PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
MENU
Polskie premiery, goście z całego świata, pokazy i spotkania - wszystko w kinach, w Katowicach oraz online, w całej Polsce. Przedstawiamy program 10. jubileuszowej edycji Transatlantyk Festival, który potrwa od 1 do 8 października 2020.
GALA OTWARCIA I FILM OTWARCIA 10. FESTIWALU TRANSATLANTYK

Koncert inaugurujący Festiwal - zatytułowany “The Best of Jan A.P. Kaczmarek” - odbędzie się w czwartek 1 października w NOSPRze w Katowicach. Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia poprowadzi ceniona dyrygentka Monika Wolińska, która jako pierwsza dyrygentka z Polski stanęła za pulpitem w nowojorskim Carnegie Hall, a najważniejszą z gwiazd wieczoru będzie światowej sławy sopranistka Iwona Sobotka, która po spektakularnym debiucie w Operze Narodowej w Paryżu koncertowała m.in. z orkiestrą Filharmonii Berlińskiej pod dyrekcją Sir Simona Rattle’a.

Tytułem otwierającym 10. edycję Transatlantyku będzie polska premiera najnowszego filmu w reż. François Ozona “Lato ‘85” (“Summer of ‘85”), którego światowa premiera miała odbyć się w Cannes (festiwal nie odbył się z powodu pandemii). Głównym bohaterem nowego filmu Ozona jest szesnastoletni Alexis, który niedawno przeprowadził się z rodzicami na normandzkie wybrzeże. Chłopak ma literacki talent, ciekawość świata i obsesję na punkcie śmierci. Gdy wypływa za daleko na swojej małej łódce, od poważnych kłopotów ratuje go nieznajomy – piękny jak słoneczne niebo David. Stąd już mały krok do przyjaźni, która – jak wiemy od początku filmu z relacji Alexisa, który jest także narratorem opowieści – szybko i tragicznie się zakończy. Do kin w Polsce tytuł ten wprowadzi Against Gravity.

Lato ྑ, reż. François Ozon

PREMIERY ZE ŚWIATA - NOWE KINO
Film Ozona pokazany będzie w sekcji NOWE KINO, prezentującej tytuły światowego kina, które swoje premiery miały w ostatnim roku.Jubileuszowy Festiwal pokaże w tej sekcji 28 produkcji. Wiele z nich to tytuły z programów  najważniejszych imprez filmowych na świecie - tegorocznego Berlinale, Cannes czy zakończonego właśnie festiwalu w Wenecji, na przykład “Panna Marx” (reż. Susanna Nicchiarelli), której światowa premiera odbyła się właśnie w Wenecji w ramach konkursu głównego zaledwie kilka dni temu. Opowieść o najmłodszej córce Karola Marksa (znakomita Romola Garai) i jej aktywnej walce o prawa kobiet oraz robotników, splecionej dramatycznie z życiem miłosnym.

Wszystkie filmy pokazywane w sekcji NOWE KINO tradycyjnie już będą miały szansę na zdobycie nagrody Transatlantyk Distribution Award, która wynosi 20 000 zł i w całości przeznaczona jest na wsparcie dystrybucji zwycięskiego tytułu w polskich kinach. O tym, który tytuł otrzyma tę nagrodę, zadecydują - jak zawsze - widzowie.

“Panna Marx”, reż. Susanna Nicchiarelli

POLSKIE FILMY KRÓTKOMETRAŻOWE
Polskie kino będzie na jubileuszowym Transatlantyku równie obecne, jak kino zagraniczne. Po raz piąty w ramach Festiwalu odbędzie się Konkurs Polskich Krótkich Metraży, w którym publiczność zobaczy łącznie 30 “shortów” wybranych spośród blisko 200 zgłoszonych propozycji. Po raz pierwszy w historii Festiwalu proporcja między reżyserkami i reżyserami, których krótkie metraże zobaczą widzki i widzowie, jest równa: dokładnie połowę stanowią kobiety.

