PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
MENU
Kino Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej, jedyne tego typu kino w Polsce, wielokrotnie zmieniało swą siedzibę. Od października 2012 roku będzie działać przy ul. Narbutta 50A, w dawnym kinie Stolica.
Powoli kończy się modernizacja budynku, który ma status zabytku. Na zaproszenie Filmoteki  Narodowej i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 19 lipca odbył się spacer po remontowanym obiekcie. Wziął w nim udział minister Bogdan Zdrojewski.
Otwarcie kina Iluzjon planowane jest jesienią 2012 roku, fot. FN
- W 2008 roku, kiedy kupowałem ten obiekt,  nie wiedziałem nawet, że on będzie tak bardzo ważny – mówił minister Zdrojewski.  - To była decyzja ratunkowa, pojawiły się  pomysły na sprzedaż tego obiektu  i  jednocześnie potem przeznaczenie go na obiekt nie związany z kulturą, z dużą przebudową obiektu zabytkowego, ważnego, kultowego. Pomyślałem, że strata będzie bardzo poważna, ale nie wiedziałem, że uda nam się  w tak krótkim czasie doprowadzić  do tego, aby ten projekt był bardzo istotny z punktu widzenia polskiego filmu. Niedawno uczestniczyliśmy w premierze filmu Agnieszki HollandW ciemności”  w miejscu niezbyt stosownym i potem wychodziliśmy  po tym filmie, bardzo trudnym zresztą, do galerii, do sklepów. To nie jest właściwy kontekst dla takich filmów, ale i dla innych także nie. 
 
- Udało się odrestaurować [kino - red.] z wielkim pietyzmem i to naprawdę sukces - kontynuował minister.  --.Będą mogły być tu pokazywane filmy premierowe, będzie można urządzić z prawdziwego zdarzenia klub dyskusyjny, będzie można pokazywać filmy w różnych technologiach [...] na taśmach nitro czy w technologiach cyfrowych [...] ze wszystkimi elementami, które decydują o wartości  tego rodzaju projekcji. Zapraszam wszystkich serdecznie, otwarcie za dwa miesiące. Pojawia się bardzo ważny adres na mapie kulturalnej nie tylko Warszawy, ale także Polski, adres, który mógł zniknąć, a nabiera jeszcze większego uroku, jeszcze większego znaczenia i też – jak widać po paru latach, które upłynęły – na który jest ogromne zapotrzebowanie. [...] To jest obiekt historyczny, zabytkowy, o sporej wartości, tu też są lokowane spore, bardzo ciepłe emocje świata filmu. [Kino - red.] funkcjonowało przecież przez długie lata. To, z czego najbardziej się cieszę, że udało się uratować wszystkie elementy, łącznie z wystrojem tak, jak one były projektowane, jakby nie było 50 lat temu, w sposób koherentny z punktu widzenia estetyki.
 
Historia Iluzjonu
Iluzjon rozpoczął działalność w marcu 1956 jako klub „Iluzjon” przy Archiwum Filmowym w Warszawie. Początkowo kino mieściło się na Krakowskim Przedmieściu 21/23 (obecne kino Kultura). Od 1957 do 1960 działało w gmachu Urzędu Rady Ministrów przy alei Armii Wojska Polskiego 14 (obecnie Aleja Szucha). Przez kolejny rok w kinie Aurora przy Kredytowej 7. W styczniu 1963 roku zaś Iluzjon, po krótkiej przerwie, wznowił działalność w sali Pod Kopułą przy Placu Trzech Krzyży 5, gdzie funkcjonował przez kolejne dziesięć lat, by w 1974 roku przenieść się do kina Polonia przy ulicy Marszałkowskiej 56. Od 1984 roku kino rezydowało w kinie Śląsk przy ul. Wspólnej 4, gdzie działało najdłużej – aż do roku 1996, kiedy to wypowiedziano Filmotece umowę najmu, w konsekwencji czego ulicami Warszawy przeszła manifestacja (zorganizowana  z inicjatywy studentów UW), domagająca się wznowienia działalności kultowego kina.  W 1997 roku Iluzjon przeniesiony został do dawnego kina Stolica przy ul. Narbutta 50 A.


Foyer kina Iluzjon - słynna posadzka, fot. FN
Budynek, wzniesiony w latach 50., wpisany do rejestru zabytków w 2008 roku został zakupiony przez Filmotekę Narodową ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (koszt inwestycji to około 18 mln zł). Wkrótce potem (styczeń 2009), z powodu przygotowań do prac modernizacyjnych, Iluzjon przeniesiony został do Biblioteki Narodowej, gdzie działał do końca maja 2012 roku. Od maja 2011 roku w zabytkowym budynku trwają prace remontowe. Remont jest przeprowadzany dzięki funduszom przekazywanym przez MKiDN (2009 r. - 340 tys. zł, 2010 r. – 266 tys. zł, 2011 r. – 7 mln 135 tys. zł, 2012 r. 7 mln 140 tys. zł). Dodatkowo z budżetu resortu zagwarantowano 4,6 mln zł. Iluzjon w unowocześnionej formie ma wznowić działalność pod mokotowskim adresem jesienią 2012.

