Nie żyje Renata Pajchel

Pożegnanie Renaty Pajchel - Sochy odbędzie się we wtorek  28 lipca 2020 o godzinie 12.30 w Piotrkowie Trybunalskim na Starym Cmentarzu ( przy ul. Cmentarnej 10/12) w Kaplicy przycmentarnej, po czym nastąpi odprowadzenie urny do grobu rodzinnego. 

***

Znali ją wszyscy. W charakterystycznych okularach z grubymi oprawkami, zasłaniającymi pół twarzy, z młodzieńczą fryzurą. Krucha i drobna, wzbudzała powszechny respekt na planach filmowych i poza nimi.

Była absolwentką Wydziału Operatorskiego Szkoły Filmowej w Łodzi. Dyplom zrobiła w 1967 roku. Można śmiało nazwać ją współtwórczynią polskiego fotosu filmowego. Wykonała je do ponad stu filmów polskich, współpracowała m.in. z Krzysztofem Zanussim, Januszem Majewskim, Edwardem Żebrowskim, Januszem Zaorskim, Radosławem Piwowarskim i Witoldem Adamkiem. Wiele lat pracowała z  Andrzejem Wajdą.

W zeszłym roku ukazał się album z jej zdjęciami „Fotosy: Renata Pajchel”. W Łodzi w trakcie Forum Kina Europejskiego Cinergia odbyła się wystawa „Werki. Wajda. Renata Pajchel”.  Piękne zdjęcie autorstwa Rafała Pawłowskiego pochodzi właśnie z zeszłorocznej Cinergii,  z wernisażu poświęconej jej wystawy, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Filmowe KinoArt i Krystynę Zamysłowską. "Miałem możliwość poznać wtedy panią Renatę, której nazwisko przy fotosach filmowych towarzyszyło mi praktycznie od dziecka. Pani Renata w te festiwalowe dni była pełna energii, roztaczała wokół siebie wspaniałą aurę życzliwości i klasy, a wspomnienia z pracy budziły nasz powszechny zachwyt" - napisał Krzysztof Spór, organizator Cinergii.  "Czyż można bowiem sobie wyobrazić osobę bardziej predestynowaną do tego, by nazwać ją królową fotosistek, fotograficznym autorytetem, niezaprzeczalną mistrzynią fachu, która zawód dokumentalizująco-promocyjny wyniosła na wyżyny sztuki? Czy można sobie wyobrazić kogoś równie odpowiedniego na bohaterkę książki jak Renata Pajchel?" – napisał Rafał Syska, Dyrektor Narodowego Centrum Kultury Filmowej we wstępie do albumu „Fotosy: Renata Pajchel”.

Renata Pajchel. fot. Rafał Pawłowski

Darek Kuźma w artykule na temat historii fotosu filmowego nazywa Renatę Pajchel gwiazdą, podkreślając przełomowość zarówno jej sztuki fotograficznej, jak i podejścia do zawodu - Renata Pajchel wybrała bowiem zawód ten świadomie i z pasją. "Jej wyjątkowość polegała z jednej strony na doskonałym zrozumieniu możliwości coraz bardziej mobilnego sprzętu fotograficznego, a z drugiej na pionierskim wykonywaniu fotosów aparatem w dźwiękoszczelnej obudowie. Ta wygłuszała (nie w pełni, ale w dużej mierze) odgłosy migawki, z powodu których fotosiści nie mogli dotychczas pracować w trakcie kręcenia ujęć. Renata Pajchel jako pierwsza w Polsce robiła zdjęcia w trakcie prób generalnych i nagrywania scen, <chwytając> w obiektywie żywe emocje aktorów, ich wrażliwość, uczuciowość, energię. Dokładnie to, czego brakowało w fotosach powstałych poprzez odwzorowywanie scen przy udziale coraz bardziej poirytowanej traconym czasem obsady" - pisze Darek Kuźma. Podkreśla, że wyprzedziła pozostałych fotosistów o kilka długości, ale jej kariera nie polegała jedynie na umiejętnym wykorzystaniu technologii. Pajchel rozumiała filmową materię nie gorzej od reżyserów i operatorów, a jednocześnie potrafiła ujmować ją w szereg nieruchomych obrazów. "Myślała kategoriami reportera szukającego tematu, czytała scenariusze, żyła opowiadanymi w filmach historiami. Jej praca nie przyczyniła się do poprawy statusu fotosisty w branży, jednakże ona sama potrafiła wywalczyć dla siebie szacunek ekip oraz odpowiednią przestrzeń do poszukiwania zdjęć odzwierciedlających najlepiej dany film" - podsumowuje Kuźma.

  Renata Pajchel była członkinią Stowarzyszenia Filmowców Polskich. - Do ostatnich chwil pracowała przy albumie WERKI. WAJDA. Renata Pajchel, Wraz ze Sławkiem Bitem opracowała koncepcję artystyczną albumu, razem wybierali z jej archiwum werki.. Rozmowy trwały do ostatnich dni  - mówi Krystyna Zamysłowska w rozmowie z Serwisem Internetowym SFP.