Krótkie metraże na Festiwalu Transatlantyk prezentować będą tacy twórcy i twórczynie, jak Piotr Dumała, Olga Bołądź, Ryszard Lenczewski, Daria Kopiec, Paweł Dyllus i Julia Orlik (zwyciężczyni konkursu w 2017 roku).

Jurorami konkursu będą: od lat zaangażowana w działania lokalne katowicka artystka Monika Tusz, dziennikarz i programmer Laurence Boyce, przez wiele sezonów związany z Leeds International Film Festival, aktualnie dyrektor Black Nights Film Festival i programer Sleepwalkers Short Film Festival (oba w Tallinie)  oraz pisarz i reżyser Bogdan Muresanu, laureat Europejskiej Nagrody Filmowej (i łącznie 32 innych nagród) za film krótkometrażowy “Prezent pod choinkę”.

KEN LOACH Z FIPRESCI Platinum Award 95
Galę Otwarcia 10. edycji Festiwalu Transatlantyk uświetni dodatkowo wręczenie prestiżowej nagrody FIPRESCI Platinum Award 95, przyznawanej przez międzynarodowe stowarzyszenie krytyków filmowych. Wyróżnienie to trafi do rąk Kena Loacha, klasyka współczesnego kina, laureata dwóch Złotych Palm, którego filmy pięć razy wyjeżdżały z Wenecji z nagrodami.  Z racji wieku - wybitny twórca ma już 84 lata - oraz pandemii, Ken Loach będzie uczestniczył w Transatlantyku wirtualnie. Weźmie udział w masterclassie z publicznością, który dostępny będzie online dla wielbicieli kina w całej Polsce. Podczas festiwalu pokazanych zostanie 5 tytułów wyreżyserowanych przez Loacha.

ZBLIŻENIE: KEN LOACH
Wszystkie filmy pokazywane w ramach retrospektywy Kena Loacha zostały wybrane przez reżysera w porozumieniu z zespołem programowym festiwalu. Do programu trafiły: legendarny film Loacha “Kes”, należący do ścisłego kanonu arcydzieł kinematografii, a będący opowieścią o chłopcu wyrastającym w górniczym miasteczku na angielskiej prowincji; poruszający do głębi “Wiatr buszujący w jęczmieniu”, czyli nagrodzone Złota Palmą w Cannes dzieło mówiące o cenie, jaką obywatele płacili za udział w walkach narodowowyzwoleńczych w Irlandii, słynny “Riff-Raff” - historia robotnika (Robert Carlyle), który wraz ze swoją dziewczyną próbuje wyszarpać odrobinę szczęścia w smutnej Anglii pod rządami Margaret Thatcher, “Jestem Joe”, czyli opowieść o mężczyźnie z przeszłością walczącym o normalne, spokojne życie i wreszcie ostatni film Kena Loacha - “Nie ma nas w domu”, opowieść o kurierze, który staje twarzą w twarz ze wszystkimi problemami współczesnego rynku pracy.

Nie ma nas w domu, reż. Ken Loach

HISTORIE KINA: Kultura wstrząsu
Hasło 10. festiwalu Transatlantyk wyznaczyło także motyw przewodni sekcji HISTORIE KINA, w ramach której Festiwal od lat pokazuje nieznane wcześniej w Polsce produkcje światowego kina oraz legendarne tytuły widziane z nowej perspektywy. Hasło “Kultura wstrząsu” porządkuje sekcję tego roku.
Publiczność zobaczy w niej m.in. słynne “Memento” Christophera Nolana - film sprzed 20 lat, który w chwili premiery wywołał wielkie poruszenie, a dziś powraca z nową świeżością. Ta kryminalna opowieść o Leonardzie Shelbym (Guy Pearce) - detektywie z firmy ubezpieczeniowej, który cierpi na zanik pamięci krótkotrwałej i mimo tego poszukuje jednego z dwóch zabójców swojej żony, zapowiadała znakomitą karierę reżysera (który potem zrealizował m.in. “Mrocznego rycerza”, “Incepcję” czy “Dunkierkę”). Dziś “Memento” wraca jako obraz historii pełnej zerwań, znikającej tożsamości i możliwych strategii radzenia sobie z wszechogarniającą płynnością świata.