Klasyka filmowa i nie tylko…
Filmoteka Narodowa, wykonując zapisy swojego statutu, a także statutu Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych (FIAF), w dużym stopniu  za pośrednictwem kina Iluzjon, zajmuje się upowszechnianiem sztuki filmowej. Repertuar Iluzjonu stanowi głównie klasyka filmowa prezentowana w cyklach tematycznych, retrospektywach i przeglądach, prezentowane są również filmy premierowe z oferty polskich dystrybutorów. We współpracy z partnerami (między innymi Goethe-Institut, British Council, Instytutem Francuskim, Włoskim Instytutem Kultury) organizowane są ponadto festiwale filmowe, takie jak: Planete Doc Review, Lato Filmów czy Afrykanera.

Od dziesięciu lat Iluzjon organizuje Święto Niemego Kina – imprezę, prezentującą nieme filmy z muzyką na żywo (dotychczas wystąpiły takie gwiazdy jak: Urszula Dudziak, Maciej Maleńczuk, Leszek Możdżer, Stanisław Soyka, Aga Zaryan, zespół Pink Freud i Voo Voo). Iluzjon gościł znanych twórców kina światowego i polskiego: Wernera Herzoga, Ulrikę Ottinger, Volkera Schlöndorffa, członków słynnej grupy Monty Python, Kena Russella, Jeana-Jacquesa Beineixa, Innę Czurikową, Anastazję Wertyńską, Karena Szachnazarowa, Andrzeja Wajdę, Krzysztofa Zanussiego, Marka Koterskiego, Piotra Dumałę, Dorotę Kędzierzawską, Danutę Szaflarską oraz Jerzego S. Stawińskiego i wielu innych. Stałym elementem działalności kina jest Akademia Filmowa.
Iluzjon Filmoteki Narodowej jest kinem cenionym przez mieszkańców stolicy. W 1998 roku w plebiscycie „Gazety Wyborczej” otrzymał tytuł „miejsca magicznego”, w 2001 roku. Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała Iluzjonowi wyróżnienie i medal „Zasłużony dla Warszawy”. W 2009 roku redakcja warszawskiego  dodatku „Gazety Wyborczej” - „Co Jest Grane?” przyznała Iluzjonowi „Wdechę”, czytelnicy zaś okrzyknęli kino „miejscem roku 2008”.

Foyer kina Iluzjon - słynna posadzka, fot. FN 

Historia i architektura budynku

Budynek kina Iluzjon na stołecznym Mokotowie (przy ul. Narbutta 50 A) zaprojektował w 1948 roku Mieczysław Piprek jako kino Stolica, które powstało w latach 1949 – 1950. Gmach jest przykładem architektury użyteczności publicznej okresu socrealizmu. Obiekt jest budynkiem wolnostojącym, jednokondygnacyjnym, o rozczłonkowanej bryle, wzniesionym na planie prostokąta z dostawioną od południa rotundą wejściową.

Bryła budynku składa się z trzech głównych elementów: niskiego, rozłożystego podium, rotundy wejściowej przykrytej płaską, koszową kopułą w południowej części budynku i wyniesionego znacznie ponad podium korpusu sali kinowej. Rotunda i budynek właściwy mieszczący salę kinową skomunikowane są łącznikiem. Forma budynku nawiązuje do pawilonów parkowych. Obiekt w zasadzie zachował się w pierwotnej formie. Autorzy projektu przebudowy kina – pracownia architektoniczna Żera2Architekci - ogólny stan techniczny budynku określili jako „zadowalający”, choć większość elementów wykazała duży stopień zużycia technicznego, wykluczający możliwość ich renowacji..

Nowy układ przestrzenny i funkcjonalny

Zakupiony w 2008 roku przez Filmotekę Narodową przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego budynek posiada status zabytku (wpis do rejestru zabytków pod numerem 713 A na podstawie decyzji: WKZ.D.US./41140-4/259/2006 z dn. 28 sierpnia 2006 roku).

Od kwietnia 2011 roku trwa modernizacja obiektu w celu jego adaptacji do przyszłej funkcji centrum sztuki filmowej. Modernizacja ta ma na celu przywrócenie funkcjonalności i re-standaryzację techniczną budynku. Inwestycja („Adaptacja i przebudowa zabytkowego budynku kina „Iluzjon” – Muzeum Sztuki Filmowej przy ul. Narbutta 50 A w Warszawie”) zakłada przekształcenie kina jednosalowego w dwusalowy obiekt wielofunkcyjny. Projekt architektoniczny został wykonany przez pracownię Żera2Architekci (znaną m.in. z przebudowy kin Relax i Feminy). Generalnym wykonawcą prac remontowo–budowlanych jest firma Complex Bud Sp. z o.o. Rozwiązania projektowe modernizacji kina Iluzjon pozytywnie zaopiniowane zostały przez Stołecznego Konserwatora Zabytków. 

