Ustawa o kinematografii ma 9 lat!

Za rok zapewne będziemy wspominać punkt po punkcie dzieje ustawy, kolejnych projektów, które łączyły się ze sobą lub się wykluczały, kampanię, która przeszła do historii jako jedna z najbardziej twórczych, ciekawych akcji.  W oczywisty sposób wspomnienia te dotyczą także nas - bo właśnie Stowarzyszenie Filmowców Polskich było jednym z najważniejszych podmiotów w tej ostrej grze o wszystko. Na razie przypominamy  odpryski tego dyskursu.

„(...)Kryzys, w jakim znajduje się polska kinematografia nieuchronnie prowadzi do jej zaniku. Europa już dawno zdała sobie sprawę z tego, że kultury narodowej, w tym kinematografii, nie można traktować w kategoriach wolnego rynku i trzeba ją wspierać. Służą temu liczne rozwiązania, które nakładają obowiązki wspierania kinematografii na wszystkich czerpiących zyski z rynku audiowizualnego”, przekonywało SFP w liście otwartym, który podpisało kilkaset osób. 


W czasie czytania Ustawy aktorki Katarzyna Bujakiewicz i Anna Przybylska przekonywały polityków do nowej ustawy. Tu - Katarzyna Bujakiewicz z Donaldem Tuskiem, fot. SFP

Kluczowe wydarzenia miały miejsce w maju i czerwcu, choć było to zwieńczenie walki kilkunastoletniej,  w ostatnich latach niezwykle intensywnej. 5 maja 2005 odbyło się drugie czytanie ustawy o kinematografii oraz sejmowa debata. Przysłuchiwali jej się m.in. Andrzej Wajda, Juliusz Machulski, Kazimierz Kutz.  Poseł sprawozdawca Piotr Gadzinowski przedstawił wyniki prac komisji kultury. Posłowie przyjęli, że poza źródłami budżetowymi na polskie kino powinni łożyć wszyscy, którzy z niego korzystają. Jednak zmniejszyli ich obciążenia z 2 proc. do 1,5 proc. Posłowie odpierali zarzuty, formułowane głównie przez operatorów kablowych,: To nieprawda, że dramatycznie wzrosną opłaty obywateli - mówił poseł Olgierd Poniżnik z SLD. - Bilet do kina byłby droższy o 42 gr, abonament operatorów kablowych o 32 gr miesięcznie.

„Demagogiczne argumenty o <kolejnym podatku> obciążającym obywateli zbijał także Minister kultury Waldemar Dąbrowski. - Nie ma powodu, żeby najlepiej rozwijająca się sfera biznesu miała ściągać pieniądze od polskich rodzin - mówił. - Gdzie tu moralność? Kiedy posłowie zmniejszyli VAT dla operatorów kablowych z 22 do 7 procent, abonament ani drgnął”, pisaliśmy na naszych stronach. 
 
18  maja 2005 roku Sejm zdecydowaną większością głosów przyjął ustawę o kinematografii, Senat po wprowadzeniu poprawek przegłosował ją 16 czerwca. 11 lipca 2005 ustawę podpisał prezydent. W Dzienniku Ustaw widnieje ona pod nr 132, poz. 1111, jako Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii .

Nowe prawo weszło w życie 22 lipca. Kilka tygodni później w Gdyni po raz pierwszy pojawiło się stoisko Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, wówczas jeszcze w fazie konstrukcyjnej,

Anna Przybylska, Zbigniew Ziobro, Katarzyna Bujakiewicz, fot. SFP

„Nowa ustawa o kinematografii ma dać szansę polskiemu kinu na rozwój i konkurencyjność, co wielokrotnie podkreślali minister kultury Waldemar Dąbrowski oraz środowisko polskich filmowców. Oczekiwania środowiska wobec nowej ustawy są wielkie - ma ona nie tylko uporządkować kwestie praw autorskich do polskich filmów, określić na nowo strukturę organizacyjną polskiej kinematografii, ale przede wszystkim zapewnić polskiemu kinu stały dopływ środków finansowych”, podała w szeroko rozpropagowanym komunikacie Polska Agencja Prasowa. „Nowa ustawa powołuje do życia Polski Instytut Sztuki Filmowej, który ma koordynować działania polskich filmowców oraz przyznawać dotacje na filmy. Instytut utrzymywany ma być m.in. z 1,5- procentowego podatku od emitowanych reklam, nałożonego na instytucje korzystające z dorobku polskiego kina - telewizje, zarówno publiczne, jak i prywatne, operatorów telewizji kablowych, właścicieli kin. Walka, która w ostatnich miesiącach rozgrywała się na forum Sejmu i Senatu, a także prasy, toczyła się przede wszystkim o ten zapis ustawy”.


Czytanie Ustawy o kinematografii, na sali sejmowej: Jacek Fuksiewicz, Olgierd Łukaszewicz, Agnieszka Odorowicz, Kazimierz Kutz, Andrzej Wajda, Waldemar Dąbrowski fot. SFP

Warto wspomnieć, że wówczas wpływy do PISF szacowane były na około 75 mln zł rocznie, w efekcie okazało się, że przychodów z tytułu daniny publicznej jest więcej. Programy Operacyjne PISF na 2014 rok  rozdysponowane są na sumę ponad 130 mln złotych.

  Dyrektor PISF od 2005 roku Agnieszka Odorowicz w rozmowie z Konradem Zarębskim do największych osiągnięć tego okresu zalicza wzmocnienie jakościowe i ilościowe produkcji, rozwinięcie się rynku koprodukcji mimo niezbyt przychylnego prawa finansowego, włączenie samorządów do finansowania polskiego kina, modernizację i ocalenie części kin studyjnych i lokalnych, rozwój edukacji filmowej oraz przede wszystkim znaczący wzrost widowni na polskich filmach. 

O podsumowanie tych dziewięciu lat poprosiliśmy prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich Jacka Bromskiego. - Uchwalenie Ustawy o kinematografii to historyczny sukces, podobnie jak wcześniejsza nowelizacja Ustawy o prawie autorskim - powiedział Bromski. - Ustawa dała nam siłę, samoświadomość, pozycję Stowarzyszenia. Środowisko jest dzisiaj silne i nie da sobie wydrzeć tego osiągnięcia.


Festiwal w Gdyni w 2005, wręczenie medali Gloria Artis: Prezes SFP Jacek Bromski, minister kultury Waldemar Dąbrowski, wiceminister kultury Agnieszka Odorowicz, prezes KIPA Maciej Strzembosz, poseł  Piotr Gadzinowski, prezes TVP Jan Dworak, fot. A. Gojke

A historyczny akt można znaleźć tutaj:
http://dokumenty.rcl.gov.pl/DU/rok/2005/wydanie/132