Podobnie odkrywcze będzie zobaczenie w nowym świetle “Zniknięcia” George’a Sluizera, czyli dreszczowca o tajemniczym, nagłym zniknięciu Saskii, młodej Holenderki. Jej partner Rex przez trzy lata szuka rozwiązania tragicznej zagadki, by wraz z widzami dojść wreszcie do absolutnie zaskakującej i mrożącej krew w żyłach pointy. Filmem “Zniknięcie” zachwycał się sam Stanley Kubrick. Poprosił nawet Sluizera, aby wspólnie obejrzeli jego film i przeanalizowali go scena po scenie.

Z kolei “Charles, martwy lub żywy” Alaina Tannera z 1969 roku zachwyci publiczność Transatlantyku pochwałą nieskrępowanej wolności. Pełna pasji, humoru i wnikliwej ironii opowieść o ucieczce od egzystencji pozbawionej sensu, którą podejmuje tytułowy Charles, zabrzmi dzisiaj równie aktualnie jak przed półwieczem, oferując widzowi bezpretensjonalną lekcję swobody. Film zdobył Złotego Lamparta na festiwalu Locarno w 1969 roku.

NOWA ENERGIA oraz WYZWANIA
Nowa lokalizacja - województwo śląskie - umożliwiła Transatlantykowi nawiązanie kolejnej artystycznej współpracy, tym razem z naturalnym partnerem z tego regionu, czyli Szkołą Filmowa im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej efektem jest sekcja festiwalowa  NOWA ENERGIA, w ramach której widzki i widzowie będą mogli zobaczyć po 1 filmie pełnometrażowym i 1 etiudzie szkolnej pięciorga nagradzanych i uznanych absolwentów śląskiej uczelni. Bohaterami sekcji będą: Agnieszka Smoczyńska, Marcin Koszałka, Piotr Domalewski, Jan P. Matuszyński oraz Maciej Pieprzyca. Z kolei wybrani widzowie  będą też mogli wziąć udział w WYZWANIACH, czyli specjalnie zaprojektowanych spotkaniach z trzema bohaterami sekcji:

-Agnieszka Smoczyńska, której pełnometrażowy debiut reżyserski „Córki dancingu” otrzymał łącznie 10 nominacji i 8 nagród, opowie o tym, “Jak zawalczyć o swój debiut?” (5 października godz. 16.00 online na platformie MOJEeKINO.pl)
-Marcin Koszałka, jako znany autor zdjęć filmowych (laureat dwóch Złotych Lwów za zdjęcia) i ceniony reżyser (“Czerwony pająk”) zmierzy się z pytaniem o relację między przedstawiciel(k)ami obu swoich zawodów podczas spotkania pod tytułem “Próba sił na linii reżyser-operator - odwieczny konflikt czy symbioza?” (6 października godz. 18.00 w Kinie Światowid)
-Natomiast Piotr Domalewski, reżyser filmowy oraz aktor, którego pełnometrażowy debiut fabularny „Cicha noc” zdobył łącznie 22 nagrody, w swoim WYZWANIU przedstawi tajniki tego, “Jak reżyser ma rozmawiać z aktorem?” (7 października godz. 16.30 w Kinie Światowid)

Osoby chcące wziąć udział w WYZWANIACH mogą wysłać zgłoszenie drogą mejlową (entry@transatlantyk.org) wskazując, w którym ze spotkań chcieliby uczestniczyć. Warto zrobić to jak najszybciej, ponieważ liczba miejsc na każdym spotkaniu jest ograniczona, a decyduje kolejność zgłoszeń.

