Janusz Łęski – kino dla młodego widza

Świetny reżyser! Z olbrzymim wyczuciem kina. Z olbrzymim wyczuciem publiczności. Jestem bardzo szczęśliwy, że mogliśmy razem pracować. Tęsknię za tą współpracą. Tak mówi o Januszu Łęskim wybitny aktor Krzysztof Kowalewski, który grał w tych serialach, a także w kontynuacji „Urwisów…”: „Klementynce i Klemensie – gęsiach z Doliny Młynów”. Janusz Łęski urodził się 12 lutego 1930 r. w Warszawie. Ochrzczony w Radomsku, dzieciństwo spędził na wsi, w Bielikach, w majątku rodziców. Zapamiętane z tamtego okresu obserwacje niejednokrotnie wykorzystał w swojej twórczości. W gimnazjum w Radomsku grywał i reżyserował w teatrze szkolnym. Wtedy narodziło się jego zamiłowanie do reżyserii.
 
Studiował ją w latach 1949-1956 w PWSF w Łodzi, pod kierunkiem m.in. prof. Antoniego Bohdziewicza, rozstawszy się z podjętymi wcześniej studiami prawniczymi na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1955 r. został asystentem reżysera Jana Fethkego, który realizował popularną komedię „Irena do domu!”. Jako samodzielny reżyser filmowy zadebiutował w 1958 r. dwiema z czterech nowel „Miasteczka”. Do tego pesymistycznego filmu wprowadzono, pod naciskiem cenzury, krzepiące poprawki. Na podobne trudności natrafiły dwa inne filmy Łęskiego dla dorosłych, nakręcone, podobnie jak nowele z „Miasteczka”, według scenariuszy Andrzeja Mularczyka, tyle że dla telewizji – „Na przełaj” (1971) i „Sobie król” (1973). Perturbacje te skłoniły reżysera do przerzucenia się na twórczość dla dzieci i młodzieży.

Kultowa, jak wyraziła się Agata Młynarska, „Rodzina Leśniewskich” (serial i film kinowy) opowiadała o sympatycznej warszawskiej familii z czwórką dzieci. Dziecięcy bohaterowie serialu „Kłusownik” oraz jego wersji kinowej – filmu „Na tropach Bartka” – podczas wakacji w stadninie koni zaprzyjaźnili się ze zwierzętami i pomogli zdemaskować przestępcę: tytułowego kłusownika. Przyjaźń dzieci i zwierząt była też jednym z głównych wątków pogodnych seriali „Przygrywka” i „Urwisy z Doliny Młynów”. Ten drugi powstał w koprodukcji z Westdeutscher Rundfunk, podobnie jak jego dalszy ciąg: „Klementynka i Klemens – gęsi z Doliny Młynów”, a także adresowany do widowni młodzieżowej serial i film „Janka”, z pamiętną rolą Agnieszki Krukówny, ukazujący rywalizację dwóch band nastolatków z lat międzywojennych i problemy wieku dorastania.
Janusz Łęski, który jest także współscenarzystą, a w przypadku „Urwisów…”, „Klementynki…” i „Janki” – scenarzystą swoich seriali i filmów dziecięco-młodzieżowych,  tak dziś podsumowuje ten rozdział własnej twórczości: Realizując filmy dla młodych widzów, starałem się wnieść na ekran uśmiech, radość, szlachetność i dobro. Albowiem właśnie te wartości – jestem o tym głęboko przekonany – towarzyszą nam, gdy wchodzimy w świat.

W Niemczech „Urwisy…”, „Klementynka…” i „Janka” są znane także z książek Janusza Łęskiego, które ukazywały się tam w wielotysięcznych nakładach.

Janusz Łęski jest jednym z założycieli Stowarzyszenia Filmowców Polskich.