Nowa książka Małgorzaty Radkiewicz o reżyserkach

Prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz w „Refleksjach zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej“ prezentuje różnorodne głosy twórcze kobiet w kinie, by ukazać podejmowaną przez nie refleksję, a tym samym podkreślić ich obecność i znaczenie w historii myśli filmowej. Kolejne rozdziały poświęcone są przemyśleniom Alice Guy-Blaché, Germaine Dulac, Mai Deren, Laury Mulvey, Trinh T. Minh-ha oraz Aleksandry Juhasz, odnoszącym się do własnego dorobku filmowego, jak i do znacznie szerszej problematyki, związanej z określonymi nurtami artystycznymi i intelektualnymi oraz realiami społeczno-kulturowymi.

Książka jest współfinansowana przez miasto stołeczne Warszawa w ramach projektu Akademia filmu awangardowego oraz Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej. Wydawcami książki są Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundacja Okonakino i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Książka dostępna jest już w sprzedaży w cenie 42 zł pod tym linkiem: https://www.againstgravity.pl/films/refleksje-zza-kamery

Organizatorami Akademii filmu awangardowego są: Fundacja Okonakino i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Akademia filmu awangardowego jest współfinansowana przez m.st. Warszawa.

O książce „Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej”
Każda z zaprezentowanych w książce reżyserek-teoretyczek nieco odmiennie wyjaśnia potrzebę równoczesnego uprawiania twórczości filmowej i pisarskiej. Dla Alice Guy-Blaché zapisywanie wspomnień było sposobem na odniesienie się do epoki pionierskiej. A równocześnie na zaznaczenie w niej swojej obecności jako kreatorki kinowego warsztatu oraz prekursorki w zakresie pracy na planie w wielofunkcyjnej roli metteur en scène. Liczne, różnorodne formy przekazu, używane przez Germaine Dulac, pozwalały jej podjąć najważniejsze kwestie dla rozwoju kina jako sztuki oraz artystycznych ruchów awangardowych, w których widziała miejsce na swobodę twórczą, nieskrępowaną wymogami komercji. Maya Deren, pisząc swoją książkę, zastosowała konwencję anagramu, starając się powiązać w całość rozważania na temat sztuki, formy i filmu oraz fascynujących ją zjawisk kulturowych. W dorobku Laury Mulvey przewijają się wątki związane z jej najbardziej znaną koncepcją męskiego władcy spojrzenia, ale także z kwestią ukazywania i problematyzowania doświadczeń kobiet, zwłaszcza aktywnych artystek. Motyw twórczości kobiet powraca w pracach Trinh T. Minh-ha, łączącej wątki postkolonialne i queerowe w refleksji nad tożsamością oraz jej obrazami, zwłaszcza w kontekście doświadczeń migracji i przemieszczenia. Do problematyki tożsamości nawiązuje też Alexandra Juhasz, która w swoich rozważaniach teoretycznych odnosi się do, jak to określa, feministycznej historii mediów (oraz kina amerykańskiego), a także do aktywizmu związanego z AIDS i środowiskiem queerowym. Równie ważna co sama twórczość kobiet jest dla Juhasz jej archiwizacja, pozwalająca stworzyć lub/i podtrzymać więzi międzypokoleniowe oraz przepływ wiedzy i doświadczeń. Włączenie do książki sześciu różnych reżyserek-teoretyczek jest również próbą połączenia przedstawicielek odmiennych generacji, by zaznaczyć ciągłości tradycji uprawiania przez kobiety refleksji o kinie i formie filmowej.

Prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz – filmoznawczyni, pracuje w Instytucie Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zajmuje się kinem współczesnym, problematyką tożsamości kulturowej oraz twórczością kobiet w filmie, fotografii i sztuce. Wyrazem jej zainteresowań są publikacje: "W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter" (2001), "Władczynie spojrzenia. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek" (2010). Ponadto autorka książek: "Derek Jarman. Portret indywidualisty" (2003), "Młode wilki polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90." (2006) oraz "Oblicza kina queer" (2014). W latach 2015-2018 Koordynatorka projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki: „Pionierki z kamerą. Kobiety w kinie i fotografii w Galicji 1896-1945”. Jako stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2015 prowadziła badania, których efektem jest  monografia:  "Modernistyki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918-1939" (2016). Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Zasiada w Radzie Muzeum Fotografii w Krakowie.