Ustawa o radiofonii i telewizji i rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako biblia nadawców tv. Telewizja publiczna czyli TVP S.A. Koncesjonowane telewizje komercyjne i ich mozaika programowa. Rozwój nowych form rozpowszechniania audycji telewizyjnych.

Nadawcą jest podmiot, który tworzy lub zestawia programy i rozpowszechnia je lub przekazuje innym osobom w celu rozpowszechnienia w całości i bez zmian. Podstawą prawną działalności w tej sferze jest w Polsce Ustawa o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992 roku, wielokrotnie nowelizowana (tekst jednolity w Dz.U.z 2011 r. Nr 43, poz. 226.). Ustawa ustanowiła Krajową Radę Radiofonii i Telewizji (KRRiT),  jako organ państwowy właściwy w sprawach radiofonii i telewizji. Do jej zadań należą m.in. projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji, określanie warunków prowadzenia działalności przez nadawców, podejmowanie rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów,  uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą, sprawowanie wszechstronnej kontroli działalności nadawców i treści programów, ustalanie opłat abonamentowych, opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych, inicjowanie postępu naukowo-technicznego, współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz nadawców programów radiowych i telewizyjnych. Zapisy cytowanej Ustawy i Rozporządzenia KRRiT są więc dla nadawców RTV tym czym dla np. producentów filmowych zapisy Ustawy o kinematografii, a dla dziennikarzy – Prawo Prasowe, przy czym zakres swobód podmiotów działających w sferze radiowo-telewizyjnej jest ściśle określony warunkami udzielonej koncesji.


Nowy budynek TVP SA, fot. Akpa

Ustawa dość liberalnie definiuje tzw. ustanowionego nadawcę polskiego: powinien  to być podmiot z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej oraz: decyzje o strukturze i zawartości programu są podejmowane na terytorium naszego kraju lub istotna część osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawne przy działalności nadawcy działa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzje programowe są podejmowane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, lub istotna część osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej przy działalności nadawcy działa zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Ustawa wymienia obszerny katalog innych możliwości, z czego skorzystało wiele zachodnich stacji, nadających także z zagranicy. Niemniej trzeba pamiętać że ustanowiony nadawca musi posiadać koncesję z KRRiT. Istnieją oczywiście liczne stacje zagraniczne które nadają w paśmie kodowanym lub niekodowanym drogą satelitarną i żadnych polskich koncesji (ani polskich udziałowców) nie mają.  Mamy więc w Polsce w 2011 r. dostęp do ponad 140 kanałów polskojęzycznych (są wśród nich zarówno programy nadawcy publicznego, jak również polskich i zagranicznych nadawców komercyjnych),  z których większość to kanały tematyczne (głównie informacyjne, dokumentalne, filmowe, dziecięce, muzyczne, sportowe, itd.)

Podsumowując wstęp: działalność w sferze rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych przysługuje jednostkom publicznej radiofonii i telewizji oraz osobom, które uzyskały koncesję na taką działalność. Odstępstwa, czyli prowadzenie działalności nadawczej bez koncesji jest przestępstwem. Niewiele jest wyjątków dla działalności nie podlegającej przepisom Ustawy o RTV. Nie stosuje się jej jedynie w wypadku: 1) programu radiowo-telewizyjnego rozpowszechnianego lub rozprowadzanego wyłącznie w obrębie jednego budynku; 2) programu rozpowszechnianego lub rozprowadzanego w systemie, w którym urządzenia nadawcze i odbiorcze należą do tej samej osoby, prowadzącej działalność gospodarczą lub inną zarejestrowaną działalność publiczną, a treść programu ogranicza się do spraw związanych z tą działalnością i jest adresowana do pracowników lub innego określonego kręgu osób związanych z nadawcą; 3) programu rozprowadzanego w sieci kablowej, jeżeli liczba indywidualnych odbiorców nie przekracza 250.

W dziale koncesyjnym KRRiT  panuje cały rok wielki ruch; nadawcy wnioskują o zgodę na rozszerzenie lub zmniejszenie zakresu działalności, starają się o zgodę na uruchomienie nowych pasm programowych lub likwidację istniejących, zmieniają parametry techniczne nadawania, itd. Dokładny obserwator rynku telewizyjnego widzi obecnie brak nazw takich stacji, programów lub kanałów tematycznych, jak np. Nasza TV, TVP 3, Tylko Muzyka, RTL 7, MTV Classic, Canal Żółty, Canal Niebieski, TV Niepokalanów, Wizja 1, TVN Warszawa…i 50 innych! Niektóre zmieniły program przybierając nową nazwę, część została włączona w inne pasmo lub bezpowrotnie zlikwidowana. W ich miejsce co roku powstają nowe pasma programowe lub stare zmieniają właściciela.