CentEast: Pitching jak subtelna gra

Promocja to specyficzna, gdyż towar jest jeszcze niegotowy. W definicji branżowej "pitching" to publiczne, słowne lub wyposażone w projekcję trailera, zaprezentowanie powstającego filmu lub projektu  - lub nawet scenariusza.  Prezentację prowadzi, w zależności od rodzaju imprezy, scenarzysta, reżyser, producent. Celem pitchingu jest  pozyskanie brakującego finansowania filmu, znalezienie agenta sprzedaży lub kupca albo przyciągnięcie zainteresowania selekcjonerów ważnych festiwali.


"Róża" - film z warszawskiego pitchingu, 2010, reż. Wojciech Smarzowski, fot. Monolith

Pitching to stosunkowa nowa metoda  promocji filmu - szeroko stosuje się ją od mniej więcej dekady. Warszawski Festiwal Filmowy, jedyny polski, który w klasyfikacji FIAPF (międzynarodowej organizacji festiwali filmowych) otrzymał tzw. kategorię "A", dobry pitching po prostu musi mieć. Prezentacje projektów z Europy Środkowo-Wschodniej   odbywają się po raz czwarty, towarzysząc coraz bardziej rozrastającej się części branżowej. "CentEast narodził się z analizy sytuacji. Zbudowaliśmy go w najsłabszym miejscu systemu. Szybko stał się przyjaznym miejscem spotkań, gdzie czołowi agenci sprzedaży oglądają wybrane filmy z Europy Wschodniej. Selekcja jest ostra i dotyczy zarówno projektów, jak i uczestników" - mówił w rozmowie z Portalfilmowy.pl Stefan Laudyn, dyrektor festiwalu.

Laudyn i odpowiedzialna za tę część festiwalu Magdalena Banasik wybrali w tym roku dziesięć tytułów.  Jak co roku, wychodząc z prezentacji, odczuwam pewien niedosyt. Za mało, za krótko, dlaczego tylko tyle? I o to zapewne także chodzi. Im projektów mniej, tym większe poczucie wyjątkowości wydarzenia. Razem z kilkudziesięcioma osobami na sali, znajdujemy się w elitarnej grupie widzów, którzy znają film na długo przed premierą. Zobaczyć "nowego Jakimowskiego" czy "nowego Smarzowskiego" - bezcenne (nieistotne, że tylko trzy minuty). Wyzwala się przy tym pozytywny efekt snoba - w branżowym  towarzystwie możemy być jaskółkami nowej idei, przynieść ciekawe wieści, sprzedać pierwsze ekskluzywne informacje.


"Imagine", prezentowany na CentEast w 2011, fot. WFF

Czy to sprawa drugorzędna? Absolutnie nie! O idei pitchingu rozmawiam podczas CentEast z Dorotą Roszkowską, która pierwsza w Polsce wprowadziła ideę pitchingu, w postaci Dragon Forum na Krakowskim Festiwalu Filmowym. Pamiętam, jak w 2004 roku Roszkowska tłumaczyła ideę pitchingu naszym dokumentalistom. Wtedy po raz pierwszy większość z nas usłyszała to określenie.

"Pitching daje efekty w postaci drugiej lub trzeciej fali - mówi Roszkowska. - Na sali rzadko padają pytania. Człowiek prezentuje zwiastun, mówi kilka słów, znika. Ale projekty te zostają w głowach. Zaraz wrócą do nich w kuluarowych rozmowach. Czasem pieniądze na film załatwia się w kuluarach właśnie - a czasem efekty wracają po tygodniach czy miesiącach. To sytuacja handlowa - kupić, nie kupić, pohandlować można".

To także nauka zachowania na rynku, standaryzacji zachowań, profesjonalizmu - zwłaszcza istotna dla debiutantów. Branżowi debiutanci na pitchingach mogą zyskać najwięcej, co nie znaczy, że stronią od nich doświadczenie twórcy - jak choćby bywalcy CentEastu Andrzej Jakimowski i Wojciech Smarzowski.

Pitching przypomina subtelną grę. Sprzedający ze swobodą i udanym luzactwem rzuca  garść (starannie wybranych zresztą) informacji. Ci po drugiej stronie udają, że są zainteresowani średnio. Potem krążą wokół siebie przy kawce i lunchu, które są nieodłączną częścią tego typu prezentacji. Adoracja przebiega w atmosferze pozornie niezobowiązującej. "Zwróć uwagę - mówi Roszkowska - jestem tu 15 minut, a już odbyłam pięć krótkich rozmów zawodowych, między innymi z szefową ukraińskiej kinematografii".


"Drogówka", prezentacja w 2012, fot. Krzysztof Wiktor, Film It

Specyfiką warszawskich prezentacji jest powiązanie ich z edycją moskiewską. W rosyjskiej stolicy prezentacje odbywają się kilka dni wcześniej. Ale także to, że projekty pochodzą z Europy Środkowej i Wschodniej, a pitchingi skierowane są w stronę przyjezdnych z zachodniej części Europy. Bo choć żelaznej kurtyny nie ma już od dwudziestu paru lat, nadal transfer filmu w tę stronę jest trudniejszy, niż na odwrót.  Magdalena Banasik, zapytana, jakie filmy z CentEastu zapadły jej najbardziej w pamięć, wymienia "Różę", "Imagine", "Drogę na drugą stronę". Po warszawskich prezentacjach zdobywały agentów, przyciągały zainteresowanie festiwali i wywoływały efekt reklamy szeptanej.

Czy tak samo będzie z "Drogówką" Wojciecha Smarzowskiego, której fragmenty oglądaliśmy w piątkowe południe? Idę o zakład, że tak.