Gwiazda Jacka Bromskiego na Piotrkowskiej

Jacek Bromski w dorobku reżyserskim ma ponad 20 filmów i seriali telewizyjnych. Wyreżyserował m.in.: „Zabij mnie, glino”, „Sztukę kochania”, „Dzieci i ryby”, „To ja, złodziej”, „Anatomię zła”, „Bilet na księżyc” oraz serię filmów fabularnych i seriali „U Pana Boga za piecem”. 45 lat temu ukończył Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Tam powstały jego szkolne etiudy, a także – co przypomniała na ceremonii odsłonięcia gwiazdy wiceprezydentka Łodzi Małgorzata Moskwa – Wodnicka, jeden z jego najpopularniejszych filmów – „Kariera Nikosia Dyzmy”, który dzisiaj może być fabularnym przewodnikiem po łódzkich plenerach i wnętrzach.

fot. Natalia Zdziebczyńska/East News/SFP

Uroczystość odsłonięcia gwiazdy – 96. w  „Alei Sław” – odbyła się 9 maja 2023 roku przy ulicy Piotrkowskiej 68. Ceremonię zorganizowało Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi przy udziale Urzędu Miasta Łodzi, reprezentowanego przez panią wiceprezydentkę oraz dyrektora Departamentu Kultury Jacka Grudnia.  W krótkiej uroczystości udział wzięli członkowie Łódzkiego Oddziału SFP, twórcy,  rodzina, przyjaciele i współpracownicy reżysera ale przede wszystkim wierni widzowie.  Obecnych przywitała reprezentująca NCKF Diana Dąbrowska. Profesor Rafał Syska, dyrektor NCKF, wygłosił laudację, w której przypomniał dorobek artystyczny reżysera oraz jego wieloletnią działalność społeczną jako prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. – Ogromne podziękowanie za filmy, seriale, za promowanie nie tylko Łodzi Filmowej, ale filmu i ludzi filmu, gdyż przewodniczy pan od 1996 roku SFP – mówiła wiceprezydent Moskwa - Wodnicka. – Ogromna publiczność, jaką pan stworzył przez te lata pokazuje, że jest Pan wyjątkową osobowością w środowisku filmowym. Dokładnie 18 maja rok temu brałam udział w odsłonięciu gwiazdy SFP. Jesteśmy zaszczyceni, że możemy dzisiaj tę gwiazdę przekazać, to podziękowanie w imieniu miasta i środowiska filmowego w Łodzi.

Laudację na cześć Jacka Bromskiego  wygłosił profesor Rafał Syska. – Rozróżnienia na kino autorskie i dla publiczności nie mają sensu. To co pan Jacek Bromski stworzył w swoich filmach to w świetnych proporcjach połączenie czegoś, co związane jest z kinem autorskim, gdyż jest nie tylko reżyserem, ale także scenarzystą, ale również czegoś niesłychanie ważnego, co w kinie jest wartością nadrzędną – profesjonalizmu. Rafał Syska wymieniał filmy laureata – m.in. „Alicję”, „Zabij mnie glino”, „Sztukę kochania”. - Jacek Bromski  bardzo lubi swoich bohaterów, nawet jeśli nie są nieskazitelni, jest w nich pewne ciepło. Szacunek, ale delikatność, która jest do nich skierowana. Czy to Janusz Gajos, czy Krzysztof Stroiński, czy aktorzy z Białostockiego Teatru Lalek, czy naturszczycy - chłopcy z „To ja złodziej”.

-  Bardzo jestem zmieszany, czuję się przytłoczony. 93. gwiazda, dzięki, że zmieściłem się w pierwszej setce – żartował reżyser. – Dziękuję, że mogę odsłonić gwiazdę w mieście, w którym spędziłem cudowne lata w Szkole Filmowej i które z wielką przyjemnością odkryłem na nowo kręcąc „Karierę Nikosia Dyzmy”.

Jacek Bromski i Grażyna Torbicka, fot. Natalia Zdziebczyńska/East News/SFP

Po uroczystości publiczność i goście wzięli udział w spotkaniu w klubie 77, które ze swadą prowadziła Grażyna Torbicka. Rozmawiała z reżyserem o początkach kariery, o debiutanckiej „Alicji”, o pracy producenta w Studiu Filmowym „Zebra”, które wspólnie prowadził z przyjacielem z roku Juliuszem Machulskim, o kolejnych filmach, a także o działalności na rzecz środowiska filmowego i o młodych filmowcach, którzy od wielu lat realizują swoje pomysły w działającym przy SFP Studiu Munka.

