W kinach najnowszy film Doroty Kędzierzawskiej 'Żużel" ze świetną rolą Tomasza Ziętka. Przyglądamy się twórczości reżyserki kina autorskiego, nagradzanej na festiwalach filmowych w Cannes i Berlinie.
Dorota Kedzierzawska na planach filmowych bywała od dzieciństwa, a to za sprawą matki - Jadwigi Kędzierzawskiej, reżyserki filmów dla dzieci i młodzieży. Dorota studiowała w Szkole Filmowej w Łodzi, na Uniwersytecie Łódzkim oraz na Wydziale Reżyserii WGiK w Moskwie. Jej etiuda szkolna „Jajko” (1982) walczyła o studenckiego Oscara.
Autorka "Wron" w swoich filmach uczy tolerancji i akceptacji „innego”. Jej kino łączy w sobie poetycką wrażliwość z czujną społeczną obserwacją. Najważniejsza w jej kinie jest relacja z drugim człowiekiem, często samotnym. Kędzierzawska rezygnuje z dialogów i opowiada swoje filmy językiem obrazów.
Wyznacznikami stylu Kędzierzawskiej stały się pięknie wystylizowane, prowadzone niespiesznym tempem historie o samotności i wyobcowaniu. Ich bohaterami stawały się albo dzieci, albo osoby starsze. Filmy Kędzierzawskiej, nawet jeśli nie mają w sobie potencjału komercyjnego, zdobyły kilkadziesiąt nagród na różnych światowych festiwalach, między innymi w Cannes, Berlinie, Soczi, Leeds, Trieście, Malmo. Reżyserka nie daje złamać się modom, zachowuje autorską postawę wobec tworzonego kina.
Od debiutu do filmu z Danutą Szaflarską
Pełnometrażowy debiut fabularny Kędzierzawskiej to
"Diabły, diabły" zrealizowany w 1991 roku. Film powstał z rozmowy w pociągu: ksiądz opowiadał, jak wypędzał Cyganów ze wsi, w której był proboszczem. „O Diabłach… zaczęłam myśleć, bo najpierw zobaczyłam film Eldara Riazanowa "Gorzka miłość", a potem pewien ksiądz opowiedział mi w pociągu historię wyrzucanych z miasteczka Cyganów – mówiła Kędzierzawska w wywiadzie dla „Filmu”.
"Diabły, diabły" otrzymały cztery nagrody na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (miały aż 10 nominacji), a dodatkowo wyróżniło go jury młodzieżowe Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes w 1991 roku. Główną bohaterką jest dziewczynka mieszkająca w prowincjonalnym miasteczku, do którego przyjeżdża cygański tabor. Mała próbuje zasymilować się z przybyszami, co zostaje źle odebrane przez mieszkańców. Film kończy istotna scena tańca, jedna z najbardziej charakterystycznych w kinie Kędzierzawskiej.
Kadr z filmu "Wrony", fot. materiały prasowe
Kolejny film Kędzierzawskiej to
"Wrony" (1994) - historia o niekochanej nastolatce porywającej kilkuletnią dziewczynkę, aby na chwilę stać się jej matką. Autorka
"Diabły, diabły" podobną opowieść snuje w "Jestem" (2005), gdzie jedenastoletni Kundel ucieka z domu dziecka w poszukiwaniu akceptacji i lepszego miejsca zamieszkania. W drodze spotyka Kuleczkę, dziewczynkę, dzięki której odzyskuje godność i sens życia. Każdy z bohaterów realizuje marzenia, jak dzieci z ostatniego filmu w dorobku reżyserki -
"Jutro będzie lepiej" (2010). Trzech rosyjskich chłopców postanawia uciec przez zieloną granicę do Polski. We wcześniejszym filmie "Nic" (1998) Kędzierzawska przygląda się historii młodej matki przeżywającej dramat samotności. Troje dzieci i zaborczy mąż nie stanowią oparcia dla kobiety, będącej w kolejnej, niezaplanowanej ciąży.
W najbardziej popularnym jej filmie –
"Pora umierać" (2007) – reżyserka skupiła się na portrecie starszej kobiety odrzuconej przez najbliższych, pozostawionej samej sobie w chwili, gdy najbardziej potrzebuje opieki rodziny. Aniela mieszka z suczką Filą w wielkiej willi. Starsza kobieta nie potrafi nawiązać porozumienia z innymi, tj. lekarką, sąsiadami czy wnuczką. Syn, za plecami matki, próbuje sprzedać dom. Porywcza kobieta nie pozwala na jego samowolne działanie. W głównej roli wystąpiła ulubiona aktorka reżyserki Danuta Szaflarska.
Dorota Kędzierzawska poświęciła wybitnej artystce dokument "Inny świat" (2012).
"Żużel", czyli film o miłości nie tylko do sportu
Najnowszy film "Żużel" opowiada o Lowie, młodym sportowcu mierzącym się z dorastaniem i wymagającą poświęcenia rywalizacją na torze żużlowym. Dla Doroty Kędzierzawskiej projekt „Żużla” był czymś
więcej niż tylko filmem o sporcie traktowanym przez polskie kino wyjątkowo po
macoszemu, mimo że jego dynamika oraz wizualna spektakularność od dawna aż się
prosiły o efektowną produkcję osadzoną w tym świecie. Kędzierzawska widziała
natomiast nade wszystko okazję do opowiedzenia uniwersalnej historii o
rozmaitych aspektach młodości wytyczającej własny kurs pośród iluzji i pokus współczesnego
świata. „Żyjemy w czasach, w których wszystko jest plastikowe i myśli się głównie o pieniądzach, o tym, żeby
dorobić się jak najprędzej willi, samochodu i basenu. Młodym trudno odnaleźć w
tym zgiełku informacji siebie, zrozumieć, na czym polega prawdziwe życie”, mówi Kędzierzawska. „Opowiadamy historię chłopców, którzy weszli w pełni w ten żużlowy
świat i przeżywają życie dużo szybciej. Dużo szybciej rozumieją pewne rzeczy i
ocierają się o bardzo poważne momenty w życiu” - mówi reżyserka.
Tomasz Ziętek w filmie "Żużel", fot. Kino Świat
Zdjęcia do filmu autorstwa Arthura Reinharta realizowane były na stadionach żużlowych Rzeszowa, Częstochowy i Tarnowa, a także na ulicach i wnętrzach kamienic w Przemyślu. W głównej roli występuje Tomasz Ziętek. Na ekranie towarzyszą mu m.in. Paweł Wilczak, Mateusz Kościukiewicz, Karolina Gruszka, Żaneta Łabudzka i debiutująca Jagoda Porębska. Film na ekranach kin pojawi się 16 lipca.
***
W lipcowym numerze "Magazynu Filmowego" ukaże się wywiad z reżyserką.
Marcin Radomski
artykuł redakcyjny
Ostatnia aktualizacja: 16.07.2021
