Henryk Bielski odznaczony medalem Gloria Artis

Henryk Bielski jest reżyserem wszechstronnym. W swojej karierze realizował filmy fabularne, seriale telewizyjne oraz dokumenty, przygotowywał także spektakle teatralne, m.in.: „Ja, Feuerbach” oraz „Królewna Śnieżka” – oba w kieleckim Teatrze Lalki i Aktora „Kubuś”. Jednym z wyróżników twórczości Henryka Bielskiego jest świetna gra aktorska. Reżyser ten posiada bezbłędną intuicję obsadową oraz potrafi stworzyć na planie warunki, w których aktorskie talenty rozkwitają. Krystyna Królówna, Ryszarda Hanin, Wanda Łuczycka, Wirgiliusz Gryń, Zbigniew Zapasiewicz, Franciszek Pieczka, a w szczególności Lidia Fiedosiejewa-Szukszyna, która w serialu „Ballada o Januszku” stworzyła niezapomnianą kreację, która stała się archetypicznym przedstawieniem kobiety zatracającej się w matczynej miłości. W swojej twórczości Henryk Bielski oferuje nam bardzo szczerą i intymną wizję świata. Odsłania ją warstwa po warstwie, by dać nam osobisty wgląd, w niezwykle ważne społecznie tematy.

Henryk Bielski i Jacek Bromski, fot. Borys Skrzyński/SFP

Uroczystość wręczenia Henrykowi Bielskiemu nadanego przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” odbyła się 20 maja 2021 roku w siedzibie Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W imieniu Piotra Glińskiego, wiceprezesa Rady Ministrów, ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, medal twórcy „Ballady o Januszku” wręczył Jacek Bromski, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadawany jest osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego.

Henryk Bielski w Parku Karolińskim – siedzibie zespołu „Mazowsze”. Lata 50. XX w., fot. arch. prywatne

Henryk Bielski - reżyser filmowy i teatralny, twórca niezapomnianej „Ballady o Januszku”, laureat wielu prestiżowych laurów, w tym Nagrody Stowarzyszenia Filmowców Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne i wkład w rozwój polskiej kinematografii - urodził się 19 stycznia 1935 roku we Lwowie. W latach 50. był członkiem Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego, z którym występował w kraju i za granicą (dziś Henryk Bielski mieszka w Otrębusach w pobliżu siedziby „Mazowsza”). W 1951 wziął udział w realizacji dokumentu „Mazowsze” Tadeusza Makarczyńskiego, a w 1953 wystąpił wraz z zespołem w „Przygodzie na Mariensztacie” Leonarda Buczkowskiego. Z okazji 5-lecia zespołu „Mazowsze” za „osiągnięcia artystyczne i zasługi w dziedzinie popularyzacji polskich pieśni i tańca ludowego w kraju i za granicą” Henryk Bielski został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Po ukończeniu Średniej Szkoły Muzycznej w Warszawie zapragnął na stałe związać się z X Muzą i wyjechał na studia do moskiewskiego WGIK-u, gdzie w latach 1958-1962 uczył się reżyserii pod kierunkiem Michaiła Romma.

Polka tramblanka na tarasie Palais de Chaillot w Paryżu. Henryk Bielski w parze na głównym planie. Pierwszy wyjazd „Mazowsza” za „żelazną kurtynę”. Jesień 1954 roku., fot. arch. prywatne

Po powrocie do kraju został przyjęty do Zespołu Filmowego Kadr. Asystował m.in. przy „Pamiętniku pani Hanki” (1963) Stanisława Lenartowicza i „Przerwanym locie” (1964) Leonarda Buczkowskiego. Największym wyzwaniem była jednak praca przy „Faraonie” (1965) Jerzego Kawalerowicza. Jako asystent reżysera Bielski był odpowiedzialny m.in. za przygotowanie scen masowych z udziałem statystów, którymi byli… radzieccy żołnierze, w liczbie 4 tys. Henryk Bielski zawsze był w pobliżu reżysera, a po pracy opiekował się Kawalerowiczem – wspomina realizację filmu aktor Ryszard Ronczewski w rozmowie z Robertem Birkholcem.

