do zdobycia statusu jednego z najbardziej uznanych twórców swojej epoki.

Daniel Chodowiecki, Wielki Calas, akwaforta, 1768, kolekcja prywatna. Grafika ta przyniosła  artyście sławę i rozpoznawalność

Postać Chodowieckiego od dawna inspiruje filmowców. Jego rysunki z niegdyś urzekły legendarnego Stanleya Kubricka, gdy ten pracował nad filmem „Barry Lyndon” (1975). Scenograf tego filmu, Ken Adam, tak wspomniał wpływ gdańszczanina na niego, Kubricka i wizualną stronę widowiska: „Chodowiecki, był artystą, który zaintrygował nas oboje (...) był mistrzem rysunku i akwareli, o cudownie prostym stylu i niezwykłym darze kompozycji”. Ken Adam otrzymał za pracę nad tym filmem swojego pierwszego Oscara. Do fascynacji pracami gdańszczanina przyznawali się także m.in. Johann Wolfgang Goethe i Gunter Grass.

Daniel Chodowiecki, Cabinet d’un peintre, akwaforta, 1775, kolekcja prywatna

Chodowiecki pozostawił po sobie ponad dwa tysiące rycin, ponad setkę obrazów i miniatur oraz tysiące rysunków. Urodził się w 1726 w Gdańsku jako syn kupca, pochodzącego ze starej polskiej rodziny szlacheckiej. Jego grafiki były znane i cenione w całej Europie. W 1773 roku, po ponad 30 latach nieobecności, odbył podróż z Berlina do rodzinnego Gdańska, gdzie pozostawił dziennik i ponad setkę rysunków. Był gorącym patriotą. Po ostatnim rozbiorze Polski nazwał się „potomkiem wielkiego narodu, który wkrótce przestanie istnieć”.  Już po rozbiorze ukazały się dwa kalendarze ilustrowane przez Chodowieckiego i jego współpracowników, zawierające historię Polski i ilustracje najważniejszych momentów w jej historii.

Rycina Christiana Gottlieba Geysera wg. obrazu Adriana Zingga, “Portret Daniela Chodowieckiego”, ok 1780,  kolekcja prywatna, Kraków

Pomysł Jakuba Pączka polegał na użyciu i „ożywieniu” oryginalnych grafik Chodowieckiego poprzez ich animację, jako swego rodzaju „found footage” w procesie opowiadania jego biografii. Jak mówi:  - Pomysł „poruszenia” grafik Daniela Chodowieckiego w formie filmu animowanego dojrzewał w mojej głowie od jakiegoś czasu. Miałem przy tym szczęście uzyskać dostęp do, znajdującej się w Krakowie, prywatnej kolekcji jego rycin i rysunków, prawdopodobnie jednej z największych w Polsce, liczącej prawie półtora tysiąca odbitek. 

Oryginalne grafiki, wybrane przez reżysera, a pochodzące z prywatnej krakowskiej kolekcji, zostały w tym celu zdigitalizowane w dużej rozdzielczości, poddane obróbce i animacji.

Monsieur de Vollange, akwaforta, 1798, E. 884 STAN A,B,C - kolekcja prywatna. Grafika Chodowieckiego w trzech wersjach, z których twórcy filmu scalili jedną scenę. Chodowiecki ponad dwieście lat temu pozostawił materiały umożliwiające animowanie swoich prac

Głosu artyście udzielił  aktor Mirosław Haniszewski (główna rola w filmie “Jestem mordercą” w reżyserii Macieja Pieprzycy oraz tytułowa rola w spektaklu Teatru TV “Reytan. Po drugiej stronie drzwi” w reżyserii Jakuba Pączka). Muzykę  do filmu stworzył z kolei Piotr Maciejewski (zespół “Muchy”, “Drivealone”).   Z myślą o niesłyszących powstała także wersja z odpowiednimi napisami oraz wersja z angielskimi napisami. Producentem filmu jest Color Pro. Film "Chodowiecki" dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu “Kultura w sieci”.

- Ciepły i ironiczny głos Mirosława Haniszewskiego zawsze kojarzył mi się z Chodowieckim. Same ryciny ożywił je animator Krzysztof Cięgowski. Nieoceniona była też pomoc pani Kaliny Zabuskiej, najwybitniejszej polskiej znawczyni artysty, która zgodziła się być konsultantką naukową naszego projektu – mówi reżyser. - Chciałbym, by ten krótki film był początkiem serii tego typu filmów poświęconych polskim artystom, nad którą już pracujemy z producentami projektu, a być może także pełnometrażowego animowanego projektu poświęconego Chodowieckiemu.

Artysta nieznany wg rysunku Daniela Chodowieckiego, Mężczyźni personifikujący cztery temperamenty przed obrazem “Pożegnanie Calasa z rodziną” Daniela Chodowieckiego, kolekcja prywatna

Jakub Pączek jest absolwentem reżyserii filmowej na Wydziale Radia i Telewizji UŚ w Katowicach oraz Historii Kościoła na PAT w Krakowie, studiował również Historię Sztuki. Zrealizował szereg nagradzanych filmów krótkometrażowych (m.in. “Pralka”, “128. Szczur”), spektakli telewizyjnych (“Falowiec”, “Reytan. Po drugiej stronie drzwi”), filmów fabularnych (“Reakcja łańcuchowa”) oraz dokumentalnych (m.in. “Rolls of Identity”). Dokument "Rolls of Identity” był pokazywany i nagradzany m.in. w USA i Kanadzie. Podobnie jak “Chodowiecki” łączył on w sobie dokument i animację.

Jakub Pączek

Za swój 30.-minutowy debiut “128. Szczur” otrzymał m.in. nagrodę za najlepszą reżyserię na 53. Krakowskim Festiwalu Filmowym oraz szereg nagród w Polsce i na świecie. Za spektakl "Reytan. Druga strona drzwi", którego był także współautorem, otrzymał na festiwalu Dwa Teatry 2019 w Sopocie nagrodę za najlepszy debiut. Za spektakl "Falowiec" zrealizowany według sztuki Moniki Milewskiej w ramach projektu Teatroteka otrzymał nagrodę m.in. Platinum Remi na festiwalu WORLDFEST w Houston, w USA oraz nagrodę krytyków i dziennikarzy na Teatroteka Fest 2019.

Ilustracje: materiały promocyjne projektu "Chodowiecki". Reprodukcje obrazów i fotografia: Jakub Pączek