Apel środowisk kreatywnych w sprawie systemu wsparcia artystów zawodowych

Proponowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu projekt ustawy stwarza kilkudziesięciu profesjom i kilkudziesięciu tysiącom ludzi polskiej kultury godne warunki do życia i pracy, a także daje polskiej kulturze realne wsparcie i równe szanse w konkurowaniu na międzynarodowej scenie. Polscy twórcy tracą co roku miliony euro z powodu anachronicznych przepisów dotyczących opłaty reprograficznej. Niemieccy artyści otrzymują rocznie ponad 330 mln euro rekompensaty, francuscy 277 mln euro, podczas gdy w Polsce jest to zaledwie 1,6 mln euro.

Projekt ustawy, który powstał przy ścisłej współpracy resortu kultury ze środowiskami twórców, to efekt kilku lat wewnętrznych dyskusji i współpracy ponad podziałami. Polska jest jednym z ostatnich krajów w Europie, w których branża technologiczna zarabia na dozwolonym używaniu treści, nie płacąc przy tym odpowiedniej rekompensaty ich twórcom.

Dyskusja o relacjach kultury i sektora technologicznego, który rozwija się dzięki dziełom artystów, toczy się od lat nie tylko w Polsce. Ostatnio przyłączyły się do niej także gwiazdy brytyjskiego kina, takie jak choćby znana z serialu „The Crown” Olivia Colman, postulując nałożenie w Wielkiej Brytanii odpowiednika opłaty reprograficznej na sprzedaż urządzeń, takich jak m.in. telefony komórkowe i laptopy.

***

Warszawa, 15 lipca 2021 r.

APEL ŚRODOWISK KREATYWNYCH W SPRAWIE SYSTEMU WSPARCIA ARTYSTÓW ZAWODOWYCH

Polskie środowiska kreatywne, ponad wszelkimi podziałami, zdecydowanie popierają działania zmierzające do zbudowania kompleksowego systemu wsparcia artystów zawodowych. Na ustawę o uprawnieniach artysty zawodowego przygotowywaną przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu polska branża kreatywna czeka niecierpliwie od kilkunastu lat. Pandemia pokazała, że nie ma czasu do stracenia.

Jednogłośnie apelujemy o uwzględnienie w systemie rekompensaty reprograficznej także smartfonów. To właśnie one są dziś osobistymi centrami kultury i symboliczna opłata od nich powinna stanowić podstawę systemu wsparcia dla artystów. Nie rozumiemy, dlaczego Polska miałaby nie wprowadzić takiej opłaty w minimalnej wysokości, zgodnie z rozwiązaniami obowiązującymi w zdecydowanej większości państw w Europie.

Dla porównania przedstawiamy kwoty rekompensaty reprograficznej w innych krajach*.

Te liczby mówią same za siebie.
332 mln euro – Niemcy
277 mln euro – Francja
127 mln euro – Włochy
27 mln euro – Węgry
1,6 mln euro – Polska

*dane za 2018 rok, dot. urządzeń audio i wideo, więcej informacji na www.artystazawodowy.pl

Wierzymy, że politycy rozumieją rolę i potrzeby polskiej kultury i apelujemy do nich o poparcie dla kompletnego systemu rekompensat i wsparcia dla artystów. Producenci i hurtownicy elektroniki nie zaprzestali torpedowania projektu ustawy, a artyści są teraz atakowani ze zwielokrotnioną mocą. Czujemy się zastraszani. Mało kto ma w tej chwili odwagę wypowiadać się publicznie w kwestii wsparcia dla kultury. Zdajemy sobie jednak sprawę, że ten hejt jest w dużej mierze sztucznie podsycany i na szczęście nie jest to głos polskiego społeczeństwa.

Poparcie dla systemu wsparcia artystów szybko ukróci tę nagonkę. I o to poparcie apelujemy. W tej sprawie mówimy jednym głosem, niezależnie od osobistych sympatii politycznych: zarówno ustawa, jak i kompleksowa aktualizacja rekompensaty reprograficznej są bardzo potrzebne i wyczekiwane od lat. Dodatkowo polski projekt ustawy jako jedyny w Europie jest wyrazem solidarnościowej postawy artystów wobec części środowiska znajdującej się w najtrudniejszej sytuacji.

Wiemy, że w żadnym kraju opłata nie została w zauważalnym stopniu przerzucona na konsumentów. Firmy zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach UE, mają możliwość odliczenia jej od swoich wielkich zysków. Dziękujemy Ministerstwu Kultury oraz tym politykom, którzy w debacie publicznej stawiają czoło pełnym hipokryzji argumentom przeciwników polskiej kultury. Wspólnie pokażmy młodemu pokoleniu, że wybranie drogi twórczej nie jest skazywaniem się na życie bez podstawowych zabezpieczeń.

