Panorama: Samotność po berlińsku

W najciekawszych pokazach z sekcji Panorama dominuje temat pornografii. Zaprezentowane w tym cyklu filmy, takie jak „Lovelace”, „Don Jon's Addiction” i „Something in the Way” przybliżają różne aspekty tego samego problemu, skupiając się na ciemnych stronach produkcji i niebezpieczeństwach recepcji kina dla dorosłych.

Linda Lovelace to gwiazda „Głębokiego gardła” (1972), pierwszego filmu pornograficznego dopuszczonego do normalnej dystrybucji, a zarazem bohaterka biografii Roba Epsteina i Jeffreya Friedmana (grana przez Amandę Seyfried). Kobieta, która rolę seks-symbolu zamieniła na pozycję aktywistki walczącej z wyzyskiem słabszej płci. Opowieść o jej sukcesie i upadku ma dwie wersje. Pierwsza to love story zwieńczona erotycznym spełnieniem. Druga – obraz domowej przemocy i źle rozumianej miłości małżeńskiej. Ten podział pozwala na postawienie pytań o granice między faktem a fikcją, o prawdę, jaka stoi za każdą legendą. Szkoda, że twórcy nie poświęcili więcej uwagi fenomenowi "Głębokiego gardła" i jego miejscu w historii obyczajowych przemian.


Joseph Gordon-Levitt . Fot. Summit Entertainment.

Trochę więcej społecznych obserwacji przemyca w swoim reżyserskim debiucie Joseph Gordon-Levitt (jednocześnie odtwórca głównej roli). Bohater „Don Jon's Addiction” jest uzależniony od pornografii. Filmowy seks kręci go o wiele bardziej niż intymność w realu. Oczywiście do czasu, gdy spotka „odpowiednią kobietę”. To, co na papierze brzmi sztampowo do bólu, na ekranie zamienia się w zabawny, choć niepozbawiony gorzkich akcentów portret współczesnego Don Juana. Playboya, który w pogoni za wirtualnym ideałem pogrąża się w samotności i gubi umiejętność odczuwania prawdziwej rozkoszy.

Bohater uzależniony od erotycznych fantazji powraca w „Something in the Way” – kameralnej indonezyjskiej produkcji Teddy’ego Soeriaatmadji. Ahmad jest taksówkarzem pracującym na nocne zmiany w Dżakarcie. Swoim pragnieniom nie daje jednak ujścia w relacjach z kobietami – jest samotnikiem spędzającym wieczory na oglądaniu pornograficznych filmów, a zarazem głęboko wierzącym muzułmaninem, niedopuszczającym do siebie myśli o rozpoczęciu życia seksualnego przed zawarciem małżeństwa. Żyje więc w ciągłym poczuciu grzechu – co tylko wzmaga się w chwili, gdy zaczyna się fascynować pewną piękną nieznajomą. Film indonezyjskiego autora stanowi smakowitą zabawę z widzem i jego oczekiwaniami, która znajduje zaskakujący i brutalny finał, podkreślający religijne wątki wybrzmiewające w tej opowieści.


Amanda Seyfried jako Linda Lovelace w filmie "Lovelace". Fot. Materiały prasowe.

Równie brutalnym zakończeniem opatrzył swój obraz inny obiecujący azjatycki twórca, Lee Dong-ku. Jego ponury debiut „Fatum” porusza mocno obecny w koreańskim kinie wątek przemocy wśród nastolatków – przemocy, która promieniuje i zostawia bolesny ślad na wszystkich jej uczestnikach. Główny bohater (znakomita kreacja młodego Nama Yeon-woo) powraca po latach do traumatycznej przeszłości rekonstruując w pamięci zarówno agresję, której był ofiarą, jak i tę, której był sprawcą. Zaczyna brać odpowiedzialność za swoje czyny – tym samym uruchamia jednak kolejny ciąg przemocy, którego nie da się zatrzymać. W swych wyborach pozostaje wciąż samotny – co staje się zresztą kolejną cechą zbliżającą do go bohaterów pozostałych wymienionych filmów. Zabawne, brutalne bądź mroczne obrazy wspomnianych autorów stają się czymś więcej niż zwierciadłem naszej współczesności. Skutecznie też dowodzą, że samotność w Nowym Jorku bądź New Jersey nie różni się niczym od tej w Dżakarcie czy Seulu.