Ewa Smal – mistrzyni montażu

Urodziła się w Berlinie. Jest absolwentką Zaocznego Wyższego Studium Montażu Filmowego PWSFTviT w Łodzi (1985). Jej nazwisko pojawiło się w napisach końcowych wielu znaczących filmów już w latach 70. ubiegłego wieku, współpracowała reżysersko m.in. ze Stanisławem Różewiczem przy realizacji „Drzwi w murze” (1973) i „Opadły liście z drzew” (1975) oraz Walerianem Borowczykiem przy „Dziejach grzechu” (1975), a także montażowo przy pracy m.in. nad „Barwami ochronnymi” (1976), „Spiralą” (1978), „Kontraktem” (1980) i „Constansem” (1980) Krzysztofa Zanussiego, „Dyrygentem” (1979) Andrzeja Wajdy, „Pasją” (1977), „Rysiem” (1981) i „Pensją pani Latter” (1982) Stanisława Różewicza.

Jako samodzielna montażystka zadebiutowała w dokumencie – „Bieszczadzkimi ikonami” (1984) Andrzeja Czarneckiego, zaś w fabule – „Chrześniakiem” (1985) Henryka Bielskiego. Ma na swym koncie montaż ponad sześćdziesięciu filmów dokumentalnych, fabularnych oraz seriali. Pośród zmontowanych przez nią dokumentów znajdują się tak interesujące, a zarazem różnorodne tytuły, jak: „Były tam…” (1985) Danuty Halladin, „Nasz starszy brat” (1994) i „Wycieczka do Paryża” (2004) Stanisława Różewicza, „Krótki film o Krzysztofie Kieślowskim” (1996) Natalii Korynckiej-Gruz, „Katyń” (2007) Józefa Gębskiego, „Nadal wracam. Portret Ryszarda Krynickiego” (2016) Adama Sikory.

Znaczące laury festiwalowe przyniosły jej jednak filmy fabularne: na festiwalu gdyńskim nagrodzono ją w 1993 roku za montaż „Samowolki” (1993) Feliksa Falka oraz – dwa lata później – za „Tatę” (1995) Macieja Ślesickiego, statuetkę Orła otrzymała w 2007 roku za pracę przy filmie Marka Koterskiego „Wszyscy jesteśmy Chrystusami” (2006), a za montaż „Ajlawiu” (1999), „Dnia świra” (2002) i „7 uczuć” (2018) Koterskiego oraz „Ogrodu Luizy” (2007) Macieja Wojtyszki została nominowana do tej prestiżowej nagrody Polskiej Akademii Filmowej. Warto przypomnieć, że Ewa Smal montowała także m.in. „Korczaka” (1990) Andrzeja Wajdy, „Europę Europę” (1990) Agnieszki Holland, „Spis cudzołożnic” (1994) Jerzego Stuhra, „Dzieci i ryby” (1986) Jacka Bromskiego oraz „Dekalog” (1988) Krzysztofa Kieślowskiego. To prawdziwa montażowa mistrzyni.