Lekcje pana Darka

Przed studiami na Wydziale Reżyserii łódzkiej Szkoły Filmowej (1988-1993) ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim (1983-1986). Pierwsze kroki w branży filmowej stawiał w Telewizji Polskiej, realizując interesujące dokumenty, m.in. „Planeta Brulion” (1996), „Konwój” (1999). W 1999 roku odniósł wielki sukces wystawioną na scenie warszawskiego Teatru Dramatycznego „Skórzaną maską” Helmuta Kraussera. Ten dramat zainspirował go także do fabularnego debiutu. 66-minutowy „alaRm”, frapująca, pełna suspensu i nieoczekiwanych zwrotów akcji opowieść o kilku godzinach z życia dwojga młodych ludzi, okazał się rewelacją koszalińskiego festiwalu „Młodzi i Film”, gdzie nagrodzono go Grand Prix – Wielkim Jantarem.

Rok następny przyniósł pełnometrażowy debiut Gajewskiego – „Warszawę” (2003). Tym razem akcję swego filmu reżyser zawarł w jednym dniu. Jego bohaterowie przyjeżdżają z prowincji do stolicy. Każdy ma w niej do załatwienia jakąś ważną sprawę. Ich drogi się krzyżują. Nieznajomi mijają się wzajemnie. Połączy ich dopiero pod wieczór pewien... wypadek samochodowy. Ten debiutancki obraz – co jest ewenementem w dziejach Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych – rozbił w 2003 roku bank gdyńskiej imprezy, gdzie uhonorowano go Wielką Nagrodą Złotymi Lwami, a także laurami za reżyserię, scenariusz (Gajewski razem z Mateuszem Bednarkiewiczem), montaż (Jarosław Barzan), drugoplanową rolę żeńską (Dominika Ostałowska) oraz nagrodą Stowarzyszenia Filmowców Polskich za twórcze przedstawienie współczesności. Potem do tej imponującej kolekcji trofeów dorzucono jeszcze Orła dla Ostałowskiej (2004), Nagrodę im. Andrzeja Munka dla reżysera (2004) oraz Platinum Award w Houston (2005), Nagrodę Specjalną w Swietłogorsku (2005) i laur publiczności w Tarnowie (2004).

Filmy Gajewskiego imponują perfekcją realizacji, a także trafnym castingiem, reżyser ma nosa do aktorów. Łukasz Garlicki, grający główną rolę w jego kolejnym filmie „Lekcje pana Kuki” (2007), zrealizowanym w koprodukcji z Austrią, udanej ekranizacji powieści Radka Knappa, dostał nagrodę za najlepszą kreację w Orenburgu na Festiwalu „Wschód i Zachód – Klasyka i Awangarda”, a Agnieszkę Grochowską, grającą główną rolę w polsko-szwedzkim „Obcym niebie” (2015), przejmującej opowieści o walce rodziny o przetrwanie, nagrodzono w Gdyni i Krakowie (film zwyciężył także na krakowskiej OFF Camerze oraz na Bab Cine w Buenos Aires).

Ostatnie lata Gajewski poświęcił na realizację nakręconego z ogromnym rozmachem inscenizacyjnym fresku historycznego „Legiony” (2019), wcześniej zaś stworzył przepiękny dokument o poezji księdza Jana Twardowskiego „Czas niedokończony” (2015). Zapis ostatnich miesięcy życia tego wspaniałego poety zawarł wcześniej w przejmującym „Tak” (2006). Notabene, Gajewski często w swych filmach sięga do poezji. Już na początku swej drogi twórczej nakręcił frapujący dokument „Planeta Brulion” (1996). Wydaje się, że jego artystyczny świat wyznaczają, z jednej strony – opresje prozy codzienności, z drugiej – uroki poetyckiej stop-klatki.

„Ruch, migracje, zderzenia kultur. To słowa klucze do twórczości” – konstatuje Krzysztof Kwiatkowski, pisząc o jego twórczości na stronie Gildii Reżyserów Polskich, i przytacza wypowiedź Gajewskiego: „Podróż jest dla mnie metaforą odkrywania prawdy o sobie samym. Od 1989 roku zaczęliśmy konfrontować się ze światem. Mieliśmy idealistyczne wyobrażenia o Zachodzie. Teraz okazuje się, że rzeczywistość jest bardziej skomplikowana, niż nam się wydawało. Fascynują mnie te zderzenia polskości z odmiennymi pomysłami na życie i obcą mentalnością”.

Ksiądz Twardowski, ulubiony poeta reżysera, pisał:

Zaufałem drodze
wąskiej
takiej na łeb na szyję
z dziurami po kolana
takiej nie w porę jak w listopadzie spóźnione buraki
i wyszedłem na łąkę stała święta Agnieszka
- Nareszcie powiedziała
- Martwiłam się już
że poszedłeś inaczej
prościej
po asfalcie
autostradą do nieba z nagrodą od ministra
i że cię diabli wzięli

Drogi Darku, wszystkiego najlepszego, ufaj drodze, swojej drodze!