Antykryzysowe spotkanie branży filmowej: relacja ze spotkania

Odwołanie Karoliny Rozwód – katalizator kryzysu

Odwołanie dyrektorki PISF, Karoliny Rozwód, w październiku tego roku wywołało oburzenie w środowisku filmowym. „To była osoba, która miała zreformować instytut, wprowadzić większą transparentność i demokratyzację decyzji. Nie dano jej szansy na realizację tych planów” – powiedziała reżyserka Agnieszka Holland, reprezentująca Gildię Reżyserów Polskich.

Agnieszka Holland, Grzegorz Łoszewski, Michał Bielawki, Witold Płóciennik, Marta Chabros, Maciej Sobczyk, fot. Paweł Wodzyński/East News/SFP

W opinii uczestników spotkania to działanie prowadzi do destabilizacji instytucji, która i tak funkcjonowała w trudnych warunkach. „W momencie, gdy ogłoszony zostanie kolejny konkurs na dyrektora, najbardziej kompetentni kandydaci mogą nawet nie stanąć do rywalizacji, wiedząc, że nie będą mieć niezależności” – dodała Holland.

Maciej Sobczyk z Gildii Scenarzystów Polskich również zwrócił uwagę na brak stabilności w relacjach z ministerstwem: „Z poprzednim ministerstwem nie dało się współpracować z racji osobowych. To wszystko zaczęło się zmieniać. Powstała większa inicjatywa środowiskowa, a środowisko zaczęło się scalać. Po odwołaniu Śmigulskiego mieliśmy nadzieję na większą współpracę z ministerstwem i samorządność. Jednak zostaliśmy wprowadzeni w błąd. Wciąż nie wiemy, dlaczego Karolina Rozwód została odwołana. Co możemy zrobić? Pojawiają się głosy, że powinniśmy ostro zaprotestować.”

Kryzys finansowy i brak dialogu

Jednym z najpoważniejszych problemów, które omawiano na spotkaniu, jest pogłębiające się załamanie systemu finansowania kinematografii. „Koszty produkcji wzrosły o 20–30 proc., a środki na produkcje filmowe pozostają na tym samym poziomie. To jest droga donikąd, o czym świadczy fakt, że coraz więcej produkcji jest nierozliczona” – zauważył Grzegorz Łoszewski.

Łoszewski podkreślił również brak zaangażowania ministerstwa w dialog ze środowiskiem. „Kontakt z ministerstwem praktycznie się urwał. Jesteśmy zmuszeni działać sami, a w tej sytuacji trudno myśleć o normalności” – dodał.

Agnieszka Holland i Grzegorz Łoszewski, fot. Paweł Wodzyński/East News/SFP

Prezes wskazał szereg zaległych spraw, które utknęły albo nie zostały podjęte przez ministerstwo: Forum Prawa Autorskiego i Forum Rynku Audiowizualnego, ustawa o sponsoringu w kulturze, ustawa o zabezpieczeniu społecznym artystów zawodowych, nieprawidłowości w dystrybucji środków z KPO oraz fatalne zarządzanie Programami Operacyjnymi.

– Zauważyliśmy, że z dokumentu dotyczącego Programów Operacyjnych usunięto wstęp, który wyjaśniał cele PISF jako instytucji wspierającej kino artystyczne. To wydaje się symptomatyczne i budzi nasze obawy. Uważamy, że to sformułowanie powinno zostać przywrócone – zwrócił uwagę Michał Bielawski z Gildii Polskich Reżyserów Dokumentalnych.

Fatalne warunki pracy

Przedstawiciel Związku Zawodowego Filmowców, Witold Płóciennik, wskazał na wyniki badań dotyczących warunków pracy w branży. „67 proc. osób pracuje w nadgodzinach, dzień pracy wynosi średnio 13 godzin, a twórcy często nie są w stanie wyegzekwować płatności za swoją pracę” – powiedział Płóciennik.

To właśnie niepewność finansowa i zatory płatnicze skłaniają wielu twórców do odchodzenia z branży filmowej na rzecz telewizji lub platform streamingowych, które gwarantują stabilniejsze warunki.

Międzynarodowe straty i utrata wiarygodności

Reżyserka Agnieszka Holland przytoczyła przykład trudności w pozyskiwaniu międzynarodowych środków na produkcje. „Kiedy realizowaliśmy film o Franzu Kafce, bank francuski odmówił nam kredytu, uznając, że dokumenty z PISF i TVP są niewiarygodne. Bez takich kredytów trudno dziś robić filmy” – mówiła Holland.

Wielu twórców podkreślało, że bez zmian w podejściu ministerstwa polska produkcja filmowa może stracić niezależność i zostać zdominowana przez interesy platform streamingowych.

Apele o dialog i działania

Spotkanie zakończyło się postulatem stanowczych rozmów z MKIDN. „Nie musimy się lubić, ale powinniśmy rozmawiać” – stwierdził Łoszewski. Branża liczy, że zaplanowane na 17 grudnia spotkanie z ministrą kultury Hanną Wróblewską pozwoli na wypracowanie konstruktywnych rozwiązań.

„Musimy wymagać, bo jeśli przestaniemy, przestaniemy też istnieć jako niezależna kinematografia” – powiedziała Marta Chabros, reprezentantka Stowarzyszenia Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC.

Środowisko filmowe liczy na to, że znajdzie wspólny język z ministerstwem i powstrzyma dalszą destrukcję polskiego kina. Spotkanie jest zaplanowane na 17 grudnia 2024.

Antykryzysowe spotkanie branży filmowej odbyło się 9 grudnia 2024 roku w warszawskim kinie Kultura.

Relacja ze spotkania – Polskie Radio (plik mp3)