Laurence Olivier

Angielski aktor i reżyser filmowy i teatralny. Po studiach aktorskich w Londynie szybko zaczął odnosić sukcesy na scenach po obu stronach Atlantyku. W 1930 zadebiutował na ekranie, w 1939 wystąpił w ekranizacji „Wichrowych wzgórz”, która przyniosła mu pierwszą z dziesięciu nominacji do Oscara. Przełomem w jego karierze filmowej okazała się ekranizacja szekspirowskiego „Henryka V” (1944), którą wyreżyserował i wyprodukował, grając jednocześnie rolę tytułową. Połączenie elementów teatru i kina, wpisanie aktualnego kontekstu (trwała II wojna światowa) i reżyserska brawura zapewniły filmowi cztery nominacje do Oscara, w tym dla filmu roku i za główną rolę męską, zaś sam Olivier otrzymał honorowego Oscara za wkład artystyczny. Następna ekranizacja Szekspira, „Hamlet” (1948), przyniosła cztery Oscary, w tym za rolę i reżyserię, dwa Złote Globy - dla filmu i aktora, nagrodę BAFTA dla filmu oraz Złotego Lwa w Wenecji. Ekranizacja „Ryszarda III” (1955) została nagrodzona Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie, trzema nagrodami BAFTA, w tym za rolę Oliviera, Złotym Globem dla filmu zagranicznego oraz nominacją do Oscara za rolę. Poza repertuarem szekspirowskim nakręcił komedię „Książę i aktoreczka” (1957, pięć nominacji do nagród BAFTA) z Marilyn Monroe. W latach późniejszych Olivier poświęcił się przede wszystkim teatrowi (w latach 1963-73 kierował jako dyrektor artystyczny Royal National Theatre, którego był jednym z założycieli), znajdując wszak czas, by występować w filmach angielskich i amerykańskich, nominowanych do Oscara za jego kreacje: „Music Hall” (1960) Tony’ego Richardsona, „Otello” (1965) Stuarta Burge’a, „Detektyw” (1972) Josepha L. Mankiewicza, „Maratończyk” (1976) Johna Schlesingera, „Chłopcy z Brazylii” (1978) Franklina J. Schaffnera. W 1979 wyróżniono go honorowym Oscarem za całokształt dokonań. Oliver był mężem dwóch aktorek, Vivien Leigh (1940-61) i Joan Plowright (od 1961).