Badania europejskie: widownia i przemysł audiowizualny

Europejska widownia ma bez wątpienia apetyt na film. Kontynent produkuje ponad 1000 filmów rocznie, a 97 proc. respondentów badania ogląda filmy co najmniej okazjonalnie. Niestety, niedawne statystyki opublikowane przez Europejskie Obserwatorium Audiowizualne pokazują że w kinie w 2013 roku było o 4,1 proc. Europejczyków mniej niż w poprzednim (w Polsce kinowa widownia zmalała o 5,6 proc.). Spadek ten można oczywiście częściowo tłumaczyć coraz większą popularnością platform VoD, ale nie jest tajemnicą że nielegalne ściąganie filmów z internetu stanowi zagrożenie dla przemysłu audiowizualnego.

W obliczu powyższych okoliczności jednym z głównych celów programu Kreatywna Europa na lata 2014-2020 został rozwój widowni – zwiększenie popytu na filmy i ich międzynarodowej cyrkulacji oraz dotarcie do nowej publiczności w Europie i poza jej granicami.

Na potrzeby badania Komisji Europejskiej zespół stworzony przez Attentional (Wielka Brytania) oraz Headway International (Francja) przeanalizował rezultaty ankiety internetowej przeprowadzonej wśród ponad 4500 Europejczyków w wieku 4-50 lat z 10 krajów (Chorwacja, Dania, Francja, Niemcy, Włochy, Litwa, Polska, Rumunia, Hiszpania i Wielka Brytania).


Kino Kultura, fot. Kuba Kiiljan / Kuźnia Zdjęć

Co odkryli?

Poniżej przedstawiamy kilka interesujących faktów z badania:

Przemysł audiowizualny powinien zacząć nadążać za zmieniającymi się technologiami. Zwiększa się oglądalność filmów na urządzeniach mobilnych – 40 proc. respondentów ogląda filmy na swoich smartphone’ach, a 62 proc. na tabletach – filmy europejskie powinny być dostępne i widoczne na platformach VoD. Konsumenci rozróżniają filmy na te które wymagają „doświadczenia kinowego” – wymieniając głównie te gatunku sci-fi z efektami specjalnymi i na takie które mogą zostać obejrzane w domu, na tabletach etc.

Piractwo to olbrzymi problem. 68 proc.  widzów przyznało że ściągają bezpłatne pliki na swoje dyski osobiste, a 56 proc.  ogląda filmy w streamingu online, nie płacąc za prawo do oglądania. Co ciekawe, powody piractwa zależą od pochodzenia filmu. Widzowie decydują się na ściąganie filmów amerykańskich ze względu na cenę (55 proc.), podczas gdy głównym powodem piratowania filmów europejskich jest ich niedostępność na lokalnym rynku (44 proc.).

Problem okien dystrybucyjnych pozostaje nierozwiązany i jest niezrozumiały dla konsumentów którzy nie są zainteresowani oglądaniem filmów w kinie. Tradycyjne – i obecne – rozwiązania działają raczej na korzyść kin niż konsumentów.

Istnieje ogromne zapotrzebowanie na ekspertów w dziedzinie marketingu, promocji i rozwoju projektów – dystrybutorów, nadawców, organizatorów festiwali, instytutów filmowych czy organizacji promujących kinematografię – którzy znajdą nowe i ekscytujące sposoby na zainteresowanie widowni filmem europejskim.

Z badania można również wyciągnąć zachęcające wnioski na temat apetytu na inicjatywy edukacji filmowej. Ponad 50 proc.  respondentów korzystało z programów edukacji filmowej (w szkołach, na uniwersytetach, w klubach filmowych) i 85 proc. z nich przyznało że zwiększyły one ich zainteresowanie kinematografią. Pośród dzieci, które nie brały udziału w programach edukacyjnych ani nie było członkami klubów filmowych, 63 proc.  zadeklarowało jednak, że chciałoby, gdyby była taka możliwość.

fot. SFP

Wsparcie rozwoju widowni ze środków programu Kreatywna Europa

W związku z potrzebą edukowania i pozyskiwania nowej publiczności dla kina europejskiego, Komisja Europejska wprowadziła nowy schemat dofinansowania w ramach program Kreatywna Europa. Celem schematu jest zwiększanie zainteresowania i poprawa dostępu do europejskich dzieł audiowizualnych, głównie poprzez promocję, organizację wydarzeń i festiwali filmowych oraz tworzenie programów edukacji filmowej.

Schemat wspiera inicjatywy które prezentują i promują różnorodność kina europejskiego oraz edukują publiczność – głównie młodą. Budżet programu na rok 2014 wynosi 1,9 miliona euro. Tegoroczny nabór wniosków ogłoszony został w grudniu 2013 i minął 28 marca. Kolejne wezwanie powinno zostać ogłoszone jesienią. Program może pokryć do 60 proc. kosztów kwalifikowalnych przedsięwzięcia. Wnioskodawcy mogą składać aplikacje o dofinansowanie dwóch rodzajów inicjatyw:

Projekty edukacji filmowej

To inicjatywy które pomogą w rozwoju edukacji filmowej – poprawa rozumienia filmów, umiejętności świadomego i pełnego ciekawości wyboru filmów i krytycznego oglądania filmów i analizy ich treści.

Wnioskodawcami mogą zostać organizacje aktywne na polu edukacji filmowej – m.in. festiwale, kluby i instytuty filmowe. Muszą one zawrzeć partnerstwo z przynajmniej trzema innymi organizacjami z trzech innych krajów.

Schemat wspiera networking, dzielenie się najlepszymi praktykami, eksport inicjatyw które odniosły sukces na lokalnych rynkach, wymianę materiałów, inicjatywy transgraniczne i katalogi filmów dzielone przez partnerskie organizacje.

Koszty jakie mogą zostać sfinansowane ze środków programu to m.in. wynagrodzenia zespołu (do 25 proc. budżetu), koszty podróży, tłumaczenia, konferencje, strony internetowe, eksperci, trenerzy, koszty licencji i tłumaczeń oraz 7 proc.  tzw. kosztów overhead. Do dofinansowania kwalifikować się będą koszty poniesione przez wszystkich partnerów.

Wydarzenia sprzyjające rozwojowi widowni

Dofinansowane mogą zostać wydarzenia z europejskim programem filmowym i działania promocyjne skupione na tymże programie. Inicjatywy te muszą zawierać przynajmniej 10 filmów z 5 różnych krajów uczestniczących w podprogramie MEDIA, z „wydarzeniami” odbywającymi się w przynajmniej 5 krajach europejskich. Mogą one mieć miejsce na różnych platformach dystrybucyjnych.

O dofinansowanie mogą aplikować m.in. dystrybutorzy, agenci sprzedaży, nadawcy, organizatorzy festiwali filmowych, kina i platformy online oraz organizacje zajmujące się promocją filmową.