Nie żyje Jerzy Trela

Jerzy Trela urodził się 14 marca 1942 roku w Leńczach, w 1961 ukończył Liceum Plastyczne w Krakowie. Po maturze przez cztery lata pracował w Domu Kultury w Nowej Hucie jako plastyk, scenograf i aktor teatru lalek. Od 1964 r. był w zespole Teatru Groteska, w drugiej połowie lat 60. współtworzył Teatr STU. Po studiach w krakowskiej PWST (ukończonych w 1969 r.) i jednosezonowym angażu w Teatrze Rozmaitości, został zaproszony do zespołu Starego Teatru, w którym zadebiutował rolą Filipa w przedstawieniu "Król Mięsopust" Rymkiewicza w reżyserii Bogdana Hussakowskiego.

Na wielkim ekranie zadebiutował w niewielką rolą w "Soli ziemi czarnej" (1970) Kazimierza Kutza. Wcześniej wystąpił w czasie studiów w  serialu "Stawka większa niż życie". Ma na koncie współprace z najważniejszymi polskimi reżyserami: Wojciechem Jerzym Hasem ("Sanatorium pod Klepsydrą"), Krzysztofem Kieślowskim ("Spokój", "Trzy kolory: Biały", "Dekalog IX"), Jerzym Hoffmanem ("Znachor", "Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem"), Andrzejem Wajdą ("Człowiek z żelaza", "Danton", "Pierścionek z orłem w koronie", "Pan Tadeusz"), Agnieszką Holland ("Kobieta samotna"), Filipem Bajonem ("Magnat"), Andrzejem Żuławskim ("Na srebrnym globie"), Jerzego Kawalerowicza ("Quo vadis"), Piotrem Szulkinem ("Ubu król"), Januszem Morgensternem ("Kolumbowie") czy Pawłem Pawlikowskim (oscarowa "Ida").

Widzowie znają go również z ról komediowych m.in. "Anioł w Krakowie" i "Zakochany anioł" Artura Więcka, w których wcielił się w sympatycznego kloszarda "Szajbuska", "Być jak Kazimierz Deyna" Anny Wieczur-Bluszcz czy "Król życia" Jerzego Zielińskiego. Występował też w serialach m.in. "Kolumbowie", "Królowa Bona", "Ekstradycja 2" czy "Artyści".

Trela zapisał się jako odtwórca wybitnych kreacji scenicznych. Jego ważniejsze role teatralne to m.in. Piotr w "Żegnaj Judaszu" Ireneusza Iredyńskiego, w reż. Konrada Swinarskiego (1971); Gustaw, Konrad w "Dziadach" Mickiewicza, w reż. Konrada Swinarskiego (1973); Konrad w "Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego, również w reż. Swinarskiego (1974); Jasza w "Wiśniowym Sadzie" Antoniego Czechowa, w reż. Jerzego Jarockiego (1975); Raskolnikow w "Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego, w reż. Macieja Prusa (1977); Klaudiusz w "Hamlecie"Szekspira, w reż. Andrzeja Wajdy (1981); Samuel w "Sędziach"Wyspiańskiego, w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1999). Szkołę aktorskiego rzemiosła Trela otrzymał pracując m.in. pod okiem Jerzego Jarockiego.

Jerzy Trela przez wiele lat uczył aktorskiego rzemiosła studentów PWST w Krakowie, w latach 1984-1990 był rektorem uczelni.

W 1996 roku otrzymał Złotego Lwa na festiwalu w Gdyni za drugoplanową rolę w filmie "Autoportret z kochanką" w reżyserii Radosława Piwowarskiego. W 2002 roku przyznano mu Orła za występ w "Quo Vadis". Został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2022 roku krakowska Rada Miasta nadała Jerzemu Treli tytuł Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

"Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy wiadomość, że dzisiaj zmarł Jerzy Trela - wspaniały aktor, cudowny człowiek, legenda teatru polskiego - nasz kolega. Każde słowa wydają się w tej chwili niewystarczające. Łączymy się w bólu z Rodziną i Bliskimi" - napisali przedstawiciele Starego Teatru na Facebooku.

"Smutny dzień dla polskiej kultury i teatru. Rano zmarł Ignacy Gogolewski, a teraz informacja z Krakowa. Nie żyje Jerzy Trela, wielkość absolutna. Gigant sceny. Żył 80 lat. Dwóch Gustawów - Konradów w jeden dzień" - napisał ks. Andrzej Luter.