Jacek Adamczak. Mistrzowie Polskiej Animacji - część XIV

"Eine Kleine Nachtmusik Rondo", fot. TV Studio Filmów Animowanych

 
"Eine Kleine Nachtmusik Romanze Andante", fot. TV Studio Filmów Animowanych


"Eine Kleine Nachtmusik Rondo", fot. TV Studio Filmów Animowanych

Adamczak jest artystą wszechstronnie utalentowanym. W swych autorskich filmach, realizowanych w różnorodnych technikach animacyjnych (choć z wyraźną preferencją rysunkowej), często pełni kilka funkcji artystycznych – reżysera, scenarzysty, scenografa, animatora i montażysty. Ponadto uprawia plastykę statyczną (rysunek, malarstwo, grafikę), jest także znakomitym pedagogiem.


Początkowo nic nie wskazywało na to, że zostanie artystą. Jest absolwentem Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Poznaniu (1975). Zdecydował się jednak iść na uczelnię plastyczną. W 1990 roku ukończył Wydział Wychowania Plastycznego w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. I na uczelni pozostał, początkowo jako asystent w Pracowni Filmu Animowanego, od 1998 roku – adiunkt na kierunku realizacja obrazu filmowego i telewizyjnego. Aktualnie jest profesorem sztuk plastycznych i kierownikiem Pracowni Animacji na Wydziale Komunikacji Miltimedialnej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz prorektorem do spraw studenckich tejże uczelni.

- Zajmowałem się plastyką i gdyby ktoś wcześniej powiedział mi, że będę robił filmy animowane, to bym nie uwierzył. To się stało niejako przypadkiem. Otwierano w Poznaniu Telewizyjne Studio Filmów Animowanych i moje zainteresowania plastyczne niespodziewanie znalazły tam swe ujście. Animacja jest syntezą filmu i plastyki. Dla mnie w filmie animowanym bardzo istotna jest sama materia, nie opowiadanie, ale właśnie materia. Tworzywem, którym się buduje film, jest właśnie plastyka, jakakolwiek by ona była, czy będzie to lalka, materia sypka czy rysunek, malarstwo – wszystko to jest materia plastyczna, która ulega ingerencji twórczej. Często się o tym zapomina i traktuje plastykę jako opakowanie dla filmu animowanego. A przecież plastyka niesie z sobą również treści – mówi Adamczak.


„.!?", fot. TV Studio Filmów Animowanych


"Kuplety torreadora", fot. TV Studio Filmów Animowanych


"Wspomnienia z Alhambry", fot. TV Studio Filmów Animowanych

W 1982 roku artysta rozpoczął współpracę z Telewizyjnym Studiem Filmów Animowanych w Poznaniu, początkowo jako animator i asystent reżysera, a od 1989 roku – jako reżyser. Zadebiutował – razem z Maciejem Ćwiekiem – filmem „.!? [kropka, wykrzyknik, znak zapytania]” (1989), uroczą ekranizacją znanego wiersza Wandy Chotomskiej, rozgrywającego się w małym miasteczku wieczorną porą, kiedy gwiazdy świecą na niebie, a światło latarni rozjaśnia ulice. Przy jednej z nich znajduje się sklep, którego półki zapełnione są kolorowymi słojami pełnymi znaków przestankowych, takich jak „.!?". Ta przepiękna animacja przyniosła im Nagrodę Główną w kategorii filmów indywidualnych dla dzieci na I Biennale Filmu Animowanego „Fazy” w Bielsku-Białej (1989), nagrodę za oryginalną propozycję plastyczną na XI Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu (1990) oraz Nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich za rok 1989.

- Robię głównie filmy dla dzieci. Starałem się w nich pokazać właśnie urok plastyki. Oczywiście są to wartkie opowiadania, które mają swoją akcję, ale właśnie rola plastyki jest w nich dla mnie szczególnie inspirująca. Pracuję głównie w rysunku, czyli czymś pierwotnym dla animacji, a techniki klasyczne, jakie stosuję – kredka, węgiel, piórko – są najbardziej tradycyjnymi narzędziami graficznymi. Od rysunku wszystko się zaczęło, można powiedzieć, że wróciłem do samych źródeł – kontynuuje artysta swą opowieść.

 
"Szklana Góra", fot. TV Studio Filmów Animowanych

 
"Król kruków", fot. TV Studio Filmów Animowanych


"Poznańskie koziołki", fot. TV Studio Filmów Animowanych

Adamczak specjalizuje się w teledyskach do utworów muzyki poważnej („Kuplety torreadora", 1990; „Eine kleine Nachtmusik", 1991-1995; „Wspomnienia z Alhambry", 1992). Realizuje głównie – pełne poezji i dowcipu – filmy skierowane do dziecięcego widza („Szklana Góra", 2002; „O kowalu i diable", 2004; „Król Kruków", 2008; „Poznańskie Koziołki", 2009 – z cyklu „Baśnie i bajki polskie"). Ich niebanalna plastyka, dbałość o kompozycję kadru, perfekcyjna animacja, śmiałe rozwiązania narracyjne powodują, że potrafi nimi zainteresować i dorosłego widza. Na szczególną uwagę zasługują filmy z cyklu „14 bajek z królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego”: „O wielkim wstydzie" (1998) i „Jak szukaliśmy Lailonii" (2011). Uprawia różne techniki, choć preferuje animację klasyczną (rysunki na papierze lub celuloidzie). Jego filmy przyniosły mu wiele prestiżowych nagród, m.in. w Chicago, Kairze, Moskwie, Poznaniu i Krakowie.


"O wielkim wstydzie", fot. TV Studio Filmów Animowanych

 
„Jak szukaliśmy Lailonii", fot. TV Studio Filmów Animowanych