Rzym, godzina 11

Włochy u progu lat 50. XX w. W kraju rośnie bezrobocie. Na jedno wolne miejsce maszynistki biurowej zgłasza się tłum kandydatek. Zajmie je ta spośród nich, która najlepiej zda egzamin z maszynopisania. Opowieść koncentruje się na losach kilku kobiet. Wszystkie przywiodła pod bramę biura zła sytuacja materialna w rodzinie. Kiedy stojąca na końcu kolejki Luciana dowiaduje się, że mąż nie dostał pracy, przepycha się do przodu i wchodzi na egzamin poza kolejnością. Zdaje go pomyślnie, o czym świadczy dobiegający zza drzwi wartki stukot maszyny. Maleją szanse kontrkandydatek. Poirytowane, po wyjściu Luciany przepychają się do biura jedna przez drugą. Pod ich naporem zawala się klatka schodowa. Wiele kobiet odnosi obrażenia, jedna umiera. W trakcie policyjnego przesłuchania Luciana, poczuwając się do winy, próbuje popełnić samobójstwo. Ratuje ją mąż, który odważnie uzmysławia śledczym absurdalność dochodzenia, gdy winę ponosi bezrobocie. Dochodzenie zostaje zamknięte. Przed biurem siedzi inna
z kobiet, Gianina. Dziś nikogo nie przyjęto do pracy, jutro ona będzie pierwsza w kolejce.

Jedno z ostatnich wybitnych osiągnięć neorealizmu włoskiego i najlepszy film Giuseppe
De Santisa. W styczniu 1951 r. tragedia ukazana na ekranie – runięcie schodów pod ciężarem tłumu kobiet ubiegających się o pracę maszynistki – miała naprawdę miejsce w Rzymie.
Po lekturze pierwszej wersji scenariusza, którego współautorem był czołowy neorealistyczny scenarzysta Cesare Zavattini, De Santis i jego współpracownicy, uznawszy ją za zbyt daleką od autentyzmu, zamieścili w prasie takie samo ogłoszenie, jak to, które w rzeczywistości przyciągnęło rzesze kandydatek na maszynistkę. Znów przyszło mnóstwo reflektantek. Przyszły sławny reżyser Elio Petri przeprowadził wśród nich ankietę, w której odpowiadały na pytania dotyczące przyczyn szukania zatrudnienia. Kilku kobietom, których losy wydały się twórcom filmu najciekawsze, zaproponowano statystowanie w nim, w zamian za użyczenie losów postaciom granym przez aktorki. Tą drogą przedostała się na ekran, tak droga neorealistom, prawda ulicy, prawda zwykłych ludzi. Powstało emocjonujące, mistrzowsko zrealizowane dzieło, w którym, jak w „Złodziejach rowerów” Vittoria De Siki, pojedyncze zdarzenie,
na dodatek autentyczne, urosło do rangi metafory ogólnej sytuacji społecznej w powojennych Włoszech.