Wystawa "Bez końca". Kto dzisiaj potrzebuje Kieślowskiego?

Z tej okazji w warszawskim kinie Kultura spotkali się: prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich Jacek Bromski, dyrektor Centrum Rafał Syska, słynny grafik Andrzej Pągowski oraz biograf reżysera Stanisław Zawiśliński. Spotkanie prowadziła Diana Dąbrowska.

Stanisław Zawiśliński, Rafał Syska, Jacek Bromski, Andrzej Pągowski, Diana Dąbrowska

Wyjątkowym gościem konferencji była Maria Kieślowska, wdowa po reżyserze, która objęła wystawę swoim patronatem.

- Dla mnie Krzysztof Kieślowski był starszym kolegą, ale dla naszej kinematografii to postać wyjątkowa. Zdobył uznanie młodej widowni na całym świecie, ma dzisiaj wielu followersów i wielu twórców przyznaje się do inspiracji jego filmami. W Azji, Chinach, w różnych krajach, kiedy taksówkarz dowiaduje się,że jestem z Polski, mówi najczęściej - Wałęsa, Lewandowski i... Kieślowski właśnie - opowiadał Jacek Bromski, prezes SFP, które jest głównym partnerem wystawy - Dla mojego pokolenia filmowców najważniejszym wydarzeniem związanym z Kieślowskim było jego wejście do filmu fabularnego. Wtedy mój kolega z ławki w szkole filmowej Julek Machulski zagrał w "Personelu". Do dzisiaj jest to dla mnie najważniejszy film Kieślowskiego. To była metafora PRL-u,od którego my z Julkiem się odżegnywaliśmy.

Maria Kieślowska

Wydarzenia związane z 80. rocznicą urodzin mistrza odbędą się w Łodzi, przede wszystkim w siedzibie Narodowego Centrum Kultury Filmowej. Będą to: multimedialna wystawa poświęcona reżyserowi, spotkania z artystami współpracującymi z reżyserem, okolicznościowe publikacje i wydarzenia towarzyszące. Osobnym punktem będzie odsłonięcie gwiazdy Mai Komorowskiej w Łódzkiej Alei Gwiazd. Potem wystawa pojedzie do centrum Kieślowskiego w Sokołowsku a następnie jej część zostanie wyeksponowana na FPFF w Gdyni. Różnorodność eksponatów, wśród których znajdą się oryginalne dokumenty, unikatowe obiekty, fotografie, nagrody i pamiątki, pozwoli nam zanurzyć się w świat filmów dokumentalnych i fabularnych reżysera. Wiele z tych dokumentów i obiektów techniki filmowej zostanie pokazanych publicznie po raz pierwszy.

Jacek Bromski

- Kieślowski miał w sobie nieprawdopodobną wrażliwość na drugiego człowieka, uważność, umiejętność przyglądania się ludziom. Wnikliwie patrzył na ludzi wywodzących się z innych, obcych mu środowisk i przyglądał się nim ze zrozumieniem. W jego filmach na przykład pojawiają się członkowie partii,ci z drugiej strony okna, bohaterowie niedostrzeżeni przez polskie kino. Kieślowski wszystkich starał się zrozumieć - zauważył profesor Rafał Syska. - Wydaje się, że dzisiaj tego zrozumienia najbardziej brakuje. Dlatego wystawa kładzie nacisk na dialog. Wiele z dialogów Kieślowskiego może być przeniesiona do dzisiejszej rzeczywistości i nie wymaga korekty.

Wizualnym symbolem wystawy jest plakat Andrzeja Pągowskiego, który składa się z dwóch elementów - dymu papierosowego i okularów. Andrzej Pągowski należał do stałych współpracowników reżysera. - Jako przeciwnik palenia cierpiałem, ale zawsze gdzieś ten papieros był. Krzysztof mimo swej sławy nie pchał się przed reflektory. Jest to portret artysty schowanego za woalem dymu, jednocześnie uważnie się przyglądającego - opowiadał Pągowski. Kieślowski używał pojęcia "uczciwego plakatu". - Mówił mi: na ulicy jest najpierw plakat, potem film w kinie. Albo ufał plakaciście albo nie, i wówczas nie szedł do kina. Bardzo przykładał się do pracy na linii reżyser - autor plakatu.

Andrzej Pągowski prezentuje plakat

Stanisław Zawiśliński, który pisał książki z reżyserem, ale jest też autorem jego znanych i wielokrotnie cytowanych monografii zauważył: - Minęło 25 lat, powstały książki, filmy, ale my się od Kieślowskiego oddalamy. Wrzuciliśmy go na ścieżkę interpretacji filmoznawczej. Ale Kieślowski to nie tylko reżyser, ale też człowiek, który stworzył pewną wizję. Jest inspirujący nie tylko dla filmowców, ale także dla filozofów, artystów plastyków, dziennikarzy - mówił Zawiśliński.Jego zdaniem żywym i nieodkrytym źródłem wiedzy o reżyserze jest ogrom wywiadów, jakie udzielił, jego notatki, zapiski. Czas, żeby je zebrać i opublikować. W interpretacji Zawiślińskiego Kieślowski to myśliciel.

Znamy Kieślowskiego jako reżysera, ale rzadko myślimy o tym, że był on czynnym, zaangażowanym członkiem filmowej społeczności. W okresie późnego PRL-u działał we władzach Stowarzyszenia Filmowców Polskich, wspierał młodych twórców. - My,którzy debiutowaliśmy w PRL-u mieliśmy środowiskową solidarność,która pomagała nam walczyć o nasze filmy. SFP było bastionem wspólnej walki z opresją polityczną,co kazało nam się razem trzymać. Młode pokolenie tego nie czuje, każdy zajęty jest dzisiaj swoimi filmami - mówił Jacek Bromski. - Mimo pesymizmu Kieślowski wielokrotnie w filmach przekazywał w gruncie rzeczy pozytywistyczną myśl,że trzeba budować, że będą klęski, będzie ciężko, ale trzeba. Tę myśl chcemy przekazać. Po wystawie wrócimy z przekonaniem, że to nie czas przeszły, ale teraźniejszy - spuentował Rafał Syska.

Stanisław Zawiśliński, Rafał Syska, Jacek Bromski, Andrzej Pągowski

Rocznicowe wydarzenia rozpoczną się 26 czerwca 2021 roku inauguracyjnym wernisażem wystawy o godzinie 15.00. Otwarcie wystawy będzie poprzedzone odsłonięciem gwiazdy Mai Komorowskiej w Łódzkiej Alei Gwiazd oraz spotkaniem z artystką. Wśród zaplanowanych na ten dzień atrakcji NCKF przewidziało również oprowadzanie kuratorskie oraz spotkanie okolicznościowe z artystami, których ścieżki zawodowe skrzyżowały się z twórczą drogą Krzysztofa Kieślowskiego. Planowana jest także plenerowa projekcja filmów "Z miasta Łodzi" i „Przypadek”. Kontynuacją wydarzeń, których rozpoczęciem jest otwarcie wystawy, będzie dwudniowa Międzynarodowa Konferencja „Illuminating the Archives. Film ArchivesAlive and Their Audiences” w Sokołowsku w dniach 28–29 czerwca 2021 roku i dostępne będą on-line.

fot. Jakub Kamiński / SFP