Ten
krótki film to wstrząsające świadectwo wydarzeń, o których do
tej pory milczano, a które miały miejsce na Podkarpaciu tuż po II
wojnie światowej. Dramatyczne historie opowiadają mieszkańcy
dwóch wiosek, leżących po przeciwnych stronach mrocznego lasu
zwanego Dębrzyną. Był to czas, kiedy z Zachodu wracali w rodzinne
strony ludzie wywiezieni w czasie wojny na przymusowe roboty. Wielu
ludzi wracało wtedy z odległych krańców świata, nie spodziewając
się, że blisko domu staną się ofiarą napadu ze strony
grasujących na tym obszarze bandytów. Wyrzuceni z pociągu,
ograbieni i na koniec zabici, powiększali oni liczbę jakoby
zaginionych w czasie wojny. O tym, co się w lesie dzieje, wiedzieli
mieszkańcy pobliskich miejscowości. Nie interweniowali jednak, bo,
jak sami mówią, "żyli pod strachem". Przez wszystkie te
lata wśród mieszkańców wywodzących się z wiosek, z których
pochodzili bandyci odpowiedzialni za opisane powyżej zbrodnie
panowała (jak sami mówią) „zmowa milczenia”. Rozmowa przed
kamerą to nie tylko opowieść o historii, ale także próba
zwalczenia dławiącego kolejne pokolenia strachu.
- Dębrzyna stała się w efekcie „skażonym krajobrazem”. Określenia tego używamy za Martinem Pollackiem, który nazywa tak „krajobrazy będące miejscem masowych mordów, dokonywanych jednak w ukryciu, z dala od ludzi, często w ścisłej tajemnicy. Gdzie sprawcy po masakrze dokonywali wszelkich starań, by zatrzeć ślady” - mówi reżyserka, Pawlina Carlucci-Sforza. - Kim byli oprawcy? Kim byli pomordowani? Jak to możliwe, że ten proceder trwał przez ponad dwa lata, i że mordercy nie zostali z niego nigdy rozliczeni, a ofiary pozbawione tożsamości na zawsze pozostały anonimowe?
Kadr z filmu, fot. Studio Munka-SFP
„Wielki strach” powstał w działającym przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich Studiu Munka w ramach dofinansowanego przez PISF programu Pierwszy Dokument. Producentami filmu są Ewa Jastrzębska i Jerzy Kapuściński. Producentem wykonawczym i koproducentem jest Agresywna Banda (Alessandro Leone). Koproducentami - Rentcam, New Wave Film, Akjos Media.
Film
powstał na podstawie scenariusza Pawliny Carlucci-Sforzy oraz
Magdaleny Lubańskiej, która na tym terenie prowadzi badania
antropologiczne. To już drugi film tego duetu i drugi, realizowany
na tym terenie, zainspirowany trudną lokalną historią.
Pawlina Carlucci-Sforza ukończyła London College of Communication (University of Arts) oraz Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Kształciła się w Warszawskiej Szkole Filmowej i w Accademia Albertina delle Belle Arti w Turynie. Jej film "Nie sądzić" zdobył nagrodę za Najlepszy Film Dokumentalny i nominację do nagrody w kategorii Najlepszy Film Polski na Festiwalu Grand Off (2017) oraz nominację do Nagrody im. Jana Machulskiego w kategorii Najlepsza reżyseria (2018).
60. Krakowski Festiwal
Filmowy Online odbędzie się w dniach 31 maja – 7 czerwca 2020.
Film "Wielki strach" bierze udział w konkursie polskim.