Ryszard Bolesławski - jego czasy i twórczość

W ramach Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Ryszard Bolesławski, jego twórczość i jego czasy”, organizowanej przez Akademię Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie wraz z Fundacją Leona Schillera Filmoteka Narodowa zaprasza na przegląd filmów tego niezwykle interesującego polskiego artysty.

 Przed II wojną światową filmy w reżyserii Bolesławskiego prezentowane były na ekranach całego świata, a jego spektakle zobaczyć można było na deskach teatralnych Broadwayu, West Endu, Warszawy, Moskwy czy Paryża. Ogromny talent artysty bardzo szybko zauważony został w Hollywood. Pod koniec lat 20. pracował już dla wytwórni „Pathe”, a w późniejszych latach także dla takich filmowych gigantów jak Columbia, RKO Pictures i MGM. Dzięki silnej pozycji w amerykańskiej branży filmowej, którą Bolesławski osiągnął w bardzo krótkim czasie, w jego produkcjach występowały największe gwiazdy tamtego czasu, m.in Greta Garbo, Marlene Dietrich czy Joan Crawford. Doskonale rozwijającą się karierę Polaka przerwała przedwczesna śmierć. Artysta zmarł na atak serca w 1937 roku. Cieszące się niegdyś uznaniem krytyków i wielką popularnością wśród widzów dzieła reżysera są dziś niesłusznie zapomniane. A są wśród nich takie filmowe perełki jak: „Ogród Allaha”, „Malowana zasłona”, „Koniec pani Cheyney” czy też „Cud nad Wisłą”, do którego muzykę na żywo wykona Paweł Szamburski.

Plan projekcji:

sala Mała Czarna

19 V; godz. 20.00    Cud nad Wisłą reż. Ryszard Bolesławski, Polska 1921 52’ (nap. ang.)
seans z muzyką na żywo w wykonaniu Pawła Szamburskiego + prelekcja prof. Małgorzaty Hendrykowskiej
20 V; godz. 17:45    Clive z Indii (Clive of India) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1935 90’
20 V; godz. 20:00    Ogród Allaha (The Garden of Allah) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1936 79’
21 V; godz. 20:00    Malowana zasłona (The Painted Veil) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1934 84’
22 V; godz. 18:00    Napiętnowani (Die Gezeichneten) reż. Carl Theodor Dreyer, Niemcy 1922 105’
22 V; godz. 20:15    Koniec pani Cheyney (The Last of Mrs. Cheyney) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1937 97’
23 V; godz. 20:00    Teodora robi karierę (Theodora Goes Wild) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1936 86’
25 V; godz. 18:00    Zapomniany człowiek (O'Shaughnessy's Boy) reż. Ryszard Bolesławski, USA 1935 85’

Ryszard Bolesławski (właśc. Srzednicki) – aktor, scenarzysta, reżyser teatralny i filmowy, jeden z nielicznych Polaków, którzy zrobili reżyserską karierę w Hollywood. Urodził się w 1889 roku w Dębowej Górze koło Płocka. Od najmłodszych lat przejawiał talent aktorski, wokalny i malarski. Dzieciństwo i młodość spędził w Odessie, gdzie w okresie gimnazjalnym uczęszczał do amatorskiego zespołu teatralnego. Podczas jednego z występów dostrzegł go Konstanty Stanisławski, słynny reformator teatru, który zaprosił go na egzaminy do Moskiewskiego Teatru Artystycznego. Po kilku latach występów w teatrze, m.in. w sztukach Szekspira i Czechowa, Bolesławski zaczął reżyserować pod kierunkiem Władimira Niemirowicza-Danczenki. W 1920 roku przyjechał do Polski. Współpracował z poznańskim Teatrem Wielkim, później przeniósł się do Warszawy, do zespołu Teatru Polskiego prowadzonego przez Arnolda Szyfmana. Z Warszawy wyjechał w połowie 1921 roku. Zanim jednak opuścił Polskę, został przydzielony – jako oficer szwoleżerów w wojnie polsko-bolszewickiej – do realizacji filmów propagandowych. Nakręcił wtedy m.in. „Bohaterstwo polskiego skauta”(1920) i „Cud nad Wisłą” (1921). Przez kolejny rok podróżował po Europie i pracował w Paryżu, Pradze, Wiedniu, Berlinie, Kopenhadze, gdzie zetknął się z Carlem Theodorem Dreyerem i znalazł się w obsadzie jego filmu „Napiętnowani”, zrealizowanego w Niemczech. Pod koniec 1922 roku wyjechał do Nowego Jorku. W Ameryce początkowo statystował w filmach, a z czasem zajął się reżyserią i z sukcesem wystawił kilka sztuk na Broadwayu. W latach 1928-29 kierował American Laboratory Theatre – szkołą aktorską prezentującą, obok klasyki dramatu, także sztuki własnych autorów, które często on sam reżyserował. Wraz z wprowadzeniem dźwięku do filmu, zaczęła się jego kariera w Hollywood.  Początkowo współpracował z wytwórniami Pathé, Columbia i RKO. Od 1932 roku związany był już stałym kontraktem z Metro Goldwyn Mayer, dla której nakręcił większość swoich filmów. Do najważniejszych obrazów Bolesławskiego należą: „Uciekinierzy” (1934), „Ludzie w bieli” (1934), „Malowana zasłona” (1934), „Zapomniany człowiek” (1935). Kasowym i artystycznym sukcesem okazały się dwa inne jego dzieła: „Clive z Indii” (gościnnie zrealizowany dla wytwórni 20th Century w roku 1935) oraz „Teodora robi karierę” (wyprodukowany przez Columbię w 1936 r.). Także w 1936 roku zrealizował wielkie ekranowe widowisko pt. „Ogród Allaha”, z kolorowymi zdjęciami, za które film został uhonorowany Oscarem.