Ryszard Kaczyński – z kraju i ze świata

Ryszard Kaczyński, który urodził się 17 lipca 1941 roku w Warszawie, jest absolwentem Wydziału Prawa, a także dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku związał się ze Studiem Filmowym „Kalejdoskop”. Zanim zadebiutował jako reżyser filmów dokumentalnych, zaczynał od pisania dla innych. Jego scenariusze przenosili na ekran m.in.: Piotr Morawski („Ambasador Atlantydy”, 1993), Feliks Falk („Dyskretny urok salonów polskich w Paryżu”, 1995; „Dyskretny urok salonów polskich poza Paryżem”, 1995), Jacek Butrymowicz („Czekoladowa dynastia”, 1995), Maria Zmarz-Koczanowicz („Miłość bez wizy”, 2001).

W 1999 roku Morawski zrealizował – przy wydatnej pomocy scenariuszowej i reżyserskiej Kaczyńskiego – dokument „Tata, I love you”, o piątce rodzeństwa z Domu Dziecka w Szklarskiej Porębie adoptowanej przez amerykańskie małżeństwo z St. Louis. Ten ich wspólny dokument został uhonorowany Srebrnym Lajkonikiem na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie (1999). Sześć lat później Morawski i Kaczyński nakręcili „Dom nad Missisipi” (2005), przejmującą kontynuację tamtej opowieści, w której przedstawili narastające problemy, z jakimi się zetknęli – zarówno dzieci, jak i ich przybrani rodzice – w całkowicie nowej dla nich rzeczywistości. Do swych bohaterów dokumentaliści powrócili jeszcze raz kilka lat później w „Obietnicy dzieciństwa” (2013). Losy dzieci okazały się tragiczne. Poniżane, bite, szybko porozdzielane przez adopcyjnych rodziców straciły ze sobą kontakt. Z inicjatywy filmowców doszło do spotkania rodzeństwa po latach traumatycznej rozłąki. „Obietnice dzieciństwa” zostały nagrodzone na festiwalach w Chicago (2013), Nowym Jorku (2015), Katarze (2015) i Kielcach (2014).

„Amerykańską” problematykę podejmują także obaj dokumentaliści w efektownym „Amerykaninie w PRL-u” (2009), nagrodzonym w Nowym Jorku (2010) i Houston (2010), a także na Festiwalu Form Dokumentalnych NURT w Kielcach (2009). „Za wyrafinowany i przenikliwy opis wizyty Roberta Kennedy'ego w PRL-u, odkrywczo pokazujący zderzenie dwóch światów” – brzmi jurorskie uzasadnienie tego ostatniego festiwalu.

Kaczyński ma na swym koncie również kilka dokumentów zrealizowanych samodzielnie w Studiu Filmowym „Kalejdoskop”, m.in. „Zwrotnice nadziei” (1999), „Helwet znad Czarnej Hańczy” (2000), „Concorde z jasnego nieba” (2001), „Radość soboty. W poszukiwaniu Archiwum Ringelbluma” (2005).