„Śmierć Zygielbojma” w Konkursie Filmów Polskich na EnergaCAMERIMAGE

Wcześniej film Ryszarda Brylskiego pokazywany był w Konkursie Głównym 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Do kin wejdzie 5 listopada.

Akcja zaczyna się w maju 1943 r., gdy członek polskiego rządu na uchodźstwie, Szmul Zygielbojm (Wojciech Mecwaldowski), popełnia samobójstwo w Londynie. Dochodzenie prowadzone przez brytyjskiego koronera daje podstawy do poznania jego losu przez dziennikarza "The Times" (Jack Roth). Dochodzenie pokazuje, że samobójstwo było aktem rozpaczy z powodu obojętności państw alianckich na eksterminację Żydów.

Szmul Mordechaj Zygielbojm – polsko-żydowski polityk lewicowy, członek Bundu, pełnił funkcję sekretarza generalnego Sekcji Żydowskiej Centralnej Komisji Związków Zawodowych, był radnym miejskim Warszawy, przez krótki czas należał do Judenratu (Rady Żydowskiej).

Po rozpoczęciu II wojny światowej był jednym z organizatorów nielegalnej działalności Bundu w Warszawie. Stanowczo sprzeciwiał się koncepcji utworzenia w stolicy getta. Wzywał do stawienia oporu. Za działalność polityczną i publiczny sprzeciw groził mu areszt. Na początku 1940 roku, za namową partyjnych towarzyszy, wyjechał z Polski do Brukseli, potem do Francji, a stamtąd do Stanów Zjednoczonych, gdzie włączył się w działalność Amerykańskiej Reprezentacji Bundu. Wszędzie publicznie wygłaszał odczyty na temat dramatycznej sytuacji Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce. W lutym 1942 roku Zygielbojm został mianowany członkiem Rady Narodowej RP w Londynie - organu doradczego polskiego rządu na uchodźstwie. Raporty o dramatycznej sytuacji w gettach i masowej eksterminacji Żydów otrzymywał od polskiego podziemia i organizacji żydowskich w kraju. W grudniu 1942 roku,z tragicznym apelem od partyjnych towarzyszy w Warszawie, do Zygielbojma przybył Jan Karski. Zygielbojm apelował do Aliantów, wysłał list do amerykańskiego prezydenta, przemawiał na antenie BBC. Bezskutecznie. W nocy z 11 na 12 maja 1943 roku, cztery dni przed upadkiem powstania w getcie warszawskim, Szmul Zygielbojm popełnił samobójstwo.

- Mam nadzieję, że historia Szmula Zygielbojma, uwieczniona w filmie w reżyserii Ryszarda Brylskiego, trafi do szerokich kręgów społeczeństwa w kraju i na świecie, w tym młodzieży szkolnej. Niech ten epizod historii Holokaustu w Polsce już nigdy nie pozostanie zapomniany - podkreśla Albert Stankowski – dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego, które powstaje w stolicy.

Główne role grają Jack Roth i Wojciech Mecwaldowski. Partnerują im Karolina Gruszka, William Barwick, Dobromir Dymecki, Marcin Bosak, Paweł Ciołkosz, Robert Gonera, Aleksandra Popławska. Muzykę do filmu skomponował Jan A.P. Kaczmarek.

Producentem był zmarły w ubiegłym roku Włodzimierz Niderhaus (WFDiF). Współfinansowanie zapewniły Polski Instytut Sztuki Filmowej i Polska Fundacja Narodowa.