PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
Podobno śledząc sposób kreowania bohaterek w animowanych filmach Disneya, dostrzec można kształtowanie się przemian społecznych, zaobserwować zmiany w sytuacji kobiet, wyszczególnić narzucane płci żeńskiej role. Nie sposób temu zaprzeczyć, bowiem wszystkie disneyowskie bohaterki da się odpowiednio sklasyfikować. Lecz – choć pozornie dziewczęta więcej dzieli, niż łączy – łatwo wskazać cechy wspólne, które ostatecznie determinują postrzeganie postaci.
Dama w opałach
Najpopularniejszy i narażony na najostrzejszą krytykę typ disneyowskiej bohaterki. Dziewczę takie z pokorą znosi swój los, a nawet jeśli próbuje się buntować, jej działania zostają zduszone w zarodku lub, co gorsza, nikt ich nie dostrzega. Bezbronna i delikatna Śnieżka ("Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków" z 1937 roku) nie przeżyłaby nawet dnia poza zamkiem – najpierw zdana jest na łaskę myśliwego, później oddaje się pod opiekę siedmiu krasnoludków. Wystarczy jednak, że zostanie sama w domu, zmuszona do podejmowania decyzji, a rychło pada ofiarą macochy – dopóki nie zjawi się kolejny wybawiciel, tym razem chętny do opieki książę. Równie naiwne – i cóż z tego, że, jak podkreśla się wielokrotnie, ich naiwność pochodzi z dobrego, szczerego serca – są następczynie Śnieżki, Aurora ("Śpiąca królewna", 1959) i Kopciuszek ("Kopciuszek", 1950). Wszystkie trzy panny nie obawiają się prac domowych, dnie spędzają na rozmowach ze zwierzętami i rozpaczliwie boją się podejmowania jakichkolwiek działań. Aurora zapada w sen (który można potraktować jako podkreślenie jej bierności), a Kopciuszek, gdyby nie intensywne działania wróżki i domowych stworzeń, nigdy nie poszedłby na bal.
"Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków", fot. Entertainment Pictures/Forum
Twarda sztuka
Przełomową postacią dla disneyowskiego cyklu stała się Mulan ("Mulan", 1998), niesłychanie odważna Chinka, która w męskim przebraniu dołącza do armii i wyrusza na wojnę. Dziewczyna, w przeciwieństwie do swoich poprzedniczek, nie podporządkowuje życia staraniom, by zdobyć męża, i stroni od typowo "kobiecych" zajęć. Ale i ona z czasem przewartościuje swe marzenia; wojna i odważne czyny zejdą na dalszy plan, zastąpione żądzą zdobycia upragnionego kochanka. Silną, choć niepozbawioną kobiecości i wdzięku, postacią jest też Pocahontas ("Pocahontas", 1995), indiańska księżniczka. To ona uczy swego kawalera zasad panujących w jej świecie, pełni rolę przewodnika, pośredniczy między wrogimi obozami, a wreszcie ratuje ukochanemu życie. Sama podejmuje też decyzję o swym dalszym życiu i, w imię większego dobra, odchodzi.
"Mulan", fot. Akpa
Femme Fatale
Stworzone zostały po to, by doprowadzić bohatera do zguby. Jednak z czasem okazuje się, że w ich piersi bije dobre serce, a one same zostały zmuszone do niegodziwych czynów szantażem. Liderką w tej grupie jest Megara ("Herkules", 1997), świadoma swych wdzięków dziewczyna, której główną bronią jest seksapil i ironia. Pod koniec i ona zmięknie, szukając schronienia w silnych męskich ramionach.