KINO NOCĄ: SOLO
Wobec największych wyzwań oraz najtrudniejszych decyzji stajemy ostatecznie sami, ale twórcy Transatlantyku w sekcji dla nocnych marków podsuwają widzom filmy, które mogą być podpowiedzią, jak w pojedynkę uratować świat. Seanse z dreszczykiem w ramach KINA NOCĄ tego roku rozpoczną się europejską premierą “Wander” April Mullen z obsadą: Tommy Lee Jones, Heather Graham i Aaron Eckhart. Film ten Mieszkańcy Województwa Śląskiego zobaczą na dużym ekranie już 1 października.

Wander, reż. April Mullen

FILMOWY KLAN URWISÓW: światowe gwiazdy w premierowych pokazach
Ważne wydarzenia szykują się także w sekcji dla najmłodszych wielbicielek i wielbicieli kina. W sekcji FILMOWY KLAN URWISÓW - dostępnej tak w kinach, jak i online - smyki zobaczą polską premierę - ekranizację kultowej książki Frances Hodgson Burnett “Tajemniczy ogród” z Colinem Firthem w jednej  z głównych ról. Na ekranie towarzyszyć mu będą m.in. Julie Walters, znana z filmów o Harrym Potterze czy o misiu Paddingtonie. W polskiej wersji językowej usłyszeć będzie można m.in. Wojciecha Malajkata i Roksanę Węgiel. W pozostałych filmach tej sekcji podobnych atrakcji nie zabraknie: Andrzej Chyra da się słyszeć w zachwycającym wizualnie "Słynnym najeździe niedźwiedzi na Sycylię”, a aktorka Almodovara Rosy de Palma stworzy niezapomnianą postać ciotki Rock w filmie “Mój brat ściga dinozaury”, zdobywcy tegorocznej nagrody EFA Young Audience Award, który na jubileuszowym Transatlantyku pokazany zostanie przedpremierowo.
Filmom - tym w kinach oraz online - towarzyszyć będą bezpłatne warsztaty dla dzieci, które odbywać się będą… online oraz w kinach, oczywiście z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa.

SPOTKANIA Z MISTRZAMI
Transatlantyk zawsze przyciągał publiczność spotkaniami z tuzami muzyki i kina. Widzowie doceniają możliwość wymiany poglądów i zapytania wybitnych twórców o ich pracę. Dotychczas markotni mogli być tylko ci, którym nie udało się wygodnie usiąść na zapełnionej po brzegi sali kinowej, jak choćby podczas masterclassów z Sally Potter (2018) czy Lucrecią Martel (2017). Tego roku ten problem odejdzie w zapomnienie, ponieważ oba masterclassy 10. Festiwalu Transatlantyk odbędą się online. Będą zatem dostępne dla widzów w całym kraju. A ich uczestnicy to największe nazwiska współczesnego kina: Ken Loach (spotkanie z którym poprowadzi wybitny krytyk filmowy Derek Malcolm (6 października godz. 17.00 na platformie MOJEeKINO.pl); oraz William Friedkin, z którym rozmawiać będzie Neil Young - krytyk filmowy oraz juror Festiwalu Transatlantyk z 2019 roku (7 października godz. 19.00 na platformie MOJEeKINO.pl).

TRANSATLANTYK INSTANT COMPOSITION CONTEST
Znakiem rozpoznawczym Festiwalu Transatlantyk jest między innymi jedyny na świecie konkurs kompozycji natychmiastowej, wymyślony i w całości stworzony przez Jana A.P. Kaczmarka. W szranki stają w nim młodzi muzycy, którzy na oczach publiczności komponują i wykonują na fortepianie muzykę do oglądanych po raz pierwszy fragmentów filmowych. Konkurs premiuje umiejętność improwizacji oraz żelazną dyscyplinę twórczą jednocześnie. Jego laureat lub laureatka otrzyma tytuł Transatlantyk Instant Composer 2020. Publiczność podziwiać będzie mogła przesłuchania uczestników, jako że Instant Composition Contest odbędzie się 7 października w Filharmonii Śląskiej  im. H.M. Góreckiego w Katowicach.


WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE JUBILEUSZOWEJ EDYCJI TRANSATLANTYKU
Interdyscyplinarność Transatlantyku umożliwia Festiwalowi przygotowanie wielu ciekawych propozycji, wśród których ważne miejsce zajmują debaty, koncerty, wykłady czy wystawy. Nie zabraknie ich oczywiście w programie 10. odsłony Transatlantyk Festival.

