Smok Smoków dla estońskiego reżysera animacji

Nagroda Smok Smoków przyznawana jest od 1998 roku przez Radę Programową Krakowskiej Fundacji Filmowej, organizatora Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako wyraz uznania za wkład w rozwój światowej kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego i animowanego. Wśród dotychczasowych laureatów nagrody są tak znakomici artyści jak Kazimierz Karabasz, Bohdan Kosiński, Allan King, Albert Maysles, Werner Herzog, Jonas Mekas, Helena Trestíková, Stephen i Timothy Quay, Raoul Servais, Jerzy Kucia czy Paul Driessen. Tegorocznego Smoka Smoków otrzyma uznany estoński twórca Priit Pärn.

Priit Pärn (ur. 1946 w Tallinnie) jest wielokrotnie nagradzanym autorem filmów animowanych, ilustratorem i wykładowcą  w szkołach filmowych na całym świecie. To jedna z najbardziej znanych i uhonorowanych postaci w historii filmu animowanego.

Studiował na wydziale biologii Uniwersytetu w Tartu, następnie pracował w tallińskim ogrodzie botanicznym. Swoją karierę w filmie animowanym rozpoczął u Reina Raamata jako twórca scenografii w filmie "Kilplased". Przez 18 lat pracował jako dyrektor artystyczny oraz dyrektor sekcji filmów animowanych w Tallinnfilm Studios, od 1994 roku jest związany z Eesti Joonisfilm Studio. Priit Pärn wyreżyserował do tej pory 13 filmów animowanych, otrzymał ponad 80 nagród, z czego cztery - za całokształt twórczości. Często zasiada w jury festiwali filmowych na całym świecie. Od 2008 jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej.


Priit Pärn, fot. Olga Pärn

Do istotnych dzieł w jego dorobku należy m.in. "Śniadanie na trawie" (1987) - spojrzenie na komunistyczną rzeczywistość skojarzone z obrazem Édouarda Maneta, film 1895 (1995) opowiadający o nieznanych faktach z życia braci Lumière oraz konfrontujący kapitalizm i socjalizm "Karl i Marilyn" (2003). Pärn od jakiegoś czasu współpracuje ze swoją żoną Olgą, czego wynikiem jest m.in. obsypany nagrodami film "Nurkując w deszczu" (2010) elektryzująca opowieść o dość osobliwej parze nurka i dentystki, którzy  pracując na różnych zmianach, wciąż się ze sobą mijają.

Często filmy Pritta Pärna stanowią komentarz do systemów i ruchów politycznych czy kondycji społeczeństwa. Odrzuca on kojące oko odcienie i decyduje się na śmiałe kolory, które niepokoją i drażnią widza. Jego niepowtarzalny styl, charakteryzujący się czarnym humorem oraz surrealizmem stał się inspiracją dla nowego pokolenia twórców. Estoński reżyser od wielu lat jest nauczycielem w szkołach filmowych m.in. w Finlandii, Niemczech, Hiszpanii, Australii, Kanadzie, Chinach czy Japonii. Od 2006 roku zarządza wydziałem animacji estońskiej Akademii Sztuk Pięknych.

- Priit Pärn to legenda światowego filmu animowanego. Zaczynał odważnie i buńczucznie w czasach głębokiego komunizmu, kiedy Estonia była jedną z republik radzieckich. Swoimi dokonaniami  udowadnia, że film animowany to dyscyplina mogąca z powodzeniem poruszać istotne  i trudne sprawy  polityczne, społeczne, dotyczące kondycji człowieka. Nawet wstydliwym , ukrywanym cechom ludzkiej psychiki potrafi nadać formę filmowej wypowiedzi. W międzynarodowym  środowisku artystycznym i w swoim kraju cieszy się szacunkiem i zaufaniem, swoją aktywnością  artystyczną i efektami pracy pedagogicznej  przyczynia się do tworzenia  z małej Estonii promieniującej potęgi kulturalnej. Pomaga  mu w tym zaufanie i uznanie  rodaków –  opisuje laureata Smoka Smoków profesor Jerzy Kucia.

Priit Pärn znany jest także jako karykaturzysta i ilustrator. Jego prace pokazywane były na ponad 30 indywidualnych wystawach w Europie oraz Kanadzie.  Uroczyste wręczenie nagrody Smok Smoków dla estońskiego artysty odbędzie się podczas 55. Krakowskiego Festiwalu Filmowego 2 czerwca 2015 roku w kinie Kijów.