Zmęczona śmierć

Dziewczyna, zrozpaczona po śmierci ukochanego, dociera za Ścianę Losu, do sali, w której palą się świece ludzkich żywotów. Zanosi tam błagalną prośbę o przywrócenie jej chłopca światu żywych. Anioł Zagłady przyrzeka spełnić życzenie dziewczyny, jeśli ona uratuje od śmierci chociaż jednego z trzech młodzieńców, których świece już się dopalają. Zadanie jest trudne także dlatego, że wszyscy nieszczęśnicy żyją tam, gdzie panują okrutne prawa, więc
o śmierć łatwo, choć każdy z nich w innym miejscu i innej epoce. Pierwszy młodzieniec pochodzi z wczesnośredniowiecznego Bagdadu, drugi z renesansowej Wenecji, trzeci z pradawnych Chin Wszystkie trzy próby udaremnienia odejścia w niebyt – ukazane w trzech kolejnych epizodach: „Opowieści orientalnej”, „Opowieści weneckiej” i „Opowieści chińskiej” – okazują się nieudane, ale dziewczyna oddaje swoje życie za życie dziecka ocalonego z pożaru i w ten sposób łączy się ze swoim najdroższym. Rama fabularna nosi tytuł „Opowieść niemiecka”, ale jej akcja jest na tyle uniwersalna, że mogłaby się dziać wszędzie i w każdym czasie, a ponadto przenosi się też
w zaświaty.

Arcydzieło ekspresjonizmu w niemym kinie niemieckim. Film jednego z czołowych przedstawicieli tego nurtu, Fritza Langa, zrealizowany na podstawie scenariusza, którego autorami byli reżyser i jego przyszła żona, pisarka Thea von Harbou. Film mroczny, choć w zakończeniu przynoszący pocieszające chrześcijańskie przesłanie: nie można ujść śmierci, lecz po niej, na tych, którzy oddadzą swe życie za życie cudze, czeka nagroda.
„Zmęczona śmierć” była ogromnym przedsięwzięciem. W wyczarowanie przed kamerą różnych krain i epok, spowitych aurą fantastyki, zaangażowano czołowych ekspresjonistycznych scenografów, m.in. Waltera Roehriga i Hermanna Warma (obaj pracowali przy sztandarowym filmie ekspresjonistycznym – „Gabinecie doktora Caligariego” Roberta Wienego) oraz wybitnych autorów zdjęć, w tym Fritza Arno Wagnera, głównego operatora jeszcze innego arcydzieła ekspresjonizmu – „Nosferatu” Friedricha W. Murnaua.
Wprawdzie kamera w „Zmęczonej śmierci” jest statyczna, za to wewnątrz kadru rozgrywa się wspaniały spektakl świateł i cieni, uatrakcyjniony trickami optycznymi (np. widokiem latającego dywanu czy armii liliputów), który
w połączeniu ze scenografią nadaje filmowi wymiar poetycki i charakter romantyczny.
Bogactwo wizualne wynagradza dzisiejszemu widzowi pewną teatralność dzieła Langa i jego celowo niespieszny,
na swój sposób też piękny, rytm montażowy.
Lil Dagover wywiązała się znakomicie z zadania polegającego na zagraniu nie tylko dziewczyny z „Opowieści niemieckiej”, ale także różnych postaci kobiecych w pozostałych „Opowieściach”. Grający Śmierć Bernhardt Goetzke stworzył jej bodaj najbardziej sugestywny wizerunek ekranowy do czasów „Siódmej pieczęci” Ingmara Bergmana (1956).