LISTA SYGNATARIUSZY:

1.    Stowarzyszenie Filmowców Polskich – Jacek Bromski, Prezes
2.    Stowarzyszenie Autorów ZAiKS – Janusz Fogler, Przewodniczący Zarządu
3.    Izba Wydawców Prasy – Bogusław Chrabota, Prezes; Marek Frąckowiak, Dyrektor Generalny
4.    Związek Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) – Janusz Janowski, Prezes
5.    Związek Literatów Polskich – Marek Wawrzkiewicz, Prezes
6.    Stowarzyszenie Autorów i Wydawców Copyright Polska – Barbara Jóźwiak, Prezes Zarządu
7.    Balet Cracovia Danza – Romana Agnel, Dyrektor Naczelny i Artystyczny
8.    Teatr Muzyczny w Poznaniu – Przemysław Kieliszewski, Dyrektor
9.    Stowarzyszenie Animatorów Kultury Forum Kraków – Anna Michalak, Prezeska Stowarzyszenia
10.    Gildia Montażu i Postprodukcji GMP – Marcin Konarzewski, Przewodniczący
11.    Gildia Scenarzystów Polskich – Ilona Łepkowska, Przewodnicząca Zarządu
12.    Goyki3 Art Inkubator – Joanna Cichocka-Gula, Dyrektor
13.    Krajowa Izba Producentów Audiowizualnych (KIPA) – Alicja Grawon-Jaksik, Prezes Izby
14.    Fundacja Teatr PAPAHEMA – Mateusz Trzmiel, Prezes Zarządu
15.    Polskie Stowarzyszenie Jazzowe – Mariusz Bogdanowicz, Prezes
16.    Polskie Towarzystwo Badań Teatralnych – Wojciech Dudzik, Prezes Zarządu
17.    Alians Niezależnych Producentów Muzycznych – Andrzej Dąbrowski, Przewodniczący
18.    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Anna Weronika Brzezińska, Prezeska
19.    Polskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej (PTMW) – Maciej Żółtowski, Prezes Zarządu
20.    Polunima. Polski Ośrodek Lalkarski – Jacek Malinowski, Prezydent
21.    Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych PSC – Piotr Śliskowski, Prezes
22.    Stowarzyszenie Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL – Maciej Hoffman, Prezes Zarządu
23.    Stowarzyszenie Artystów Wykonawców SAWP – Ryszard Poznakowski, Przewodniczący Zarządu
24.    Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów – Paweł Szkotak, Prezes
25.    Stowarzyszenie Kobiet Filmowców – Barbara Białowąs, Prezeska Zarządu
26.    Stowarzyszenie Montażystów Polskich – Jarosław Barzan, Prezes Zarządu
27.    Stowarzyszenie Muzyków Ludowych – Jan S. Prządka, Prezes Zarządu
28.    Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków SPAM – Ryszard Cieśla, Prezes
29.    Stowarzyszenie Twórców Ludowych – Waldemar Majcher, Prezes
30.    Unia Teatrów Polskich – Maciej Englert, Prezes
31.    Unia Teatrów Niezależnych – Maria Seweryn, Prezes
32.    Związek Polskich Artystów Fotografików – Jolanta Rycerska, Prezes
33.    Zrzeszenie Filharmonii Polskich – Jacek Rogala, Przewodniczący Zarządu
34.    Związek Kompozytorów Polskich – Mieczysław Kominek, Prezes
35.    Związek Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR – Jerzy Mamcarz, Prezes
36.    Związek Zawodowy Aktorów Polskich (ZZAP) – Maksymilian Rogacki, Przewodniczący
37.    Związek Zawodowy Muzyków RP – Wanda Kwietniewska, Przewodnicząca
38.    Stowarzyszenie Architektów Polskich – Bohdan Lisowski, Prezes
39.    Związek Artystów Wykonawców STOART – Jan Drozdowski, Przewodniczący Zarządu
40.    Stowarzyszenie Pisarzy Polskich – Anna Nasiłowska, Prezes
41.    Izba Gospodarcza Menedżerów Artystów Polskich – Tomasz Grewiński, Prezes Rady
42.    Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury STL – Rafał Lisowski, Prezes
43.    Forum Środowisk Sztuki Tańca    - Maciej Kuźmiński, Członek Zarządu
44.    Gildia Polskich Reżyserów Dokumentalnych – Lidia Duda, Przewodnicząca
45.    Mazowiecka Izba Architektów – Robert Szumielewicz, Przewodniczący Rady Okręgowej
46.    Gildia Reżyserów Polskich – Magdalena Lankosz, Dyrektorka
47.    Polska Gildia Producentów – Agata Szymańska, Członkini Zarządu
48.    Związek Producentów Audio-Video (ZPAV) – Andrzej Puczyński, Przewodniczący Zarządu
49.    Centrum Badań nad Gospodarką Kreatywną Uniwersytetu SWPS – prof. dr hab. Dorota Ilczuk, Kierownik Centrum
50.    Polska Rada Muzyczna – Artur Szklener, Prezes
51.    Fundacja Sztukmistrze – Joanna Reczek-Szwed, Prezeska Zarządu
52.    Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych (ZAPA) – Dominik Skoczek, Dyrektor
53.    Związek Artystów Scen Polskich ZASP – Krzysztof Szuster, Prezes Zarządu Głównego