Elitarni

Rok 1997. Slumsy Rio de Janeiro – miejsce, gdzie diabeł mówi dobranoc. Miasto za przyzwoleniem skorumpowanej policji coraz bardziej pogrąża się w przestępczej działalności lokalnych gangów. Zbliża się wizyta papieża Jana Pawła II. Na tę okoliczność prominentni funkcjonariusze, chcąc zaprowadzić pozorny spokój, wydają krótki, jasny rozkaz, by oczyścić fawele z największych szumowin. To zadanie dla BOPE, wzbudzających grozę „czarnych czaszek” – jednostki specjalnej, składającej się ze znakomicie przeszkolonych żołnierzy, ostatnich sprawiedliwych. Na ich czele stoi kapitan Nascimento, urodzony przywódca, ale też człowiek będący na skraju załamania nerwowego. Spoczywająca na jego barkach presja jest dużo większa, gdyż obiecał swojej ciężarnej żonie, że wraz z przyjściem na świat potomka odejdzie z oddziału. Ma zatem przed sobą kolejne zadanie: znaleźć swojego zastępcę. Wiele nadziei pokłada w dwóch żółtodziobach, spokojnym Matiasie i porywczym Neto.

Pełnometrażowy debiut brazylijskiego reżysera José Padilhy wzbudził w jego ojczyźnie sporo kontrowersji, podczas gdy na świecie przyjęty został z dużym uznaniem. Dowodem na to pokaźna liczba festiwalowych nagród, z berlińskim Złotym Niedźwiedziem na czele. Oparta na faktach historia, zaadaptowana na potrzeby filmu przez Padilhę oraz współscenarzystę Bráulio Mantovaniego, obok „Miasta Boga” Fernando Meirellesa ukazuje Brazylię jako kraj odarty ze złudzeń, pogrążony w kryzysie, sukcesywnie wyniszczany od środka. Reżyser „Elitarnych” nie ucieka przy tym od estetyki opartej na brutalnym realizmie, dosłowności także w ukazywaniu przemocy, co stanowiło główny argument adwersarzy filmu. Retrospekcje, komentarz zza kadru, kamera z ręki, dynamiczny montaż – wszystko to nadaje „Elitarnym” paradokumentalnego charakteru, sytuując widza w samym środku akcji. W sercu pulsującej brazylijskiej faweli. W miejscu, gdzie z całą pewnością nikt nie chciałby się znaleźć. W 2010 roku José Padilha zdecydował się na kontynuowanie tej tematyki, realizując drugą część filmu – „Elitarni 2”.