Duch roju

Kastylijska wioska Hoynelos, rok 1940, tuż po wojnie domowej, zakończonej zwycięstwem prawicowych nacjonalistów. Ana i Isabel pozostawiane są często bez specjalnej opieki ze strony rodziców. Ojciec pochłonięty jest bowiem pszczołami i pasieką, a zaniedbywana przez niego żona – matka dziewczynek – trwoni czas na miłosne westchnienia oraz pisanie czułych listów do wyimaginowanego kochanka. Pewnej niedzieli do Hoynelos przyjeżdża kino objazdowe. Wyświetlają słynnego „Frankensteina” Jamesa Whale'a, z Borisem Karloffem w roli monstrum. Film robi na dziewczynkach ogromne wrażenie, zwłaszcza na młodszej. Ana zaczyna szukać w otaczającej ją rzeczywistości śladów Frankensteina. Pewnego dnia odkrywa w stodole mężczyznę o rysach tytułowego bohatera oglądanego niedawno filmu. Opiekuje się nim, przynosi mu jedzenie, opatruje rany. Nagle mężczyzna znika. Okazuje się, że został zabity przez ścigających go żandarmów. Zdarzenie to wywołuje u Any szok. Nikt nie zna przyczyny jej ciężkiej choroby.

Victor Erice realizuje filmy niezwykle rzadko. „Duch roju” to jego debiut, w 1983 roku nakręcił „Sur”, subtelną opowieść o relacji ojca i córki, rozgrywającą się także w latach 40. ubiegłego wieku, „El sol del Membrillo” (1992) to dokumentalna impresja poświęcona malarzowi Antonio Lópezowi, a w „Linii życia”, noweli wchodzącej w skład filmu „10 minut później: trąbka” (2002), powraca do czasu i tematu swych fabularnych filmów: jego akcja toczy się 28 czerwca 1940 roku, czyli w dniu, w którym naziści przekroczyli granicę Hiszpanii – przeszywającą ciszę przerywa płacz noworodka. Bohaterem nagrodzonego Wielką Złotą Muszlą w San Sebastian „Ducha roju” jest także dziecko, właściwie dwie – odmienne psychiką i charakterem, a zarazem dopełniające się – dziewczynki. To, co dla Isabel jest grą wyobraźni, dla Any staje się rzeczywistością. W rolę młodszej siostrzyczki wcieliła się – odkryta przez Erice – Ana Torrent, odtwórczyni głównej roli w słynnym filmie Carlosa Saury „Nakarmić kruki” (1976).