Jean Renoir

Francuski reżyser i scenarzysta, od 1947 obywatel amerykański. Syn wybitnego malarza impresjonisty Pierre’a-Augueste’a Renoira, stryj operatora Claude’a Renoira. Podczas I wojny światowej służył w jednostce lotniczej, która fotografowała z powietrza pozycje wroga. Poślubił modelkę ojca, Catherine Hessling, która marzyła o karierze aktorskiej. Z myślą o niej zadebiutował eksperymentalnym filmem „Panna wodna” (1924), klasyce francuskiej awangardy, obsadził ją też w ekranizacji powieści Emila Zoli „Nana” (1926). Dwa kolejne filmy, „Suka” (1931) i „Boudu z wód wyratowany” (1932), plasują go w gronie czołowych twórców awangardy impresjonistycznej. W czasach rządów Frontu Ludowego we Francji działał wraz z Luisem Buñuelem i Julienem Duvivierem w spółdzielni „Ciné-Libre”. W 1937 nakręcił swoje arcydzieło – pacyfistyczny film „Towarzysze broni” (1937, nagroda w Wenecji, nominacja do Oscara), czołowe dzieło z nurtu realizmu poetyckiego. Antywojenna wymowa filmu i międzynarodowe uznanie dla Renoira sprawiły, że po zajęciu Francji przez hitlerowców jego filmy zostały zakazane, zaś życie znalazło się w niebezpieczeństwie. W 1941 wyjechał do Hollywood, gdzie udało mu się nakręcić filmy: „Na bagniskach” (1941) „Południowiec” (1945, trzy nominacje do Oscara, w tym za reżyserię), „Dziennik pokojówki” (1946). Przed powrotem do Europy wyjechał do Indii, gdzie nakręcił swój pierwszy film barwny „Rzeka” (1951, nagroda w Wenecji). W latach 50. sięgał po tematy właściwe dla kina rozrywkowego, osiągając umiarkowane powodzenie. W 1975 został wyróżniony honorowym Oscarem za całokształt twórczości.