Zdzisław Kaczmarek z pokorą wobec rzeczywistości

Zdzisław Kaczmarek jest łodzianinem, absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Łódzkiej (1964) oraz Wydziału Operatorskiego tamtejszej Szkoły Filmowej (1970). Podczas studiów zrobił zdjęcia do wielu etiud swoich kolegów studiujących na Wydziale Reżyserii, są to m.in. „Tramwaj” (1966) Krzysztofa Kieślowskiego, „Wszystko dla pań” (1968), „Nadzieje i uczucia” (1968) oraz „Wino mszalne” (1969) Witolda Orzechowskiego. Tuż po studiach, w latach 1970-1972, związał się z warszawską Wytwórnią Filmową „Czołówka”, gdzie pracował m.in. przy dokumentach Grzegorza Królikiewicza („Pamiętamy Lenina”, 1970) i Wojciecha Wiszniewskiego („A ona za nim płakała”, 1970).

W 1975 roku zadebiutował jako operator fabuły, robiąc zdjęcia do „Lekcji miłości” (1975) Zbigniewa Kamińskiego, która weszła do nowelowego filmu kinowego „CDN” (1975). Ma na swym koncie zdjęcia do wielu telewizyjnych i kinowych filmów fabularnych, m.in. „Rytmu serca” (1977) i „Pani Bovary to ja” (1977) Zbigniewa Kamińskiego, „Ciuciubabki” (1977) i „Kochanków mojej mamy” (1985) Radosława Piwowarskiego, „Myszy” (1979) Wiktora Skrzyneckiego, „Hotelu klasy lux” (1979) i „Drogi” (1980) Ryszarda Bera, „Grzesznego żywota Franciszka Buły” (1979) Janusza Kidawy, „Misia” (1980) Stanisława Barei, „Przypadków Piotra S.” (1981) Stanisława Jędryki, „Scen dziecięcych z życia prowincji” (1985) i „Śmierci Johna L.” (1987) Tomasza Zygadły, „Cesarskiego cięcia” (1987) Stanisława Moszuka, „Co lubią tygrysy” (1989) Krzysztofa Nowaka, a także popularnych seriali, jak „Układ krążenia” (1978) Andrzeja Titkowa, „Popielec” (1982) Ryszarda Bera i „Szaleństwa panny Ewy” (1983) Kazimierza Tarnasa.

Kaczmarek to operator wszechstronny, autor zdjęć do wielu – różnorodnych pod względem zarówno treści, jaki i formy – dokumentów, takich jak m.in.: „Namysłowski” (1978) Tomasza Lengrena, „Autobiografia pośmiertna kaskadera Fusa” (1993) Henryka Dederki, „Kino, kino, kino” (1994) Andrzeja Czekalskiego, „Kern” (2009), „Wieczny tułacz” (2012), „Mit o Szarym” (2012) i „Obydwoje” (2017) Grzegorza Królikiewicza.

Często na planie pełnił także funkcję operatora kamery, był szwenkierem podczas realizacji tak znaczących filmów, jak m.in. „Przez dziewięć mostów” (1971) Ryszarda Bera, „Niedziela Barabasza” (1971) Janusza Kondratiuka, „Na wylot” (1972) Grzegorza Królikiewicza, „Profesor na drodze” (1973) Zbigniewa Chmielewskiego, „Brzydkie kaczątko” (1973) Tomasza Zygadły, „Pozwólcie nam do woli fruwać nad ogrodem” (1974) Stanisława Latałły, „Przepraszam, czy tu biją?” (1976) Marka Piwowskiego. Jest także producentem dwóch dokumentów poświęconych zasłużonym ludziom polskiego filmu – Wandzie Jakubowskiej („Kino, kino, kino”) i Krzysztofowi Fusowi („Autobiografia pośmiertna kaskadera Fusa”).

„Kaczmarek jest operatorem minimalistą, stara się używać jak najmniej światła sztucznego. Pokorny wobec rzeczywistości, którą obejmuje obiektywem kamery, nigdy nie wychodzi przed szereg: uważa, że zdjęcia są w filmie tym więcej warte, im bardziej są wobec niego służebne″ - mówi o nim Radosław Piwowarski. Wiele filmów z jego zdjęciami – właśnie służebnymi, znakomicie korespondującymi z zamysłem reżysera – zostało uhonorowanych znaczącymi nagrodami, m.in. „Pani Bovary to ja” w Locarno (1977), „Rytm serca” w Berlinie (1979), „Mysz” w Monachium (1980), „Grzeszny żywot Franciszka Buły” w San Remo (1981), „Cesarskie cięcie” w Monte Carlo (1989), a „Droga” ma na swym koncie prestiżową statuetkę Prix Italia (1981).