Wyspa Getto

Gdy wybuchła wojna, bohater reportażu prof. Jerzy Szapiro, był studentem medycyny. Kiedy hitlerowcy w ramach programu eksterminacji zamknęli Żydów w getcie, właśnie tam przyszło mu kontynuuować studia. Na tytułowej wyspie oddzielonej od aryjskiej Warszawy ceglanym murem niemieckiej nienawiści i psychicznym murem polskiej obojętności. Wspomnienia profesora opisują getto, jako miejsce życia pomimo wszystko, na przekór i wbrew losowi, jako świat straszliwy, a jednocześnie bliski sercu. Jako rzeczywistość, w której brakowało wszystkiego, a zwłaszcza nadziei. Pomimo to starali się utrzymać przy życiu, pomimo masowej śmierci z głodu, epidemii tyfusu, niemieckim represjom i morderczej walce żydowskich ofiar o to, kto później zjawi się na Umschlagplatzu. Dla większości Żydów getto okazało się ostatnim miejscem osiedlenia. Dla profesora Szapiro, paradoksalnie, stało się możliwością wszechstronnej i dogłębnej nauki zawodu. Przesiedlono tam bowiem lekarzy niemal z całego Generalnego Gubernatorstwa, którzy wykładali na tajnych studiach i prowadzili praktyczne lekcje przy łóżkach chorych. W drugiej dekadzie lipca 1942 roku rozpoczęła się akcja likwidacji getta i trwała do początków września. Do obozów w Treblince i Oświęcimiu wywieziono trzysta tysięcy Żydów. Rodzinie Szapirów udało się przedostać na aryjską stronę. Schronienie znaleźli u zaprzyjaźnionego Polaka, Stefana Petri. W jego podwarszawskiej willi ukrywali się przed Niemcami i Polakami przez 22 miesiące w niewielkim dole wykopanym pod piwnicą. Po wyzwoleniu Jerzy Szapiro odwiedził getto i jak wspomina zaskoczony był swoją reakcją - patrząc na gruzy własnego życia i życia przyjaciół nie odczuwał żadnego wzruszenia. Zawsze czuł się Żydem i Polakiem jednocześnie. Jego rodzice byli wyznawcami judaizmu, ale w domu mówiło się po polsku. Dzieła polonizacji dopełniła polska szkoła, a świadomość bycia Żydem podtrzymywały ekscesy antysemickie w późnych latach trzydziestych. Wspominając tragedię Holocaustu, przemierzając teren dawnego getta wyznaje, że przepełnia go radość życia, która jest odwrotnością czarnej rozpaczy, bez tej rozpaczy nie byłoby owej radości.