Aleksandr Dowżenko

Ukraiński reżyser, scenarzysta i producent. Mając lat 19 został nauczycielem w rodzinnym mieście, a po wybuchu rewolucji bolszewickiej w 1918 wstąpił do partii komunistycznej. Na początku lat 20. w służbie dyplomatycznej, m.in. w ambasadach Rosji Radzieckiej w Warszawie i Berlinie, w 1925 osiedlił się w Odessie, gdzie związał się z kinematografią. W 1928 realizuje film „Zwienigora”, alegoryczną opowieść o mitycznej historii Ukrainy, otwierającą tzw. ukraińską trylogię, na którą składają się jeszcze „Arsenał” (1929) i „Ziemia” (1930). Po nakręceniu filmu „Szczors” (1939), historii „ukraińskiego Czapajewa”, został mianowany przez Stalina dyrektorem programowym wytwórni w Kijowie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie w 1939 zrealizował antypolski dokument „Wyzwolenie” (1940). W okresie II wojny światowej był korespondentem wojennym, po jej zakończeniu pracował w Mosfilmie, gdzie powstał jego ostatni film „Czarodziej sadów” (1948), wyróżniony Nagrodą Stalinowską. Prowadził działalność pedagogiczną na WGIK, wśród jego wychowanków byli m.in. Siergiej Paradżanow i Larisa Szepitko.