DEBATY FESTIWALU TRANSATLANTYK
Kuratorem debat tradycyjnie już towarzyszących festiwalowi jest od kilku lat Rafał Woś, publicysta “Tygodnika Powszechnego”. Tego roku dziennikarz zaprosi widzki i widzów do rozmów o możliwych scenariuszach w trzech obszarach: Transformacja Polski - w piątek 2 października godz. 16.00 wraz z m.in. Sławomirem Mentzenem, i prof. Adamem Gierkiem zastanowić się będzie można "Czy nasze elity polityczne stają na wysokości zadania w czasie koronakryzysu (i nie tylko)". Z kolei z prof. Grzegorzem Kołodko i innymi gośćmi publiczność rozważać będzie kwestie Transformacji ekonomii. "Między dochodem podstawowym a widmem recesji" (3 października godz. 17.00), by wreszcie wraz z Ziemowitem Szczerkiem i Jackiem Bartosiakiem przeanalizować "Transformację świata. Między geopolitycznym napięciem a Polską od morza do morza" (4 października godz. 17:00). Wszystkie debaty odbędą się w zaprzyjaźnionym z Transatlantykiem Rondzie Sztuki.

WYKŁADY UNIWERSYTETU SWPS
Natomiast do Muzeum Śląskiego w Katowicach przyjść będą mogli wszyscy spragnieni wiedzy psychologicznej - w czasie transformacji szczególnie przydatnej. Naukowczynie i naukowcy związani z
Uniwersytetem SWPS w ramach otwartych wykładów opowiedzą o tym, jak radzić sobie z wyzwaniami towarzyszącymi zmianie, której aktualnie doświadczamy.  Prof. Katarzyna Popiołek w wykładzie pt. Miłość przenika przez ściany wyjaśni Jak wspierać seniorów w czasie epidemii? (2 października godz. 18.00). O przemocy w szkole i w sieci opowie dr Małgorzata Wójcik podczas wykładu Pandemia i jej skutki na relacje nastolatków (4 października godz. 18.00), natomiast dr Patrycja Stawiarska naświetli, jak dzieci radzą sobie w aktualnej sytuacji związanej z COVID-19? (6 października godz. 18.00). Cykl wykładów zamknie „Para w koronie”, czyli o tym, czy i jak zmienia się dynamika relacji małżeńskich i partnerskich w okresie pandemii (7 października godz. 18.00) - wiedzą z tego obszaru podzieli się z festiwalowymi widzami dr Karolina Zalewska-Łunkiewicz.

KAZIMIERZ KUTZ A ŚLĄSK – CO DALEJ?
Pierwsza edycja Transatlantyku w województwie śląskim nie mogłaby odbyć się bez wydarzeń poświęconych jednemu z najwybitniejszych Ślązaków ostatniego wieku, czyli Kazimierzowi Kutzowi. W ramach pokazów specjalnych podczas Festiwalu pokazany zostanie jego “Zawrócony” - klasyk polskiego kina, a gościem Transatlantyku będzie Zbigniew Zamachowski, odtwórca głównej roli w tym filmie.

Jak twórczo wykorzystać na Śląsku dziedzictwo Kazimierza Kutza? W jaki sposób upamiętnić reżysera i jego dorobek? Jak połączyć w podjętych działaniach historię Śląska i polskiego kina z nowoczesnym, świeżym podejściem do tematu? O tym w ramach jubileuszowego Transatlantyku debatować będzie można podczas spotkania w Kinoteatrze Rialto (5 października o 17:00). Swoimi pomysłami na upamiętnienie Kazimierza Kutza dzielić się będą m.in. Robert Talarczyk - dyrektor Teatru Śląskiego i pomysłodawca Nagrody im. Kazimierza Kutza, Olgierd Łukaszewicz – aktor odkryty przez Kutza, katowicki radny Jarosław Makowski, postulujący m.in. powołanie rady społecznej, która przygotowałaby szeroko zakrojony program upamiętnienia reżysera oraz Aleksandra Klich – autorka biografii Kazimierza Kutza oraz przedstawiciel Instytucji Kultury Silesia Film. Spotkanie poprowadzi Marcin Zawada, dziennikarz Dziennika Zachodniego.