Feministki in spe
Choć w filmach Disneya trudno odnaleźć bohaterki wyemancypowane, obdarzone pasją, pragnące się rozwijać, zadanie nie jest niewykonalne. Bella ("Piękna i bestia" z 1991 roku, powraca do kin 3 lutego w trójwymiarowej wersji) rozwija się i dokształca, jest indywidualistką wierzącą w rozwój nauki. Jako jedyna dziewczyna w okolicy odrzuca zaloty Gastona, przystojnego, acz prymitywnego brutala, który wierzy, że miejsce kobiety jest w kuchni. W dodatku gardzi literaturą. W odróżnieniu od księżniczek w opałach, uwięziona w zamku dziewczyna wykazuje się rozsądkiem – zanim rzuciła się w objęcia swego wybranka, najpierw dokładnie go poznała i wychowała. Bellę przypomina nieco Roszpunka ("Zaplątani", 2010) – zamknięta w wieży dziewczyna nie szlocha w oknie, ale czyta, maluje, wykonuje drobne prace porządkowe i marzy. Co nietypowe – w jej marzeniach brak miejsca dla księcia, dziewczyna wolałaby zakosztować nieco wolności. Uczucie do drobnego złodziejaszka przyjdzie z czasem.
"Piękna i Bestia", fot. Forum Film
Samotne i zamknięte
Mimo że wymienione powyżej bohaterki różnią się od siebie – subtelnie lub zasadniczo – łączy je szereg wspólnych cech, które w jakiś sposób wpływają na ich zachowanie. Dziewczęta żyją często w zamknięciu lub odosobnieniu – Jasmina ("Alladyn", 1992) nie może opuszczać zamku, Roszpunka tkwi w wieży, Śnieżka ma nie oddalać się od chatki, Bella godzi się na dobrowolne więzienie. W oczy rzuca się też ich samotność – dziewczęta nie mają przyjaciółek, ich rodzice nie żyją lub nie są zdolni do wspierania swych pociech. Najczęściej pierwszą mocną relację nawiązują ze zwierzętami (obdarzonymi ludzkimi cechami), Aurora śpiewa z ptakami, Śnieżka bawi się z leśną trzódką, Kopciuszek przyjaźni się z domowymi gryzoniami, Roszpunka spędza dnie w towarzystwie kameleona, a druhem Jasminy jest tygrys.
"Zaplątani", fot. Forum Film
Samotność i zamknięcie zawsze – prędzej czy później - przerywa pojawienie się księcia, upragnionego lub nie. Ostatecznie większość z nich znajduje szczęście i stabilizację u boku męskiego ideału. By – jak to w bajce – żyć długo i szczęśliwie.
Dama w opałach
Najpopularniejszy i narażony na najostrzejszą krytykę typ disneyowskiej bohaterki. Dziewczę takie z pokorą znosi swój los, a nawet jeśli próbuje się buntować, jej działania zostają zduszone w zarodku lub, co gorsza, nikt ich nie dostrzega. Bezbronna i delikatna Śnieżka ("Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków" z 1937 roku) nie przeżyłaby nawet dnia poza zamkiem – najpierw zdana jest na łaskę myśliwego, później oddaje się pod opiekę siedmiu krasnoludków. Wystarczy jednak, że zostanie sama w domu, zmuszona do podejmowania decyzji, a rychło pada ofiarą macochy – dopóki nie zjawi się kolejny wybawiciel, tym razem chętny do opieki książę. Równie naiwne – i cóż z tego, że, jak podkreśla się wielokrotnie, ich naiwność pochodzi z dobrego, szczerego serca – są następczynie Śnieżki, Aurora ("Śpiąca królewna", 1959) i Kopciuszek ("Kopciuszek", 1950). Wszystkie trzy panny nie obawiają się prac domowych, dnie spędzają na rozmowach ze zwierzętami i rozpaczliwie boją się podejmowania jakichkolwiek działań. Aurora zapada w sen (który można potraktować jako podkreślenie jej bierności), a Kopciuszek, gdyby nie intensywne działania wróżki i domowych stworzeń, nigdy nie poszedłby na bal.
"Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków", fot. Entertainment Pictures/Forum
Twarda sztuka
Przełomową postacią dla disneyowskiego cyklu stała się Mulan ("Mulan", 1998), niesłychanie odważna Chinka, która w męskim przebraniu dołącza do armii i wyrusza na wojnę. Dziewczyna, w przeciwieństwie do swoich poprzedniczek, nie podporządkowuje życia staraniom, by zdobyć męża, i stroni od typowo "kobiecych" zajęć. Ale i ona z czasem przewartościuje swe marzenia; wojna i odważne czyny zejdą na dalszy plan, zastąpione żądzą zdobycia upragnionego kochanka. Silną, choć niepozbawioną kobiecości i wdzięku, postacią jest też Pocahontas ("Pocahontas", 1995), indiańska księżniczka. To ona uczy swego kawalera zasad panujących w jej świecie, pełni rolę przewodnika, pośredniczy między wrogimi obozami, a wreszcie ratuje ukochanemu życie. Sama podejmuje też decyzję o swym dalszym życiu i, w imię większego dobra, odchodzi.
"Mulan", fot. Akpa
Femme Fatale
Stworzone zostały po to, by doprowadzić bohatera do zguby. Jednak z czasem okazuje się, że w ich piersi bije dobre serce, a one same zostały zmuszone do niegodziwych czynów szantażem. Liderką w tej grupie jest Megara ("Herkules", 1997), świadoma swych wdzięków dziewczyna, której główną bronią jest seksapil i ironia. Pod koniec i ona zmięknie, szukając schronienia w silnych męskich ramionach.
Feministki in spe
Choć w filmach Disneya trudno odnaleźć bohaterki wyemancypowane, obdarzone pasją, pragnące się rozwijać, zadanie nie jest niewykonalne. Bella ("Piękna i bestia" z 1991 roku, powraca do kin 3 lutego w trójwymiarowej wersji) rozwija się i dokształca, jest indywidualistką wierzącą w rozwój nauki. Jako jedyna dziewczyna w okolicy odrzuca zaloty Gastona, przystojnego, acz prymitywnego brutala, który wierzy, że miejsce kobiety jest w kuchni. W dodatku gardzi literaturą. W odróżnieniu od księżniczek w opałach, uwięziona w zamku dziewczyna wykazuje się rozsądkiem – zanim rzuciła się w objęcia swego wybranka, najpierw dokładnie go poznała i wychowała. Bellę przypomina nieco Roszpunka ("Zaplątani", 2010) – zamknięta w wieży dziewczyna nie szlocha w oknie, ale czyta, maluje, wykonuje drobne prace porządkowe i marzy. Co nietypowe – w jej marzeniach brak miejsca dla księcia, dziewczyna wolałaby zakosztować nieco wolności. Uczucie do drobnego złodziejaszka przyjdzie z czasem.
"Piękna i Bestia", fot. Forum Film
Samotne i zamknięte
Mimo że wymienione powyżej bohaterki różnią się od siebie – subtelnie lub zasadniczo – łączy je szereg wspólnych cech, które w jakiś sposób wpływają na ich zachowanie. Dziewczęta żyją często w zamknięciu lub odosobnieniu – Jasmina ("Alladyn", 1992) nie może opuszczać zamku, Roszpunka tkwi w wieży, Śnieżka ma nie oddalać się od chatki, Bella godzi się na dobrowolne więzienie. W oczy rzuca się też ich samotność – dziewczęta nie mają przyjaciółek, ich rodzice nie żyją lub nie są zdolni do wspierania swych pociech. Najczęściej pierwszą mocną relację nawiązują ze zwierzętami (obdarzonymi ludzkimi cechami), Aurora śpiewa z ptakami, Śnieżka bawi się z leśną trzódką, Kopciuszek przyjaźni się z domowymi gryzoniami, Roszpunka spędza dnie w towarzystwie kameleona, a druhem Jasminy jest tygrys.
"Zaplątani", fot. Forum Film
Samotność i zamknięcie zawsze – prędzej czy później - przerywa pojawienie się księcia, upragnionego lub nie. Ostatecznie większość z nich znajduje szczęście i stabilizację u boku męskiego ideału. By – jak to w bajce – żyć długo i szczęśliwie.
Sonia Miniewicz
Portalfilmowy.pl
Ostatnia aktualizacja: 23.04.2012
"Hugo", "Harry Potter" i "Dziewczyna z tatuażem" nagrodzeni
Annie - animowane "oscary" przyznane!
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024