Dwie sale kinowe

Projekt przewiduje organizację dwóch sal projekcji kinowej i jej zaekranowego zaplecza. Większa z sal zachowa charakter oryginalnego wystroju i zbliżone proporcje (263 miejsca), wzbogacona zostanie o scenę przed ekranem, która w nowej aranżacji zyska fosę orkiestrową (z zachowaniem zasady proscenium).
Wnętrze kina ulegnie zmianom adaptacyjnym zgodnie z ich nowym przeznaczeniem - foyer główne kina, rotunda wejściowa oraz wystrój dużej sali kinowej utrzymają swój historyczny wygląd. Oryginalne elementy wyposażenia wnętrza, m.in. tkanina na ścianach, gipsowe kartusze (wariacje na temat herbu Warszawy) czy gzymsy zostaną poddane pracom konserwatorskim i odtworzone. Zabytkowa rotunda wyposażona zostanie w monitory dotykowe z odsłuchem, które zapewnią widzom dostęp do zasobów cyfrowych Filmoteki Narodowej (filmów i ich tematycznych fragmentów, fotosów, plakatów i innych materiałów około filmowych).
Sala „mała” na 49 miejsc z widownią schodkową, przeznaczona do kameralnych pokazów, zostanie nowocześnie zaaranżowana i wyposażona w najnowszy sprzęt projekcyjny. Nowopowstała sala zostanie funkcjonalnie połączona z małym foyer, którego zasadniczym elementem będzie szklana ściana z zestawem monitorów prezentacyjnych – videowall, tym sposobem stworzy możliwość prezentowania wystaw z obszaru sztuk audiowizualnych.
Nazwy sal wyłoniono w drodze konkursu: sala duża będzie nazywała się „Stolica” na pamiątkę mieszczącego się w tym budynku od końca lat 40. kina „Stolica”. Mniejsza sala to „Mała Czarna”, odzwierciedla charakter sali, która będzie kameralną przestrzenią urządzoną w nowoczesnym stylu.

Przewidziana została również budowa pracowni dydaktycznej, w której prowadzone będą profesjonalne szkolenia w zakresie rekonstrukcji i produkcji filmowej. Reorganizacji ulegnie też obszar przyległy do ściany sali kinowej z jego adaptacją dla funkcji kas biletowych i baru kawowego, przedsionka światła i ciszy wejścia do sali kinowej oraz stref na siedziska dla oczekujących na seans.

Wizualizacja neonu na kinie, fot. FN

Prace budowlane zostały zakończone. Inwestycja jest na etapie prac wykończeniowych wystroju wnętrz. Okładzina na kinowych ścianach - tkanina żakardowa „Kolumny” autorstwa Zofii Matuszczyk-Cygańskiej związanej ze Spółdzielnią Artystów Ład (projekt ok. 1948 roku) odtwarzane są przed Instytut Włókiennictwa Przemysłowego w Łodzi. Podobnie jak w dwudziestoleciu międzywojennym, w latach 40. i 50., to głównie „Ład” wyposażał w meble i tkaniny warszawskie wnętrza użyteczności publicznej. Inwestor ma nadzieję na włączenie dwóch brytów tej tkaniny (po  uprzedniej konserwacji) do zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie.
W Pracowni Konserwacji Zabytków odtworzone zostały elementy ozdobne - gzymsy i gipsowe kartusze (wariacje na temat herbu Warszawy). Renowacji poddane zostały ponadto boazeria oraz parkiet dębowy. W najbliższym czasie planowane są: wykończenie małej sali w nawiązaniu do obecnych trendów w architekturze (beton architektoniczny, szkło, stal, kamień, posadzka granitowa), montaż instalacji multimedialnych oraz urządzeń dla osób niepełnosprawnych. Ostatnim etapem prac wykończeniowych będzie montaż: odtworzonej tkaniny, foteli kinowych w obu salach, wyposażenia kabin projekcyjnych  sal małej i dużej (aparatury projekcyjnej i zespołu ekranowego) oraz próby instalacyjne (m.in. nagłośnienie, ustawiania projektorów) przed ostatecznym zgłoszeniem do odbioru obiektu.

Aby podkreślić zabytkowy charakter budynku, nawiązać do początków jego istnienia – wczesnych lat 50. oraz „rozświetlić” iluzjonowym blaskiem kameralne otoczenie kina, inwestor chce zainstalować na wyeksponowanej rotundzie kina neon. We współpracy z nowopowstałym Muzeum Neonu oraz pracownią Abis Neon inwestor zaproponował projekt autorstwa Aleksandry Kot. Neon ten inspirowany jest warszawskimi reklamami świetlnymi popularnymi w latach 50., niemniej jednak osadzony jest w nowoczesnej stylistyce. Inwestor ma nadzieję, że projekt z aprobatą przyjęty zostanie przez Stołecznego Konserwatora Zabytków.




KS
FN/informacja własna
Ostatnia aktualizacja:  20.07.2012
Zobacz również
Gwiazda tygodnia: Mateusz Kościukiewicz
Jak radzą sobie kina w małych miejscowościach w Polsce?
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024
Scroll