Po „Faraonie” Bielski pracował w Zespole Filmowym Iluzjon, przy wielkich produkcjach, takich jak „Jarzębina czerwona” (1969) i „Kopernik” (1972) Ewy i Czesława Petelskich. Zadebiutował jako samodzielny reżyser „Hasłem” (1976). W tym rozgrywającym się w Bieszczadach filmie pojawiają się już stałe elementy twórczości Bielskiego, jak postać zawiedzionego robotnika, atmosfera egzystencjalnego smutku oraz pytanie o wartości w nowym, zmieniającym się świecie. W podobnym tonie utrzymany jest następny obraz, „Koty to dranie” (1978), gdzie główny bohater, doświadczony przez życie kombatant, czuje się samotny i niepotrzebny w nowej rzeczywistości.

W kolejnych dwóch dziełach, „Gwiazdach porannych” (1979) i „Pastorale Heroica” (1983), Bielski podjął tematykę wojenną, a w „Chrześniaku” (1985) przedstawił dramat dyrektora PGR-u. Największym sukcesem cieszył się kultowy serial „Ballada o Januszku” (1987), o samotnej matce wychowującej niewdzięcznego syna. W postać kobiety wcieliła się Lidia Fiedosiejewa-Szukszyna, która zagrała tu najlepszą rolę w swojej karierze. Ostatnim jak dotychczas filmem Bielskiego były „Warszawskie gołębie” (1988), historia warszawiaka, który po przeprowadzce do nowej dzielnicy walczy o to, by móc hodować w bloku ptaki.

Filmy Bielskiego były pokazywane na wielu krajowych i zagranicznych festiwalach, m.in. w Ułan Bator, Moskwie, Kairze, Berlinie oraz w Karlowych Warach. Spośród licznych nagród i odznaczeń, jakie otrzymał, wymienić trzeba Złoty Krzyż Zasługi (1976), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983), Nagrodę Pokoju na XIII MFF w Moskwie (1983), Nagrodę Szefa Kinematografii za rok 1985, Nagrodę na XXV MFF w Karlowych Warach (1986), a także honorowy tytuł zasłużonego działacza kultury. Bielski od wielu lat jest też aktywnym członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich i przez trzecią kadencję zasiada w Sądzie Koleżeńskim SFP. W okresie stanu wojennego jako działacz związkowy, razem z Wandą Jakubowską, Jerzym Kawalerowiczem i Jerzym Hoffmanem, bronił Stowarzyszenia u najwyższych ówczesnych władz.

Henryk Bielski ze statuetką nagrody wręczonej na festiwalu w Wołgogradzie, fot. Borys Skrzyński/SFP

Korzystając z okazji Henryk Bielski przekazał Stowarzyszeniu Filmowców Polskich statuetkę, będącą miniaturą monumentalnego posągu "Matka Ojczyzna Wzywa!", który znajduje się w Wołgogradzie, w miejscy bitwy stalingradzkiej. - Na festiwalu filmowym w Wołgogradzie, który odbywał się w 1975 roku w 30. rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem, pokazywana była polsko-radziecka koprodukcja „Zapamiętaj imię swoje”. Miałem przyjemność pracować przy niej jako II reżyser oraz być członkiem delegacji, która została zaproszona na ten festiwal. Oprócz mnie w grupie tej znaleźli się: Jerzy Kawalerowicz, Andrzej Wajda, Stanisław Różewicz, Wanda Jakubowska, Bogusław Lambach oraz Irena Karel i Tadeusz Borowski. Na pamiątkę rocznicy organizatorzy wręczyli nam pamiątkową statuetkę, którą teraz przekazuję Stowarzyszeniu z intencją umieszczenia jej w zbiorach Muzeum Kinematografii w Łodzi – mówił Henryk Bielski.