Dominik Skoczek, Sylwia Biaduń, Jacek Bromski, Adrianna Pierścionek-Podogrodzka, fot. Natalia Zdziebczyńska/East News/SFP

Sylwetka laureata
(informacja przygotowana przez Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi)

Pochodzący z Wrocławia Bromski (ur. 19 grudnia 1946 r.) studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1965-1970) i polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (1972-1974). W 1980 roku, dwa lata po zdobyciu dyplomu łódzkiej Szkoły Filmowej, Jacek Bromski z Jerzym Gruzą wyreżyserował „Alicję” – film muzyczny na motywach powieści Lewisa Carolla. Cztery lata później Bromski zadebiutował w telewizji. Za pełnometrażową „Ceremonię pogrzebową” został uhonorowany na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku w 1985 roku nagrodą za debiut. Następne filmy tylko potwierdzały jego kunszt. W tym roku mija 35 lat od premiery „Zabij mnie, glino” (Nagroda Szefa Kinematografii). A że twórca „umie trzymać w napięciu – woli bawić”, jak napisze później Maciej Maniewski w „Kinie” (7.08.1999), Bromski niemal w tym samym czasie tworzył komedię (reżyseria, scenariusz) „Sztukę kochania”, którą publiczność uznała za film roku. Zarówno „Zabij mnie, glino”, jak i „Sztuka kochania” należą do najchętniej oglądanych polskich filmów lat 80. Do tych niezwykle lubianych przez widzów dzieł Bromskiego szybko doszła komedia „U Pana Boga za piecem”. W tym roku mija ćwierć wieku od powstania tej ciepłej opowieści osadzonej na polskiej prowincji pogranicza polsko-białoruskiego. Na 23. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni otrzymała rekordową liczbę nagród (7). Przyznano je m.in. za: reżyserię, scenariusz, drugoplanową rolę męską, dźwięk, najlepszą komedię (nagroda prezydenta Gdyni) oraz dla reżysera najdłużej oklaskiwanego filmu („Złoty klakier”). „U Pana Boga za piecem” doceniano także na wielu innych festiwalach. Do tego uznania doszły wyróżnienia, także międzynarodowe, za „U Pana Boga w ogródku” i „U Pana Boga za miedzą”. Na koniec 2023 roku zapowiadana jest premiera czwartej części tej serii – „U Pana Boga w Królowym Moście” – zarówno fabuły, jak i serialu. Będzie to szczególny film, także ze względu na ostatnią rolę Emiliana Kamińskiego, który w komediowej serii Bromskiego zagrał „nawróconego” gangstera Jerzego Bociana.

„To ja, złodziej”, gorzka komedia obyczajowa o nastoletnich złodziejach samochodów, jest filmem, który z dorobku Jacka Bromskiego otrzymał największą liczbę międzynarodowych nagród festiwalowych. W 2001 roku uhonorowano go Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mar del Plata, nagrodą za scenariusz i wyróżnieniem jury ekumenicznego, a na Wine Country Film Festival w Kalifornii otrzymał nagrody za scenariusz i reżyserię.

Niezwykłą popularnością wciąż cieszą się komedie „Dzieci i ryby” i „Kariera Nikosia Dyzmy”. Warto zauważyć, że „Kariera…” – jeden z największych przebojów kinowych 2002 roku – niemal w całości realizowana była w Łodzi – w słynnych plenerach (m.in. park im. księcia Józefa Poniatowskiego) i wnętrzach (m.in. pałac Izraela Poznańskiego).

W 2023 roku mija też 35 lat od założenia przez Jacka Bromskiego z Juliuszem Machulskim i Jackiem Moczydłowskim Zespołu Filmowego „Zebra” (obecnie Studio Filmowe „Zebra”). To w nim był koproducentem takich cenionych filmów, jak „Kiler”, „Kiler-ów 2-óch” (oba Juliusza Machulskiego), „Psy” (Władysława Pasikowskiego). Jako koproducent otrzymał trzy statuetki Złotych Lwów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za: „Historie miłosne” Jerzego Stuhra (1995), „Dług” Krzysztofa Krauze (1999) i „Dzień świra” Marka Koterskiego (2002).

Jacek Bromski to wybitny twórca, ale także aktywny działacz kultury. Od 1996 roku jest prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, założycielem działającego przy SFP – Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych (ZAPA). Współorganizował Polski Instytut Sztuki Filmowej, był pierwszym przewodniczącym rady PISF. Był członkiem Komitetu Kinematografii, wiceprezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Autorów Filmowych AIDAA. Jako ekspert współpracował m.in. z: Kancelarią Prezydenta RP, Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, Komisją Kultury i Środków Przekazu Sejmu RP, Europejską Komisją Kultury i Środków Przekazu. Brał czynny udział w tworzeniu najważniejszych dla środowiska audiowizualnego aktów prawnych, jak m.in. ustawa o kinematografii bądź kolejne nowelizacje ustawy o prawie autorskim.

Został odznaczony srebrnym (2005) i złotym (2015) medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. 14 maja 2022 roku Jacek Bromski w Łódzkiej Alei Gwiazd odsłonił gwiazdę Stowarzyszenia Filmowców Polskich.