Drzewo życia

Stany Zjednoczone, lata pięćdziesiąte ubiegłego wieku. Jack mieszka razem z rodzicami oraz dwójką braci na przedmieściu jednego z amerykańskich miast. Dzieciństwo upływa mu beztrosko i szczęśliwie. Życie nie przynosi żadnych złych zdarzeń, a kochający, choć surowi rodzice – szczególnie ojciec, hołdujący tradycyjnym metodom wychowawczym – otaczają go czułą opieką. Z biegiem czasu na tym idealnym wizerunku rzeczywistości, która nas otacza, zaczynają się pojawiać pierwsze poważne rysy – czyjaś choroba, cierpienie, śmierć. Okazuje się, że zmierzając ku dorosłości, trzeba doświadczyć nie tylko miłych doznań, a także wiele wycierpieć, poznać mroczne aspekty naszej egzystencji. Świat pędzi coraz szybciej, Jack zaczyna się w nim gubić, nie wie, jaką życiową drogę wybrać, która okaże się najlepsza. Stawia sobie najbardziej fundamentalne pytania egzystencjalne, szuka odpowiedzi. Po latach, kiedy jest już cenionym architektem, spojrzy wstecz, próbując odbudować nieco zakłóconą relację z ojcem.

„Drzewo życia" Terrence'a Malicka, nad którym pracę amerykański reżyser rozpoczął w 1978 roku, okazało się wielką sensacją – i kontrowersją – festiwalu canneńskiego (2001). Jury uhonorowało go Złotą Palmą, część krytyki okrzyknęła arcydziełem, szukającym odpowiedzi na najważniejsze pytania ludzkości, a część – pustym efekciarstwem i megalomanią. Film Malicka to bardziej filozoficzny esej, poświęcony najważniejszym sprawom egzystencjalnym, niż oparta na narracji przyczynowo-skutkowej opowieść fabularna sensu stricto. To nie tylko historia wzrastającej jednostki (Jacka), ale i rzeczywistości, w której wzrasta – świata (a nawet wszechświata). Z jednej strony zachwyca rozmach realizacyjny oraz mozaikowa konstrukcja opowieści, z drugiej – drażni kaznodziejski ton artysty. Jedno, co w „Drzewie życia" nie podlega dyskusji, to aktorstwo: Sean Penn (Jack), Jessica Chastain (jego matka), Brad Pitt (jego ojciec) stworzyli tu prawdziwe kreacje. Zachwycają również zdjęcia Emmanuela Lubezkiego.