Dokument ucieka z Polski. Krzysztof Kopczyński: Bajka o antypodach

Dokument ucieka z Polski" - tak brzmi teza postawiona przez serwis Portalfilmowy.pl. Nasz dyskusja trwa i codziennie dochodzi do niej nowy głos.
Andrzej Fidyk, telewizyjny producent dokumentów twierdzi, że takiej tendencji nie ma. Krzysztof Gierat, dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego uważa, że wprawdzie Polski dokument odwrócił się od Polski, ale apeluje: nie każmy wracać naszym twórcom do ojczyzny. Piotr Bernaś, autor nagradzanego filmu "Paparazzi" przyznaje, że łatwiej przekonać potencjalnych producentów do projektu o międzynarodowym zasięgu. Artur Liebhart, dyrektor festiwalu Planete + Doc uważa, że to tendencja przejściowa, a filmy o Polsce będą powstawać zawsze. Marcin Bortkiewicz, reżyser pokazywanego w Cannes krótkometrażowego filmu fabularnego "Portret z pamięci", podpisuje się pod postawiona tezą nie widząc w niej zagrożenia. Józef Gębski, uznany scenarzysta i reżyser filmów fabularnych, dokumentalnych, m.in. "Sybiracy” czy „Z Achipelagu Gułag do Ameryki" twierdzi, że obraz świata bez kontekstu Polski jest niekompletny. Głos w sprawie postanowili zabrać także nasi blogerzy Krzysztof Koehler i Łukasz Adamski. Rozmawialiśmy także z Elizą Kubarską - realizującą dokument  "Na morzu z Badjao", która przyznaje, że łatwiej zrobić film daleko, bo do tego, co najbliżej nas często nie mamy dystansu. Sławomir Rogowski, autor filmu "Tala od rózańca" i członek KRRiT, zwracając uwagę na kształtujący polski krajobraz filmu dokumentalnego rynek zamówień, opowiada się za stworzeniem specjalnego kanału TVP Dokument.

Dokument ucieka z Polski. Komentuje Krzysztof Kopczyński, filmowiec, wykładowca, szef studia produkcyjnego Eureka Media ("Planeta Kirsan",  "Warszawa do wzięcia", Latawce", "Nasiona")

Krzysztof Kopczyński na festiwalu One World w Rumunii, fot. One World Festival

Latem 2006 roku spotkałem w nocnym samolocie, którym leciałem na festiwal „Flahertiana” do Permu, brytyjskiego dokumentalistę Seana McAllistera. Sean powiedział mi, że właśnie rząd Japonii zwrócił się do niego – i kilku innych dokumentalistów europejskich – z propozycją, by zrobił film w Japonii. Japończycy pokrywali koszty, żądając w zamian praw tylko na Japonię. „No, dobrze, propozycja ciekawa, ale o czym mają być te dokumenty?” – pytali filmowcy. „O czym chcecie, byle w Japonii” – brzmiała odpowiedź – „dla naszego kraju będzie to świetna promocja, jeśli grupa wybitnych dokumentalistów zrealizuje to swoje tematy”. W ten sposób powstał film Seana Japan: A Story of Love and Hate (2008).
Problem, jakie kraje mają portretować polscy dokumentaliści, wydaje mi się drugorzędny, a teza, że najlepiej robi się filmy w ojczyźnie, nieprawdziwa. Dobry film można zrobić wszędzie: za płotem i na antypodach kuli ziemskiej. Akurat w ostatnich latach bardzo znane w świecie były polskie dokumenty realizowane w Rosji (wymienię kilka:  "Dzieci z Leningradzkiego", "Nasiona", „52 procent”, "Gugara", "Pierwszy dzień", „Vodka Factory”).
Inną sprawą jest, że redaktorzy programujący pasma dokumentalne w telewizji i na platformach VoD mają prawo zamawiać takie filmy, jakie chcą oglądać ich widzowie, płacąc za nie zgodnie z regułami rynkowymi. I najistotniejsze - że bardzo ciężko jest w 2012 roku zdobyć Polakowi pieniądze na film dokumentalny realizowany - nieważne gdzie - w profesjonalnych warunkach.
Japonia może się nam co najwyżej przyśnić.

Czytaj także:
Dokument ucieka z Polski
Rozmowa z Andrzejem Fidykiem
Rozmowa z Krzysztofem Gieratem
Rozmowa z Piotrem Bernasiem [video]
Rozmowa z Arturem Liebhartem
Rozmowa z Marcinem Bortkiewiczem
Rozmowa z Józefem Gębskim
Blog Łukasza Adamskiego
Blog Krzysztofa Koehlera
Rozmowa z Elizą Kubarską
Rozmowa ze Sławomirem Rogowskim
Rozmowa z Wojciechem Kasperskim 
Rozmowa z Krzysztofem Kopczyńskim
Wypowiedź Janusza Chodkiewicza
Wypowiedź Wojciecha Szczudły
Wypowiedź Andrzeja Titkowa 
Wypowiedź Dariusza Gajewskiego