Anatole Litvak

Jako nastolatek występował w teatrze awangardowym w Sankt Petersburgu, gdzie wyjechał na studia w szkole dramatycznej. Od 1923 roku pracował jako asystent reżysera w wytwórni Nordkino, a swój reżyserski debiut, "Tatianę", nakręcił w 1925 roku. W tym samym czasie wyjechał do Niemiec, gdzie pracował przy montażu "Zatraconej ulicy" (1925) G.W. Pabsta. Od 1930 roku był reżyserem w wytwórni UFA, a po dojściu Hitlera do władzy opuścił Niemcy i zrealizował dla tego studia kilka filmów w Paryżu. W kolejnych latach pracował w różnych krajach - nakręcił m.in. "Sleeping Car" (1933) w Wielkiej Brytanii i melodramat "Mayerlling" (1936) we Francji. W 1937 roku dostał kontrakt na pracę w Hollywood, gdzie odniósł sukces m.in. filmem "Kobieta, którą kocham" (1937) i antynazistowskimi w wymowie "Zeznaniami szpiega" (1939). Podczas drugiej wojny światowej wstąpił do amerykańskiej armii i w latach 1943-1945 wspólnie z Frankiem Caprą tworzył cykl dokumentów propagandowych "Dlaczego walczymy?". Dowodził też jednostką filmującą inwazję wojsk alianckich w Normandii. Wyjątkowy sukces odniosły jego dwa filmy z 1948 roku: klasyk filmu noir "Przepraszam, pomyłka" i dramat psychiatryczny "Kłębowisko żmij", który przyniósł mu nominację do Oscara za reżyserię. W 1951 roku nominację dla najlepszego filmu zdobył jego dramat wojenny "Decyzja przed świtem". Powodzenie zdobywały też inne obrazy zrealizowane przez Litvaka po wojnie, m.in. "Anastazja" (1956) z Ingrid Bergman i Yulem Brynnerem oraz "Żegnaj ponownie" (1961) z Lee Patrick i Anthonym Perkinsem.