Dwadzieścia dni bez wojny

Rosja, dobiega końca rok 1942. Major Wasilij Łopatin, moskiewski korespondent wojenny, otrzymuje dwadzieścia dni urlopu. Jedzie do Taszkientu, gdzie zamierza odwiedzić rodzinę poległego kolegi fotoreportera, a także świętować nadejście Nowego Roku – z nadzieją, że następny będzie znacznie lepszy. Włóczy się po mieście, pojawia na planie filmu realizowanego na podstawie jego scenariusza. W filmowej wytwórni poznaje kobietę – porzuconą przez męża – z którą przeżyje krótką, choć pełną namiętności miłość. Wcześniej zgadza się na rozwód z żoną, która podczas jego nieobecności znalazła sobie innego mężczyznę. W ciągu tych blisko trzech tygodni swojego „prywatnego” czasu Łopatin spotka wielu różnych ludzi, pozna ich problemy, radości i smutki, zobaczy, jak wygląda z bliska życie codzienne frontowego zaplecza. Jednym słowem, niezwykle intensywnie spędzi tytułowe dwadzieścia dni bez wojny. Znalazł się setki kilometrów od frontu, ale nie oznacza to wcale, że opuściło go wewnętrzne napięcie.

Debiutancki film Aleksieja Germana, nakręcony według scenariusza korespondenta frontowego Konstantina Simonowa, opartego na jego powieści – pod tym samym tytułem – pochodzącej z trylogii „Z zapisek Łopatina”, pokazuje w sposób szczery, a zarazem niezwykle bolesny obraz ludzi uwikłanych w wojnę. Wiarygodności dodają: utrzymane w paradokumentalnej poetyce zdjęcia Walerija Fiedosowa i – choć wykreowana, to jakże bliska rzeczywistości – ścieżka dźwiękowa, pełna odgłosów naturalnych oraz elementów ciszy, która może pełnić funkcję mocno dramaturgiczną, a także świetna rola Jurija Nikulina, wcielającego się w skórę głównego bohatera. „Nasz film nie jest o wydarzeniach wojennych, nas interesuje sam byt wojny” – wyznaje reżyser. Aleksiej German świetnie zna i czuje Rosję. Daleki od uprawiania jej propagandowego wizerunku, stara się mówić szczerze i poważnie o tym, co najbardziej boli. Syn – Aleksiej German jr – udanie idzie śladem ojca, czego najlepszym przykładem „Papierowy żołnierz” (2008).