CAŁY KALARUS Wystawa prac Romana Kalarusa
Wyjątkowej edycji Festiwalu Transatlantyk towarzyszyć będzie wyjątkowa wystawa, przygotowana przez katowicką ASP i prezentowana w galerii tej uczelni, czyli Rondzie Sztuki. Autorem prezentowanych na niej prac jest  Roman Kalarus, twórca specjalny z wielu powodów. Po pierwsze – jego prace są nierozerwalnie związane z jego charakterem. Po drugie – za życia jest nazwany mistrzem. Po trzecie – mistrz Kalarus zawsze jest w tym chłopięcym wieku, pełnym uroku i fascynacji. Prace profesora Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach podziwiać będzie można w ramach wystawy czynnej przez cały Transatlantyk (Galeria ASP w Katowicach Rondo Sztuki, zawsze od 11:00 do 19:00). Wernisaż odbędzie się w niedzielę 4 października o 18:00.
 
WYDARZENIA BRANŻOWE
Przemysł filmowy bardzo dotkliwie odczuł najpierw zatrzymanie, a potem powolne wracanie do życia wywołane pandemią. Jaką transformację przejdzie? Czy kiedy (lub: jeśli) świat wróci do normy, także branża filmowa odzyska swój “business as usual”? W szukaniu odpowiedzi na te pytania pomogą wydarzenia kierowane do profesjonalistów przemysłu filmowego.

LODOŁAMACZ
Podczas 4. edycji bezpłatnych warsztatów dla młodych producentek/ów oraz reżyserów/ek uczestnicy rozmawiać będą o kluczowych elementach postprodukcji: najważniejszych działaniach związanych z postprodukcją obrazu i dźwięku, efektami specjalnymi, ale także z logistyką i tworzeniem realnego kosztorysu.
Wykładowcami i wykładowczyniami będą producentki filmowe – Aneta Hicknibotham i Agnieszka Kurzydło oraz eksperci od postprodukcji z firm DI Factory i Aeroplan Studios (Rondo Sztuki, 5-7 października).

TRANSATLANTYK PRO
Festiwal Transatlantyk w roku swojego jubileuszu szczególnie wspiera twórców na początku swojej kariery i w związku z tym zaprasza młodych reżyserów i producentów na indywidualne konsultacje dotyczące międzynarodowej strategii festiwalowej. Przez cały czas trwania 10. edycji Joanna Łapińska, Dyrektor Programowa Transatlantyku oraz Ola Salwa, prorgamerka i szefowa sekcji branżowej będą doradzać twórczyniom i twórcom: jak wybrać festiwale spoza “wielkiej trójki”, w programie których imprez filmowych warto się znaleźć, jak zainteresować swoim filmem programera danego wydarzenia, gdzie go poznać i czy zawsze należy zdawać się na opinię agenta sprzedaży (o ile udało się nam go zdobyć). Konsultacje będą bezpłatne, liczba miejsc jest ograniczona.

  BILETY I AKREDYTACJE
Bilety indywidualne na seanse offline, w Katowickich kinach studyjnych Rialto i Światowid, czekają w kasach tych kin oraz online (zapraszamy na naszą stronę https://www.transatlantyk.org/ oraz do serwisu filmowa.net). 
Bilety indywidualne na seanse online dostępne będą od 21 września na platformie MOJEeKINO.pl.
MM
Transatlantyk Festival
Ostatnia aktualizacja:  18.09.2020
Zobacz również
Ruszył nabór na warsztaty filmowe w ramach 7. WAMA Film Festival
Programerki 7. MFF Kino Dzieci polecają co warto zobaczyć na festiwalu
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024
Scroll