Incydent

Nowojorskie metro, późna noc. Dwóch podchmielonych młodzieńców – po kilku ulicznych rozróbach – wsiada do metra, gdzie terroryzuje kilkunastu pasażerów jednego z wagonów: cichego nauczyciela z nieco głośniejszą małżonką, wyluzowanego podrywacza starającego się oczarować swą kolejną zdobycz, niestroniącego od alkoholu intelektualistę, starsze małżeństwo mające dość wyrazisty pogląd na „tę dzisiejszą młodzież”, dwóch żołnierzy na przepustce – jednego z ręką na temblaku, czarnoskórego mężczyznę z narzeczoną... Chuligańskie wybryki nie napotykają na żaden zbiorowy opór, choć pasażerów jest kilkakrotnie więcej i wydaje się, że mieliby niemałe szanse na spacyfikowanie intruzów. To rozzuchwala ich jeszcze bardziej. Chuligani nie przebierają w środkach, upajają się własną siłą, podniecają ich upokorzenia zadawane przypadkowym ludziom. Ale w końcu coś się przełamuje, jeden z żołnierzy – ten bardziej zahukany, z ręką na temblaku – postanawia walczyć: sam, w imieniu wszystkich...

Scenariusz „Incydentu” Larry’ego Peerce'a, nowojorskiego twórcy niezależnego, autora świetnego „Czarnego i białego” (1964), został oparty na prawdziwej historii o nastolatkach terroryzujących pasażerów miejscowego metra. Jedność miejsca (niewielka, klaustrofobiczna, zamknięta przestrzeń wagonu metra) oraz czasu (kilka nocnych godzin) narzucała formułę realizacji: utrzymane w paradokumentalnej poetyce zdjęcia wykonywane niezwykle ruchliwą i wszędobylską kamerą, nerwowy montaż, zawieszanie i nagłe przyspieszanie akcji. Dzięki tym środkom, a także realistycznej ścieżce dźwiękowej – z nagłymi elementami ciszy, która przecież także może pełnić funkcje dramaturgiczne, osiągnął amerykański reżyser niebywałe napięcie, które towarzyszy percepcji opowiadanej przez niego historii. Gdy do tego dodamy wiarygodność analizy psychologicznej, a także fakt, że w wagonie jedzie „cała Ameryla” (biali – czarni, młodzi – starzy, cywile – wojskowi etc.), jego film nabiera cech uniwersalnych i ponadczasowych.