Niepokoje wychowanka Törlessa

Początek XX wieku. Thomas Törless rozpoczyna naukę w szkole z internatem. Już pierwszego dnia staje się uczestnikiem obowiązujących tam rytuałów: schwytany na kradzieży Basini zostaje zmuszony, by służyć okradzionemu Reitingowi. Törless obserwuje zdarzenia bez emocjonalnego zaangażowania: tak samo dzieje się podczas wizyty u prostytutki i na lekcji matematyki, kiedy problemem dla niego okazują się liczby urojone. Chcąc uniknąć okazywanego na każdym kroku okrucieństwa kolegów, myśli o opuszczeniu szkoły. Nauczyciele nie starają się go nawet zatrzymywać, wszak są częścią systemu, który dopuszcza takie zachowanie młodzieży. Ostatecznie Törless opuszcza szkołę w towarzystwie swej matki – szczęśliwy i uśmiechnięty, choć przecież nie zrobił nic, by przeciwstawić się kultywującym przemoc kolegom.

Pojawienie się „Niepokojów wychowanka Törlessa” w 1966 roku oznaczało nie tylko debiut Volkera Schlöndorffa, ale i pojawienie się nurtu, który obecnie nazywany jest Nowym Kinem Niemieckim, wywodzącym się z francuskiej Nowej Fali. Celem filmu była jednak nie tylko dyskusja z dorobkiem dwudziestowiecznego kina niemieckiego, przede wszystkim jednak Schlöndorff odnalazł w prozie Roberta Musila materiał do rozważań na temat niemieckiego społeczeństwa, jego skłonności do ulegania przemocy, co zaowocowało przyzwoleniem na faszyzm ze wszelkimi jego tradycyjnymi konsekwencjami. Jednocześnie „Niepokoje wychowanka Törlessa” wpisują się w nurt kina o opresyjnych systemach wychowania, którego czołowymi dokonaniami są „Dwója ze sprawowania” Jeana Vigo i „Jeżeli…” Lindsaya Andersona.