30 lat filmu "Fanny i Aleksander" Bergmana
Dziś mija 30 lat od premiery ostatniego kinowego filmu Ingmara Bergmana pt. "Fanny i Aleksander".

Na pomysł filmu osnutego wokół wspomnień z dzieciństwa Ingmar Bergman wpadł jesienią 1978 roku w Monachium. Pisanie scenariusza zbiegło się z pozytywnymi zmianami w życiu twórcy. Jego film "Jesiennasonata" - nakręcony z Ingrid Bergman - miał udaną premierę, a w aferze podatkowej został oczyszczony z zarzutów. - Nagle poczułem się wolny. Sądzę że film "Fanny i Aleksander" skorzystał z tego mojego poczucia ulgi - wspominał Bergman w książce "Obrazy".



Fabuła opisuje dzieje rodziny Ekdahlów w roku 1907 ze szczególnym uwzględnieniem losów rodzeństwa: 12-letniego Aleksandra i 8-letniej Fanny. Podczas świąt Bożego Narodzenia w domu nestorki rodu: Heleny Ekdahl, spotyka się cała rodzina. Niedługo potem umiera Oskar - ojciec Fanny i Aleksandra. Emilie, wdowa po Oskarze, wiąże się z surowym protestanckim pastorem Vergerusem. Życie dzieci zmienia się diametralnie.

W kwietniu 1979 roku Bergman wrócił na stałe do Szwecji. Scenariusz do "Fanny i Aleksander" został ukończony dwa miesiące później. Przygotowania do rozpoczęcia zdjęć trwały niemal rok. Aby móc zrealizować film zdecydowano się na kooperację szwedzko-francusko-niemiecką, a także podjęto decyzję o powstaniu dwóch wersji obrazu: kinowej i w formie serialu telewizyjnego.

Efektem prac na planie było około 25 godzin filmu. Ponad pięciogodzinną wersję telewizyjną stworzono bez problemów. W wyniku pierwszego montażu wersji kinowej powstał film o długości czterech godzin, ale kontrakt przewidywał wersję o niemal połowę krótszą. Należało jeszcze raz przemontować całość. - Było to niezwykle kłopotliwe, ponieważ teraz musiałem ciąć po głównych nerwach filmu. Wiedziałem, że z każdym cięciem pogarszam moje dzieło - tak twórca ubolewał we wspomnieniach "Obrazy". W późniejszych wywiadach reżyser przyznawał się tylko do rozbudowanego wariantu filmu. - To jedyna wersja do zaakceptowania. Oczywiście, mogłem jeszcze go przyciąć o jakieś dwadzieścia minut, bo są tam pewne dłużyzny - podkreślał w rozmowie zamieszczonej w "Bergman rozmowy" i dodawał samokrytycznie: - Wersji krótkiej brak jakiegokolwiek rytmu.

17 grudnia 1982 roku szwedzkim widzom zaprezentowano obraz w wersji kinowej. Wersja dłuższa również trafiła do kin - dokładnie rok po premierze wersji krótszej, ale w Szwecji jest lepiej znana jako pięcioodcinkowy serial telewizyjny. "Fanny i Aleksander" w 1984 roku zdobył cztery Oscary. Twórcy otrzymali statuetki Amerykańskiej Akademii Filmowej w kategoriach: najlepszy film nieanglojęzyczny, zdjęcia, scenografia i kostiumy. Obraz nagrodzono również Złotym Globem jako najlepszy film zagraniczny. Mimo, iż był to ostatni film kinowy Bergmana, to reżyser nie zaprzestał całkowicie działalności twórczej: pisał sztuki i wspomnienia, reżyserował w teatrze i dla
telewizji. Twórca zmarł w 2007 roku w wieku 89 lat na swojej ukochanej szwedzkiej wyspie Faro.

MZ / Portalfilmowy.pl/PAP  17 grudnia 2012 11:18
Scroll